Od momentu rozpoczęcia działalności zamiast rachunków błędnie wystawiałem faktury VAT. Czy można naprawić ten błąd? Jestem podatnikiem zwolnionym z VAT. Na fakturach nie wykazywałem VAT.
RADA
Niestety, nie istnieje możliwość naprawienia błędu, o którym mowa w pytaniu. Sposobem na naprawienie błędów występujących na fakturze jest wystawienie innej faktury – faktury korygującej, ewentualnie noty korygującej, ale nie wystawienie np. rachunku korygującego. Faktura wystawiona i doręczona, mimo że w omawianym przypadku nie rodzi obowiązku odprowadzenia do US podatku należnego, jest fakturą wprowadzoną do obrotu prawnego. Dlatego nie ma możliwości anulowania tej faktury.
UZASADNIENIE
Obowiązanymi do wystawiania faktur oznaczonych wyrazami „Faktura VAT” są jedynie zarejestrowani podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej. Ponadto faktury wystawiają również podatnicy, którzy podlegają opodatkowaniu z tytułu dokonanej wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu.
Podatnicy zwolnieni, tzw. „podatnicy VAT zwolnieni”, są zobowiązani do wystawiania rachunków, o których mowa w art. 87–90 Ordynacji podatkowej. Wymienione przepisy nakładają na podatników prowadzących działalność gospodarczą lub wykonujących wolne zawody obowiązek – na żądanie kupującego lub usługobiorcy – wystawiania rachunków potwierdzających dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi, odzwierciedlających rzeczywisty przebieg dokonanej operacji, istotny z punktu widzenia prawa podatkowego.
W przypadku wystawienia faktury podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku wynikającego z tej faktury. Ustawa o VAT stanowi, że w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest zobowiązana do jego zapłaty. Oczywiście, jeżeli podatnik wystawi fakturę dokumentującą czynność zwolnioną podlegającą opodatkowaniu, podatek nie wystąpi. Jednak z uwagi na fakt, że faktura przez doręczenie odbiorcy wprowadzana jest do obrotu prawnego, rodzi to określone skutki prawne. Ewentualne poprawienie błędów zaistniałych na fakturze może być dokonane tylko przez wystawienie faktury korygującej przez sprzedawcę, jak też noty korygującej przez nabywcę (w zależności od tego, których danych na fakturze dotyczy błąd). Nie istnieje możliwość wystawienia rachunku, który korygowałby błędne wystawienie faktury.
Powyższe stanowisko potwierdza m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku (wyrok NSA z 8 grudnia 1999 r., SA/Bk 1626/98, wydany pod rządami ówcześnie obowiązującej ustawy, ale aktualny w swojej treści), w którym postawiono następujące tezy mające analogiczne zastosowanie do przedmiotowej sprawy:
• „Żaden z przepisów (...) nie przewiduje korekty faktury lub rachunku uproszczonego poprzez wystawienie faktury zamiast rachunku uproszczonego albo rachunku uproszczonego zamiast faktury”.
• „Faktura VAT i rachunek uproszczony to dwa różne dokumenty, a różnice wynikają z treści przepisów § 38 i § 51 powołanego wyżej rozporządzenia
(chodzi o ówcześnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Finansów z 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym – Dz.U. z 1997 r. Nr 156, poz. 1024 – przyp. autora). Wystawienie rachunku uproszczonego zamiast faktury VAT nie daje podstawy do wystawienia rachunku korygującego”.
W omawianej sytuacji nie istnieje też możliwość anulowania faktury. Anulować możemy tylko faktury niewprowadzone do obrotu. Możliwość anulowania faktur, jako praktyczna i realna droga „wycofania się” podatnika z faktu błędnego ich wystawienia, dotyczy wyłącznie tych faktur, które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnopodatkowego, np. przez doręczenie ich kontrahentom. W przypadku wprowadzenia takich faktur do obrotu prawnego pozostaje jedynie wspomniana wcześniej możliwość dokonania ich korekt. Anulowanie faktury nie wywołuje obowiązku zapłaty VAT należnego. Wyjątek stanowi przypadek, w którym VAT należny wynikający z anulowanej faktury zostanie wykazany w deklaracji VAT-7.
„(...) Wprawdzie możliwość anulowania faktur VAT (jako sposób skorygowania zaistniałego błędu) nie została wyraźnie przez ustawodawcę przewidziana, jednak w praktyce należy uznać za dopuszczalne jej stosowanie jako praktyczną i realną drogę do »wycofania się« podatnika z faktu błędnego ich wystawienia. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, iż anulowanie faktur VAT powinno dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych, które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego (np. poprzez doręczenie ich kontrahentowi). Natomiast w przypadku wprowadzenia do obrotu prawnego dokumentów potwierdzających dokonanie sprzedaży pozostaje jedynie możliwość wystawienia korekt faktur VAT na zasadach przewidzianych przepisami prawa (§ 16 i § 17 ww. rozporządzenia Ministra Finansów)”.
Takie stanowisko w omawianej kwestii wyraził Urząd Skarbowy w Sosnowcu (pismo z 6 stycznia 2006 r., PP IV/443-129/05).
• § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 95, poz. 798
• art. 106, art. 108 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
• art. 87–90 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa – j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1031
Paweł Dymlang
konsultant podatkowy
w Spółce Doradztwa Podatkowego CEiD