Zakupiliśmy towar w Chinach. Faktura od chińskiego kontrahenta zawiera opłatę za towar oraz transport do Hamburga. Za transport z Hamburga do Polski oraz za obsługę celną zapłaciliśmy firmie niemieckiej, którą wynajęliśmy do tych czynności. Firma ta wystawiła nam fakturę w kwocie netto bez podatku. Nasza firma na dzień wystawienia faktury nie była zarejestrowana jako podatnik VAT UE. Jak mamy zaksięgować wymienione faktury (dotyczy to VAT i podatkowej książki przychodów i rozchodów).
Otrzymana przez Państwa faktura dokumentuje nabyte usługi, które podlegają opodatkowaniu w Polsce. Podatek w tym przypadku powinien być rozliczony na zasadach obowiązujących przy imporcie usług.
Z treści pytania wynika, że niemiecka firma świadczyła na rzecz Państwa usługę obejmującą obsługę celną oraz transport towaru. Usługę tę firma udokumentowała fakturą bez wykazanego podatku VAT. W związku z tym należy się zastanowić nad przyczyną wystawienia takiej faktury.
Może to być przede wszystkim fakt, że usługa ta (a ściśle – usługi) jest związana z importem towarów. W takim przypadku obowiązuje zasada, iż jeśli wartość tych usług została uwzględniona w wartości celnej importowanych towarów, są one zwolnione od podatku z prawem do odliczenia podatku z nimi związanego (art. 17 (3) (b) w zw. z art. 14 (1) (i) VI Dyrektywy). W Polsce zamiast zwolnienia z prawem do odliczenia stosowane jest opodatkowanie stawką 0% (art. 83 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku od towarów i usług). Na podstawie treści pytania trudno jednak wnosić, aby wartość usługi świadczonej przez niemieckiego podatnika została przez Państwa wliczona do wartości celnej importowanych towarów. Dlatego tę przyczynę otrzymania faktury bez podatku należy odrzucić.
Tym samym należy dojść do wniosku, iż przyczyną jest uznanie przez niemieckiego podatnika, że miejscem opodatkowania świadczonych przez nią usług jest Polska. W takiej sytuacji wystawiana jest właśnie uproszczona faktura bez wykazanej na niej kwoty podatku VAT (w Polsce zasady wystawiania takich faktur określa § 30 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 971), która dla otrzymującego ją podatnika stanowi podstawę do wystawienia faktury wewnętrznej dokumentującej import usług.
W związku z tym zarówno obsługa celna, jak i transport należą do usług, które mogą być opodatkowane w innym państwie członkowskim niż państwo świadczącego je podatnika.
W przypadku obsługi celnej wynika to z tego, iż jako usługa prawnicza zaliczana jest do tzw. usług niematerialnych (art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług). Oznacza to, że w przypadku gdy usługi te są świadczone na rzecz unijnego podatnika, podlegają one opodatkowaniu w państwie siedziby nabywcy tej usługi.
W przypadku usługi transportowej jej opodatkowanie w Polsce wynika z art. 28 ust. 3 ustawy, który stanowi, że w przypadku gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia transportu, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.
Co ważne, przepis ten nie wymaga, aby był to numer VAT UE (przepis ten nie stanowi o numerze, pod którym podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych) i ma zastosowanie także wówczas, gdy nabywca usługi poda swój krajowy numer VAT (ujawni się jako podatnik), czyli w przypadku polskich podatników – numer NIP. Wniosku tego nie zmienia fakt, że polskie przepisy przewidują obowiązek rejestracji VAT UE w przypadkach, gdy zastosowanie ma art. 28 ust. 3 ustawy (art. 97 ust. 3 ustawy). Niedopełnienie tego obowiązku stanowi co prawda naruszenie przepisów prawa, lecz nie powoduje, że podanie polskiego numeru NIP nie wywołuje skutków, o których mowa w art. 28 ust. 3 ustawy.
Reasumując, ze stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu wynika, że obie wymienione w pytaniu usługi podlegają opodatkowaniu w Polsce. Rozliczenie podatku odbywa się na podstawie przepisów o imporcie usług. Oznacza to, że na podstawie otrzymanej niemieckiej uproszczonej faktury powinni Państwo wystawić fakturę wewnętrzną dokumentującą import usług. Faktura ta będzie stanowić podstawę do rozliczenia podatku w składanej za dany okres rozliczeniowy deklaracji VAT (podlegającym odliczeniu podatkiem naliczonym będzie podatek należny wskazany na fakturze wewnętrznej). Faktura ta będzie również podstawą do ujęcia poniesionego wydatku w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
• art. 27 ust. 3, art. 27 ust. 4 pkt 3, art. 28 ust. 3, art. 83 ust. 1 pkt 20 i art. 97 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy