Prowadzę pełną księgowość w firmie osoby fizycznej. Rok 2006 będzie pierwszym, który samodzielnie muszę zamknąć. Wcześniej firma prowadziła podatkową księgę przychodów i rozchodów. Proszę o wskazówki, co jest najważniejsze przy zamykaniu roku i jak powinnam uzgadniać konta, aby prawidłowo wyliczyć wynik finansowy.
RADA
Sporządzenie sprawozdania finansowego wymaga wielu czynności przygotowawczych. Celem tych czynności jest doprowadzenie danych zawartych w księgach rachunkowych do takiego stanu, aby odpowiadały zasadzie wiernego i rzetelnego obrazu.
UZASADNIENIE
Aby prawidłowo wyliczyć wynik finansowy i zamknąć księgi w firmie osoby fizycznej (spółki osobowej) konieczne jest wykonanie następujących prac:
1. Inwentaryzacja aktywów
2. Wycena aktywów i pasywów
3. Naliczenie rezerw i rozliczeń międzyokresowych
4. Wycena kontraktów
5. Sprawdzenie kompletności zapisów
6. Czynności specyficzne dla ksiąg osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i spółek osobowych
6.1. Rozrachunki z właścicielami
6.2. Przychody / koszty nieuwzględniane do podatku
6.3. Rozliczenie podatku dochodowego
6.4. Porównanie danych
W punktach 1–5 prezentujemy spis typowych czynności wykonywanych przed zamknięciem ksiąg. Punkt 6 zawiera opis czynności typowych dla ksiąg osób fizycznych (spółek osobowych).
1. Inwentaryzacja aktywów
a) przeprowadzenie inwentaryzacji,
b) porównanie wyników inwentaryzacji z danymi z ksiąg rachunkowych,
c) wyjaśnienie i rozliczenie ewentualnych różnic pomiędzy stanem rzeczywistym ujawnionym w toku inwentaryzacji a stanem wynikającym z ksiąg rachunkowych,
d) ustalenie, czy nie nastąpiła trwała utrata aktywów trwałych, zapasów lub inwestycji krótkoterminowych,
e) ustalenie należności zagrożonych, wątpliwych, nieściągalnych i przedawnionych,
f) ustalenie, które z przeterminowanych należności będą skutkować obciążeniem odsetkami za zwłokę.
2. Wycena aktywów i pasywów
a) naliczenie ewentualnych odpisów aktualizujących w przypadku stwierdzenia trwałej utraty wartości aktywów określonych w punkcie 1d,
b) naliczenie odpisów aktualizujących od należności zagrożonych i wątpliwych, spisanie należności przedawnionych,
c) naliczenie odsetek od należności przeterminowanych,
d) naliczenie nieskapitalizowanych odsetek od zobowiązań finansowych,
e) naliczenie odsetek od zobowiązań przeterminowanych, spisanie zobowiązań przedawnionych,
f) naliczenie różnic kursowych od aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych.
3. Naliczenie rezerw i rozliczeń międzyokresowych
a) naliczenie rezerw na przyszłe zobowiązania z tytułu:
• operacji gospodarczych w toku,
• udzielonych gwarancji, poręczeń itp.,
b) aktywacja kosztów dotyczących przyszłych okresów – rozliczenia międzyokresowe czynne,
c) naliczenie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów:
• wynikających ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki, jeżeli zobowiązanie z tego tytułu da się wiarygodnie oszacować (np. wykonane usługi obce, niewypłacone wynagrodzenia),
• dających się oszacować zobowiązań dotyczących działalności bieżącego okresu (np. naprawy gwarancyjne).
4. Wycena kontraktów
a) ustalenie kosztów niezakończonych usług, w tym budowlanych,
b) ustalenie przychodów z tytułu usług określonych w punkcie 4a.
5. Sprawdzenie kompletności zapisów
a) ustalenie i zaksięgowanie dochodów dotyczących roku bieżącego, które zostaną zafakturowane w roku następnym,
b) sprawdzenie, czy w księgach ujęto wszystkie koszty dotyczące bieżącego roku określone w punkcie 3c,
c) sprawdzenie, czy rozliczono wszystkie dotyczące bieżącego roku rozrachunki, w szczególności rozrachunki z pracownikami (np. udzielone zaliczki, delegacje) i transakcje dokonane z użyciem kart płatniczych.
6. Czynności specyficzne dla ksiąg osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i spółek osobowych
6.1. Rozrachunki z właścicielami
a) ustalenie rozrachunków z właścicielem/wspólnikami;
b) jeżeli saldo rozrachunku z właścicielem/wspólnikami wykazuje saldo kredytowe oznacza to, że właściciel/wspólnicy zasilili firmę dodatkowym kapitałem. W księgach firmy jednoosobowej saldo rozliczeń właściciela można przeksięgować na kapitał. W przypadku spółek osobowych decyzje co do sposobu rozliczenia powinni podjąć wspólnicy;
c) jeżeli saldo rozrachunku z właścicielem/wspólnikami wykazuje saldo debetowe, oznacza to, że właściciel/wspólnicy dokonali zaliczkowych wypłat na poczet zysku. Saldo to należy wykazać w bilansie jako odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego. Gdyby jednak saldo było wyższe od osiągniętego zysku, oznaczałoby to, że właściciel/wspólnicy wycofali z firmy część kapitału. Decyzja co do tego, jaką część salda rozliczyć z zyskiem, a jaką z kapitałem należy do właściciela/wspólników.
6.2. Przychody/koszty nieuwzględniane do podatku
Analizy przychodów/kosztów nieuwzględnianych przy wyliczaniu podatku właścicieli/wspólników należy dokonać z uwzględnieniem zapisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
6.3. Rozliczenie podatku dochodowego
a) firmy osób fizycznych/spółki osobowe nie są płatnikami podatku dochodowego. W rachunku zysków i strat podatku dochodowego właściciela/współwłaścicieli nie wykazuje się. Zysk netto jest równy zyskowi brutto;
b) osoby fizyczne /spółki osobowe nie ustalają podatku odroczonego;
c) jeżeli w ciągu roku obrotowego właściciel/wspólnicy dokonywali zapłaty podatku dochodowego z konta bankowego firmy, to wypłaty takie powinny być księgowane na konto odpisów z zysku lub konto rozliczeń z właścicielami.
6.4. Porównanie danych
Dane wykazane w sprawozdaniu finansowym osób fizycznych na koniec pierwszego roku po zmianie sposobu ewidencji z podatkowej księgi przychodów i rozchodów na księgę rachunkową porównuje się z danymi ustalonymi w inwentarzu sporządzonym na dzień poprzedzający otwarcie ksiąg rachunkowych.
Czynności wymienione w punktach 1–6 stanowią jedynie ogólny szkic czynności koniecznych do wykonania. Zamykając księgi należy wziąć pod uwagę specyfikę firmy. Może się okazać, że w niektórych firmach będzie konieczne wykonanie jakichś „niestandardowych” czynności.
• art. 26–41 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
Anna Dyczkowska
księgowa z licencją MF