W wielu przypadkach urząd skarbowy może wydać niekorzystną dla podatnika decyzję, w której określa lub ustala zobowiązanie podatkowe w VAT. Czy możliwe jest skuteczne opóźnienie egzekucji zobowiązań podatkowych?
Istotnie, urząd skarbowy może wydać niekorzystną dla podatnika decyzję, w której określa lub ustala zobowiązanie podatkowe w VAT. Ma to np. miejsce w sytuacji, gdy: kontrolujący zakwestionuje niektóre faktury jako nieuprawniające do odliczenia podatku naliczonego, ewidencja prowadzona jest nierzetelnie lub w ogóle nie jest prowadzona, deklaracja VAT-7 została błędnie wypełniona.
Bez znaczenia jest przy tym, czy podatnik odwoła się od takiej decyzji. Będzie ona podlegała wykonaniu, a to oznacza, że albo nastąpi zapłata, albo urząd będzie uprawniony dochodzić zobowiązania podatkowego w drodze egzekucji administracyjnej. Obrona przed zapłatą podatku nie zawsze okazuje się opłacalna, nawet jeśli podatnik jest pewien, iż podatek jest nienależny, a urząd w wyniku odwołania zmieni decyzję. Istnieje jednak sposób, by skutecznie tę egzekucję odwlec.
Ze względu na miesięczne rozliczanie VAT urzędy skarbowe często wydają decyzje w zakresie VAT za każdy miesiąc z osobna, tzn. jako odrębne decyzje. Kiedy podatek nie zostanie zapłacony dobrowolnie, urząd wszczyna postępowanie egzekucyjne poprzez wystawienie tytułu wykonawczego.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że jeśli decyzja dotyczy sankcji w VAT, zanim zostanie wystawiony tytuł wykonawczy, podatnik powinien otrzymać upomnienie, w którym urząd wskaże kwotę zobowiązania podatkowego (art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).
Ponieważ postępowanie egzekucyjne jest bardzo sformalizowane, okazją do zakwestionowania egzekucji są właściwie wszelkie odstępstwa urzędu od przepisanej procedury.
Zdarzają się sytuacje, w których urzędy sumują należności VAT ze wszystkich wystawionych decyzji ułatwiając sobie w ten sposób pracę. Na przykład na pięć wcześniej wydanych decyzji wystawiają jeden tytuł wykonawczy. Często też nie jest precyzyjnie określone, jaka kwota wynika z której decyzji – wskazane są jedynie te decyzje i suma kwot z nich wynikająca.
Istnieje wtedy możliwość wniesienia zarzutu niezgodności określonego w tytule wykonawczym obowiązku z treścią obowiązku wynikającego z decyzji, które stanowią podstawę wystawienia tytułu (art. 33 pkt 3 ww. ustawy). Żadna z decyzji nie zawierałaby bowiem sumy zobowiązania wynikającej z tytułu wykonawczego, a taki stan rzeczy byłby niezgodny z art. 27 § 1 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym tytuł wykonawczy musi zawierać dokładne określenie wysokości należności pieniężnej.
Gdy taki zarzut zostanie uwzględniony, urząd zobowiązany jest umorzyć postępowanie egzekucyjne i wszcząć je od nowa (art. 34 § 4). Jeżeli urząd w drodze postanowienia uzna zarzuty za nieuzasadnione, podatnikowi przysługuje zażalenie do izby skarbowej (art. 34 § 5).
Jeżeli istnieją również inne zarzuty, które mogą prowadzić do umorzenia postępowania (np. brak upomnienia w przypadku dotyczącym sankcji), nie powinno się ich powoływać jednocześnie: aby umorzyć postępowanie, wystarczy by jeden zarzut był zasadny. Następne lepiej jest powołać w kolejnym, wszczętym od nowa, postępowaniu egzekucyjnym.
Podstawa prawna:
art. 15 § 1, art. 27 § 1 pkt 3, art. 33 pkt 3 oraz art. 34 § 4 i 5 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn.zm.).
Marcin Matosiuk
Marcin Matosiuk