Jesteśmy firmą transportową. W jaki sposób należy zafakturować poszczególne usługi transportu towarów, z jaką stawką VAT dla poszczególnych odcinków krajowych, unijnych i pozaunijnych, jaką podstawę prawną podać na fakturach?
W których przypadkach konieczne jest posiadanie dokumentów SAD i w jaki sposób opodatkować usługę – w zależności od tego, czy mamy taki dokument? Dokument CMR posiadamy zawsze. A oto trasy naszych usług:
1. Usługa na trasie Polska – Szwajcaria, na rzecz polskiego lub unijnego (zarejestrowanego jako VAT UE) podatnika podatku VAT lub odbiorcy spoza Unii.
2. Usługa na trasie Szwajcaria – Polska, na rzecz polskiego lub unijnego (zarejestrowanego jako VAT UE) podatnika podatku VAT lub odbiorcy spoza Unii.
3. Usługa na trasie Niemcy – Ukraina, przez Polskę, na rzecz wskazanych wyżej odbiorców.
4. Usługa na trasie Polska – Ukraina, na rzecz wskazanych wyżej odbiorców.
5. Usługa na trasie Szwajcaria – Ukraina, przez Polskę, na rzecz wskazanych wyżej odbiorców.
6. Usługa na trasie Niemcy – Szwajcaria (bez przejazdu przez Polskę), na rzecz wskazanych wyżej odbiorców.
7. Usługa na trasie Włochy – Litwa, przez Polskę, na rzecz wskazanych wyżej odbiorców.
8. Usługa na trasie Polska – Niemcy, na rzecz podatnika polskiego lub unijnego (zarejestrowanego jako VAT UE).
9. Usługa na trasie Niemcy – Polska, na rzecz podatnika polskiego lub unijnego (zarejestrowanego jako VAT UE).
10. Usługa na trasie Polska – Niemcy, na rzecz Polaka lub Niemca – osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
11. Usługa na trasie Niemcy – Polska, na rzecz Polaka lub Niemca – osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
RADA
Usługi wskazane w pkt 1–5 to usługi transportu międzynarodowego. VAT od nich rozlicza się w każdym kraju, gdzie przebiega transport, niezależnie od tego, kto zlecił usługę. Do odcinka krajowego można zastosować stawkę 0%.
Natomiast usługi transportu określone w pkt 7–11 to transport wewnątrzwspólnotowy. Rozliczenie zależy od tego, gdzie transport się rozpoczyna lub kto go zleca. Szczegóły w uzasadnieniu.
Usługę transportu określoną w pkt 6 należy rozliczyć w każdym kraju, uwzględniając liczbę pokonanych kilometrów.
UZASADNIENIE
Państwa firma świadczy usługi transportu wewnątrzunijnego i międzynarodowego.
W przypadku wewnątrzwspólnotowego transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, o miejscu świadczenia tej usługi decyduje:
• najpierw miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna – to w tym kraju jest miejsce świadczenia usługi,
• następnie NIP, który nabywca usługi podał świadczącemu wewnątrzwspólnotową usługę transportu, pod warunkiem że jest to NIP nadany przez inne państwo UE niż to, w którym rozpoczęto transport – wtedy miejsce świadczenia usługi „przenosi się” z miejsca rozpoczęcia transportu na terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.
W przypadku transportu wewnątrzwspólnotowego nie ma znaczenia, czy posiadacie SAD czy CMR. W przypadkach określonych w pkt 7–11 mamy do czynienia właśnie z transportem wewnątrzwspólnotowym. Rozliczenie powinno wyglądać następująco:
1. Trasa Włochy – Litwa, przez Polskę (7) – transport na rzecz:
• polskiego podatnika VAT – miejsce świadczenia tej usługi znajduje się w Polsce, gdyż NIP nabywcy usługi został nadany przez państwo członkowskie inne niż rozpoczęcia transportu, czyli Włoch. W tym przypadku wystawiacie fakturę ze stawką krajową,
• unijnego podatnika podatku od wartości dodanej – gdy poda wam swój numer NIP inny niż włoski, miejsce świadczenia przenosi się do kraju, który wydał ten numer. Gdy jest to włoski NIP, miejsce świadczenia i tak znajduje się we Włoszech, gdyż jest to miejsce rozpoczęcia transportu. W tych przypadkach wystawiamy fakturę bez kwoty i stawki podatku, z adnotacją, że VAT rozliczy nabywca. Nie ma wówczas znaczenia, czy transport odbywa się przez Polskę, czy też nie. Dla ustalenia, czy jest to transport wewnątrzwspólnotowy, ma znaczenie, czy transport rozpoczyna się i kończy między dwoma krajami UE,
• odbiorcy spoza UE, niezarejestrowanego jako podatnik VAT w innym kraju UE – w tym przypadku miejsce świadczenia jest we Włoszech. Powinni Państwo rozliczyć VAT z tego tytułu według włoskich regulacji – nie wystawia się wtedy polskiej faktury, ale włoską. Transakcja ta nie będzie w ogóle rozliczona w deklaracji VAT-7.
2. Trasa Polska – Niemcy (8) – transport na rzecz:
• polskiego podatnika – miejsce świadczenia usługi w Polsce (miejsce rozpoczęcia transportu). W tym przypadku wystawiacie fakturę ze stawką krajową,
• unijnego podatnika (zarejestrowanego jako podatnik VAT UE) – miejsce świadczenia przenosi się do kraju, który wydał ten numer. W tych przypadkach wystawiamy fakturę bez kwoty i stawki podatku, z adnotacją, że VAT rozliczy nabywca.
