rada
Odmowa wykupienia weksla w terminie i związana z tym konieczność przekazania go do protestu uzasadnia objęcie weksla pełnym odpisem aktualizującym jego wartość. Księgowania tego odpisu dokonuje się w ciężar kosztów finansowych. W efekcie dokonanej aktualizacji wartość bilansowa weksla będzie zerowa, nie będzie on więc widoczny w sporządzonym na koniec roku bilansie.
uzasadnienie
Weksel (sporządzony w formie przewidzianej przez ustawę z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe) jest dokumentem coraz częściej stosowanym do rozliczeń między kontrahentami. Z pewnością ma na to wpływ niewątpliwa zaleta tego dokumentu, jaka wynika z tzw. rygoru wekslowego, tj. możliwości szybkiego i skutecznego egzekwowania zapłaty w razie niewywiązywania się dłużnika z tego obowiązku.
W sytuacji odmowy terminowego wykupu weksla wierzyciel może skorzystać z postępowania w tzw. trybie nakazowym. Sąd wydaje wówczas nakaz zapłaty, bez przeprowadzania rozprawy, w oparciu o złożony pozew z dołączonym wekslem. Nakaz ten ma moc tytułu wykonawczego - nie wymaga zwracania się do sądu o nadanie klauzuli wykonalności.
Weksle - księgowania oraz ujęcie w bilansie
W sporządzonym bilansie weksle stanowią element krótkoterminowych aktywów finansowych. Dalszego podziału dokonuje się w zależności od terminu ich płatności.
WAŻNE!
Weksle, których termin zapłaty nie przekracza 3 miesięcy, wykazuje się w aktywach bilansu w pozycji B.III.1.c: Krótkoterminowe aktywa finansowe: środki pieniężne i inne aktywa pieniężne - inne środki pieniężne.
Weksle, których termin płatności wykracza poza 3 miesiące od dnia ich wystawienia, wykazuje się w aktywach bilansu w pozycji B.III.1.c - inne aktywa pieniężne.
W omawianym przypadku spółka ma jednak problemy z wyegzekwowaniem od kontrahenta kwoty wynikającej z otrzymanego weksla.
Odmowa wykupu weksla w ustalonym terminie może oznaczać, iż istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Zgodnie z art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego wartość tego składnika aktywów.
Decyzję o ewentualnej konieczności objęcia wartości weksla odpisem aktualizującym spółka każdorazowo podejmuje w oparciu o posiadane informacje dotyczące sytuacji dłużnika i przyczyn niewykupienia przez niego weksla w terminie.
Jeżeli w ocenie spółki odzyskanie sumy wekslowej jest zagrożone, to wówczas, w efekcie dokonanego odpisu, wartość bilansowa weksla będzie równa 0 i nie będzie on widoczny w bilansie spółki.
Odpisu aktualizującego wartość weksla należy dokonać w ciężar kosztów finansowych. W rachunku zysków i strat wartość tego odpisu będzie podlegać wykazaniu w pozycji H.III. - Aktualizacja wartości inwestycji - w wariancie porównawczym rachunku, lub w pozycji K.III. - w wariancie kalkulacyjnym.
W momencie wykupu weksla rozwiązanie zbędnego odpisu aktualizującego należy zaksięgować w korespondencji z kontem przychodów finansowych.
PRZYKŁAD
W ramach zapłaty za sprzedany w listopadzie towar o wartości 24 400 zł spółka otrzymała dwa weksle o wartości 10 000 zł i 16 000 zł. W terminie dłużnik wykupił weksel o niższej wartości. W związku z brakiem wykupu drugiego weksla spółka przekazała go do protestu, opłacając koszty w wysokości 350 zł. Weksel został wykupiony przez dłużnika w kwietniu.
Zapisy w księgach roku 2006
1. Otrzymanie weksli na poczet zapłaty należności:
n wartość nominalna weksli - 26 000 zł
Wn konto 140 „Weksle obce” 26 000 zł
n wartość należności - 24 400 zł
Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce „konto imienne kontrahenta”) 24 400 zł
n odsetki wekslowe - 1600 zł
Ma konto 750 „Przychody finansowe” 1 600 zł
2. Wykup w terminie weksla o niższej wartości - 10 000 zł
Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 10 000 zł
Ma konto 140 „Weksle obce” 10 000 zł
3. Przekazanie drugiego weksla do protestu (księgowania na kontach analitycznych w ramach konta 140)
Wn konto 140 „Weksle obce oprotestowane” 16 000 zł
Ma konto 140 „Weksle obce” 16 000 zł
4. Opłacone przelewem koszty protestu weksla
Wn konto 755 „Koszty finansowe” 350 zł
Ma konto 131 „Rachunek bieżący” 350 zł
5. Objęcie wartości weksla odpisem aktualizującym - 16 000 zł
Wn konto 755 „Koszty finansowe” 16 000 zł
Ma konto 145 „Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe” 16 000 zł
Zapisy w księgach roku 2007
6. Wykup oprotestowanego weksla przez dłużnika
Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 16 000 zł
Ma konto 140 „Weksle obce oprotestowane” 16 000 zł
7. Wyksięgowanie odpisu aktualizującego w związku z wykupem weksla
Wn konto 145 „Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe” 16 000 zł
Ma konto 750 „Przychody finansowe” 16 000 zł
W sytuacji przedawnienia lub nieściągalności weksla należałoby dokonać następującego księgowania:
Wn konto 145 „Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe” 16 000 zł
Ma konto 140 „Weksle obce oprotestowane” 16 000 zł
Zapisy w księgach
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
- ustawa z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe - Dz.U. Nr 37, poz. 282; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 73, poz. 501
- art. 28 ust. 7 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
Izabela Grochola
główna księgowa w spółce z o.o.