Prowadząc sklep spożywczy sprzedaję w formie kaucji opakowania (butelki). Część tych opakowań nie wraca do sklepu. Po pewnym czasie pozostają mi puste transportery, które zwracam hurtowni i w tym momencie jestem obowiązany dopłacić VAT do brakujących butelek. Czy ja sprzedając butelki też mam od klientów pobierać VAT, gdyż w tym momencie to już jest towar, a nie opakowanie? Jeżeli tak, to jak postępować z paragonami o wartości ujemnej - zwrot opakowań?
Przepisy nie wskazują sposobu postępowania w takim przypadku. Należy uznać, że podatnik ma prawo stosować jedną z wymienionych w uzasadnieniu metod, przy czym pamiętać należy, że wybór metody nie może prowadzić do zaniżenia zobowiązania podatkowego.
Zasady rozliczania sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym regulują przepisy § 22 rozporządzenia o fakturach. Z przepisów tych wynika, że jeżeli podatnik sprzedał towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając lub określając w umowie za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia się w treści faktury dokumentującej sprzedaż. Fakturę dokumentującą kwotę należności z tytułu niezwrócenia przez odbiorcę opakowań, o których mowa w ust. 1, wystawia się nie później niż 7 dnia po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań. Jeżeli w umowie nie określono daty zwrotu opakowań, fakturę wystawia się nie później niż 60 dnia od dnia wydania opakowań.
Przepisy te dotyczą jednak wyłącznie sprzedaży „fakturowej”. W przypadku sprzedaży osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej (sprzedaży detalicznej) faktury są wystawiane wyjątkowo. Dlatego też przepisy § 22 rozporządzenia o fakturach mają w tych przypadkach znikome zastosowanie.
Jednocześnie żadne inne przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani też przepisy rozporządzeń wykonawczych, nie zawierają szczególnych uregulowań dotyczących sprzedaży towarów w opakowaniach zwrotnych. Rodzi to istotne wątpliwości podatników co do prawidłowego postępowania w powyższej sytuacji. Warto wskazać, że na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym spotkać się można było z czterema sposobami postępowania:
• wydanie za kaucją i zwrot opakowań nie był ewidencjonowany w kasie rejestrującej, lecz dokonywane to było bez ewidencji,
• obrót opakowaniami był ewidencjonowany w kasie rejestrującej, lecz poza fiskalnymi funkcjami kasy,
• wydanie opakowań kaucjonowanych było ewidencjonowane jako sprzedaż zwolniona od podatku (obecnie przepisy nie przewidują zwolnienia od podatku, a w konsekwencji wszelki obrót opakowaniami zwrotnymi podlega opodatkowaniu stawką 22%),
• wydanie opakowań kaucjonowanych było ewidencjonowane jako sprzedaż zwolniona od podatku, przy czym kwoty uzyskiwane z tego tytułu były ewidencjonowane w kasie pod odpowiednim kodem, co pozwalało na wyodrębnienie tych kwot i pomniejszenie kwoty obrotu.
Analiza wyjaśnień udzielanych przez organy podatkowe na gruncie obecnie obowiązującej ustawy wskazuje, że organy te generalnie zalecają podatnikom, aby obrotu z tytułu kaucji za opakowania zwrotne nie uwzględniali w obrocie i nie ewidencjonowali za pomocą kas fiskalnych (pismo Naczelnika II Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 14 lipca 2004 r., nr II US II/443/64/2004 i Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sanoku z 19 lipca 2004 r., nr US-PP/443/18/04).
W odpowiedziach swych organy te jednak nie uwzględniają faktu, że bardzo często opakowania, za które pobierana jest kaucja, nie wracają do sprzedawcy. Dlatego postępowanie takie należy doradzić jedynie w przypadkach, gdy sprzedaż towarów w opakowaniach odbywa się w celu ich konsumpcji „na miejscu”. W pozostałych przypadkach bardziej praktyczne wydaje się potraktowanie sprzedaży opakowań jako zwykłej dostawy opakowań. Przyjęcie tego sposobu postępowania oznacza, że u podatnika dokonującego sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym dochodzi do sprzedaży:
• towaru głównego (opodatkowanego stawką właściwą dla danego towaru), oraz
• opakowania zwrotnego (opodatkowanego stawką 22%).
Zaletą takiego sposobu postępowania jest jego przejrzystość i klarowność. Pozwala to na uniknięcie wątpliwości związanych ze sposobem postępowania w sytuacji, gdy butelka, za którą została pobrana kaucja, nie zostanie zwrócona oraz nie budzi wątpliwości co do sposobu prowadzenia przez podatnika ewidencji. W takim przypadku dokumentowanie zwrotu opakowań powinno następować poprzez wystawienie paragonu o wartości ujemnej. Zaewidencjonowanie w kasie fiskalnej takiego zwrotu należy uznać za wystarczający sposób udokumentowania zwrotu opakowania.
• art. 106 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
• § 22 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 971
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy