Mam podpisaną umowę o pracę z pracodawcą polskim. Dodatkowo, w ramach umowy zlecenia, wykonuję tłumaczenia dla podmiotu z siedzibą w Czechach. Firma, dla której robię tłumaczenia, odprowadza podatek u siebie. Jak powinnam się rozliczyć?
RADA
Dochody tłumacza polskiego nieprowadzącego działalności gospodarczej, wykonującego w Polsce tłumaczenia na rzecz firmy czeskiej na podstawie umowy zlecenia bądź o dzieło, podlegają opodatkowaniu w Polsce. Dlatego ma Pani prawo wystąpić o zwrot zapłaconego przez czeskiego zleceniodawcę podatku. Jeśli jednak wynagrodzenie wypłacane byłoby tłumaczowi np. z tytułu użytkowania (bądź prawa do użytkowania) praw autorskich, to jako należności licencyjne dochody te podlegałyby opodatkowaniu również w Czechach według stawki 5% należności brutto.
UZASADNIENIE
Przychody z umowy mającej za przedmiot wykonywanie tłumaczeń, zawartej przez Panią z czeskim podmiotem, są kwalifikowane do źródła, jakim jest działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 13 pkt 8 updof za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9 (tj. przychodów uzyskiwanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze) uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście.
Ponieważ dochody te są przez Panią uzyskiwane ze źródła przychodów położonego za granicą (w Czechach), rozpatrując kwestię opodatkowania tych dochodów, należy uwzględnić postanowienia polsko-czeskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Na podstawie art. 14 tej umowy dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej samodzielnej działalności podobnego rodzaju, będą opodatkowane tylko w Polsce, chyba że dla wykonywania swojej działalności w Czechach dysponuje ona stałą placówką. Jeżeli rozporządza ona taką stałą placówką, wówczas dochody mogą być opodatkowane w Czechach, jednak tylko w takiej wysokości, w jakiej mogą być przypisane tej stałej placówce. Przy czym określenie „wolny zawód” obejmuje w szczególności samodzielnie wykonywaną działalność naukową, literacką, artystyczną, wychowawczą lub oświatową, jak również samodzielnie wykonywaną działalność lekarzy, prawników, techników, inżynierów, architektów oraz dentystów. Ponieważ w umowie zostało użyte określenie „w szczególności”, oznacza to, że katalog zawodów wymienionych w tym przepisie ma charakter otwarty.
W umowie polsko-czeskiej nie ma stosownej definicji stałej placówki. Należy więc przez nią rozumieć każde miejsce (również np. mieszkanie wynajęte na okres czasowego pobytu) wykorzystywane przez daną osobę z dającą się zaobserwować regularnością w celu prowadzenia działalności polegającej na uprawianiu wolnego zawodu.
W pytaniu wskazała Pani, że umowa dotycząca tłumaczeń została przez Panią zawarta z firmą mającą siedzibę w Czechach. Ma Pani miejsce zamieszkania w Polsce, a ponieważ z pytania wynika, że czynności tłumaczenia wykonuje Pani także w Polsce, należy przyjąć, że w Czechach nie dysponuje Pani stałą placówką. Z pytania wynika również, że nie prowadzi Pani działalności gospodarczej mającej za przedmiot usługi tłumaczenia. Oznacza to, że w takiej sytuacji dochody z umowy zawartej przez Panią z podmiotem mającym siedzibę w Czechach, której przedmiotem są tłumaczenia wykonywane na jego rzecz, podlegają opodatkowaniu w kraju, w którym posiada Pani rezydencję podatkową, tj. w Polsce.
Dochody z tego tytułu wraz z dochodami z umowy o pracę osiągniętymi w Polsce powinna więc Pani wykazać do opodatkowania w zeznaniu rocznym. W tym przypadku właściwym formularzem będzie PIT-36.
Taki sposób opodatkowania dochodów tłumacza nieprowadzącego działalności gospodarczej potwierdzają również organy podatkowe. Przykładem jest pismo Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach z 20 maja 2004 r. nr PD III/415-54/04, w którym stwierdzono, że:
"Z okoliczności opisanych w Pana wystąpieniu wynika, że zawarł Pan umowę dotyczącą tłumaczeń z firmą posiadającą siedzibę w Republice Czeskiej. Przy czym posiada Pan miejsce zamieszkania w Polsce, w Republice Czeskiej nie dysponuje Pan stałą placówką (czynności tłumaczenia wykonywane są w Polsce). Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej.