3. Trasa Niemcy – Polska (9) – transport na rzecz:
• polskiego podatnika – miejsce świadczenia usługi w Polsce (kraj, który nadał numer NIP). W tym przypadku wystawiacie fakturę ze stawką krajową,
• unijnego podatnika (zarejestrowanego jako podatnik VAT UE) – miejsce świadczenia przenosi się do kraju, który wydał ten numer. Gdy jest to niemiecki podatnik, to decyduje kraj rozpoczęcia transportu, czyli miejsce świadczenia jest w Niemczech. W tych przypadkach wystawiamy fakturę bez kwoty i stawki podatku, z adnotacją, że VAT rozliczy nabywca.
4. Trasa Polska – Niemcy (10) – transport na rzecz polskiego lub niemieckiego podmiotu nieprowadzącego działalności gospodarczej – miejsce świadczenia usługi w Polsce (miejsce rozpoczęcia transportu). W tym przypadku wystawiacie fakturę ze stawką krajową.
5. Trasa Niemcy – Polska (11) – transport na rzecz polskiego lub niemieckiego podmiotu nieprowadzącego działalności gospodarczej – miejsce świadczenia usługi w Niemczech (miejsce rozpoczęcia transportu). W tym przypadku powinni Państwo rozliczyć VAT według niemieckich regulacji – nie wystawia się wtedy polskiej faktury, ale niemiecką. Transakcja ta nie będzie w ogóle rozliczona w deklaracji VAT-7.
W przypadku transportu międzynarodowego o miejscu świadczenia decyduje miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Oznacza to, że jesteśmy zobowiązani rozliczyć VAT w każdym kraju, gdzie transport się odbywa. W przypadku transportu międzynarodowego możemy zastosować stawkę 0% do odcinka krajowego. VAT od odcinków drogi znajdujących się poza granicami kraju nie rozliczamy w Polsce. Aby można było zastosować stawkę 0% do odcinka krajowego, wykonywana usługa musi spełnić następujące warunki, tj. transport towarów musi się odbywać:
• z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Wspólnoty,
• z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Wspólnoty do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju,
• z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Wspólnoty do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Wspólnoty, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt),
• z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Wspólnoty lub z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Wspólnoty do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju.
Jednak aby można było zastosować stawkę 0%, należy posiadać odpowiednie dokumenty. W przypadku transportu:
1) towarów przez przewoźnika lub spedytora – list przewozowy lub dokument spedytorski (kolejowy, lotniczy, samochodowy, konosament morski, konosament żeglugi śródlądowej), stosowany wyłącznie w komunikacji międzynarodowej, lub inny dokument, z którego jednoznacznie wynika, że w wyniku przewozu z miejsca nadania do miejsca przeznaczenia nastąpiło przekroczenie granicy z państwem trzecim, oraz fakturę wystawioną przez przewoźnika (spedytora), z zastrzeżeniem pkt 2,
2) towarów importowanych – oprócz dokumentów, o których mowa w pkt 1, dokument potwierdzony przez urząd celny, z którego jednoznacznie wynika fakt wliczenia wartości usługi do podstawy opodatkowania z tytułu importu towarów,
3) towarów przez eksportera – dowód wywozu towarów. Dokument ten powinien zawierać co najmniej:
• imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania eksportera towarów,
• określenie towarów i ich ilości,
• potwierdzenie wywozu przez urząd celny.
W przypadkach 1–5 mamy do czynienia z transportem międzynarodowym, gdyż odbywa się on na pewnym odcinku przez Polskę. W tych przypadkach nie ma znaczenia, na czyją rzecz odbywa się transport (jak to miało miejsce w przypadku transportu wewnątrzwspólnotowego), ale to, czy na pewnym odcinku przebiega przez Polskę. W każdym z tych przypadków należy podzielić trasę na odcinki krajowe i rozliczyć VAT dla każdego z tych odcinków.
Wystawiamy tylko fakturę na odcinek krajowy i tylko na tym odcinku mamy prawo do rozliczenia VAT według stawki krajowej. Aby zastosować stawkę 0%, należy posiadać list przewozowy, z którego będzie wynikać, że podczas przewozu z miejsca nadania do miejsca przeznaczenia nastąpiło przekroczenie granicy z państwem trzecim. Gdy transport będzie się odbywał z kraju trzeciego, trzeba posiadać SAD, z którego jednoznacznie wynika fakt wliczenia wartości usługi do podstawy opodatkowania z tytułu importu towarów.
Gdy będzie to eksport, należy posiadać dokument określony w pkt 3.
Przykład
Polski podatnik dokonuje transportu z Niemiec na Białoruś, przez Polskę. Trasa ma 1700 km. W tym: odcinek niemiecki 250 km, polski 840 km, białoruski 610 km. Jest to transport międzynarodowy. Za transport podatnik otrzymał 2500 euro. Stawkę 0% będzie można zastosować do odcinka krajowego, czyli od kwoty 1225 euro (49% = 840/1700).
Natomiast usługi na trasie Niemcy – Szwajcaria (bez przejazdu przez Polskę) nie można uznać za transport międzynarodowy, gdyż transport na żadnym odcinku nie przebiega przez Polskę. Usługę tę należy podzielić na odcinki i rozliczyć VAT w każdym kraju, przez który przebiega trasa.
• art. 27, 28 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Agnieszka Jasiorowska
ekspert w zakresie VAT