Na podstawie przedstawionych okoliczności faktycznych oraz w oparciu o wyżej powołane regulacje umowy międzynarodowej o unikaniu podwójnego opodatkowania (art. 14 - przyp. aut.) należy stwierdzić, że osiągnięte przez Pana w 2004 r. dochody z tytułu umowy o dzieło zawartej z podmiotem mającym siedzibę w Republice Czeskiej podlegają opodatkowaniu w Polsce, tj. w kraju Pana rezydencji podatkowej."
W pytaniu podała Pani, że firma czeska od wypłacanego Pani wynagrodzenia odprowadzała podatek. Jednak, uwzględniając powyższe postanowienia polsko-czeskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy stwierdzić, że w okolicznościach opisanych w pytaniu podatek ten był pobierany nienależnie, gdyż całość dochodu z tytułu umowy o tłumaczenie podlega opodatkowaniu w Polsce. Dlatego ma Pani prawo wystąpić do czeskiego urzędu skarbowego o jego zwrot.
Inaczej byłoby, gdyby na podstawie umowy o dzieło wypłacane były na Pani rzecz należności licencyjne, np. z tytułu użytkowania (bądź prawa do użytkowania) praw autorskich. Wówczas takie wynagrodzenie jako należności licencyjne podlega opodatkowaniu również w Czechach według stawki 5% (art. 12 ust. 2 umowy).
Na podstawie art. 12 ust. 3 polsko-czeskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania określenie „należności licencyjne” oznacza wszelkiego rodzaju należności uzyskiwane z tytułu użytkowania lub prawa do użytkowania każdego prawa autorskiego do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin oraz filmami i taśmami dla telewizji lub radia, patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego, jak również za użytkowanie lub prawa do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, lub za informacje związane z doświadczeniem zdobytym w dziedzinie przemysłowej, handlowej i naukowej.
Przy czym na podstawie art. 12 ust. 5 tej umowy uważa się, że należności licencyjne powstają w umawiającym się państwie, gdy płatnikiem jest to państwo, jego jednostka terytorialna, władza lokalna lub osoba mająca w tym państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę. Jeżeli jednak osoba wypłacająca należności licencyjne, bez względu na to, czy ma ona w umawiającym się państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę, posiada w umawiającym się państwie zakład lub stałą placówkę, w związku z których działalnością powstał obowiązek zapłaty tych należności licencyjnych, i zakład lub stała placówka pokrywają te należności, to uważa się, że należności licencyjne powstają w państwie, w którym położony jest ten zakład lub ta stała placówka.
Wówczas, dokonując rozliczenia tych dochodów, należałoby uwzględnić postanowienia zawarte w art. 24 ust. 1 lit. b) umowy polsko-czeskiej. Przepis ten stanowi, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga część dochodu, który zgodnie z postanowieniami artykułów 10, 11 i 12 (czyli dotyczącymi m.in. dochodów z należności licencyjnych) może być opodatkowany w Republice Czeskiej, to Polska zezwoli na potrącenie od podatku od dochodu tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w Republice Czeskiej. Jednakże takie potrącenie nie może przekroczyć tej części podatku, która została obliczona przed dokonaniem potrącenia i która odpowiada tej części dochodu, która została osiągnięta w Republice Czeskiej.
Oznacza to, że w takiej sytuacji miałaby Pani prawo do odliczenia podatku zapłaconego w Czechach według metody proporcjonalnego odliczenia.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Dochody polskiego tłumacza wykonującego w Polsce tłumaczenia na rzecz firmy czeskiej podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, o ile wynagrodzenie nie jest mu wypłacane jako należności licencyjne.
Należy również zwrócić uwagę, że na podstawie art. 44 ust. 1a pkt 3 updof jest Pani zobowiązana do samodzielnego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego. Obowiązek taki ciąży bowiem na podatnikach osiągających dochody bez pośrednictwa płatnika (a tak przecież jest w sytuacji, gdy wypłacającym wynagrodzenie jest podmiot zagraniczny niebędący płatnikiem w Polsce) z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4 i 6-9 (a zatem również z umowy zlecenia i o dzieło).
Podstawa prawna:
- art. 3 ust. 1, art. 4a, art. 13 pkt 8, art. 44 ust. 1a pkt 3, art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 219
- art. 12, art. 14 umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 24 czerwca 1993 r. - Dz.U. z 1994 r. Nr 47, poz. 189
Anna Welsyng
radca prawny, doradca podatkowy