W celu pozyskania młodej i dobrze wykształconej kadry spółka z o.o. zajmująca się tworzeniem i wdrażaniem specjalistycznego oprogramowania komputerowego zamierza podpisać umowy stypendialne z kilkoma studentami ostatniego roku informatyki i automatyki przemysłowej.
Na mocy tych umów stypendyści otrzymywaliby co miesiąc określone kwoty, w zamian za co po zakończeniu studiów mieliby obowiązek podjąć zatrudnienie u fundatora stypendium i przepracować u niego co najmniej trzy lata. Gdyby do zatrudnienia nie doszło z przyczyn leżących po stronie stypendysty, musiałby on zwrócić w całości otrzymane stypendium. Czy w takiej sytuacji wypłacone stypendium będzie dla fundatora kosztem uzyskania przychodów? Czy od wypłacanych kwot spółka powinna pobierać zaliczki na podatek dochodowy?
RADA
Niestety, nie. Mimo, że fundowanie stypendium jest działaniem w pełni ukierunkowanym na osiąganie przychodów w przyszłości, to organy podatkowe dość powszechnie odmawiają podatnikom prawa do ujęcia, jako kosztów uzyskania przychodów, nakładów poniesionych w związku z umowami stypendialnymi. Spółka jako jednostka organizacyjna pełni w opisanym przypadku rolę płatnika w stosunku do świadczeń wypłacanych stypendyście. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
W pytaniu piszą Państwo, że fundujecie szczególnie obiecującym studentom lub uczniom stałe stypendia. W zamian otrzymujecie zobowiązanie beneficjentów do zatrudnienia się w Państwa spółce i świadczenia pracy przez oznaczony czas.
Niestety, choć zawarcie umowy ze stypendystą jest działaniem w pełni racjonalnym i nakierowanym na osiąganie w przyszłości przychodów (zwłaszcza gdy dotyczy osób o wybitnych wynikach w nauce lub kształcących się w rzadkich specjalnościach), to opinie organów podatkowych na temat możliwości zaliczania do kosztów podatkowych kwot wypłacanych z tytułu stypendiów bywają na ogół negatywne.
Przykładem może być decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z 26 czerwca 2006 r. nr PF-II-41180/INT/4/KJ/06, w której czytamy, że:
(...) zakwalifikowanie w poczet kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na ufundowanie stypendium na rzecz osoby niemającej statutu pracownika, niezwiązanej z zakładem pracy stosunkiem pracy, a jedynie zobowiązującej się do podjęcia pracy po zakończeniu studiów, nie wpływa na zwiększenie jakości świadczonych usług, a tym samym na zwiększenie wysokości uzyskiwanych przez nią dochodów. Wydatki poniesione na ufundowanie stypendium dla studenta akademii medycznej, który po ukończonej nauce podjąłby pracę w pańskiej firmie, nie stanowią kosztów uzyskania przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Takie samo stanowisko w tej sprawie zajął również Naczelnik Drugiego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej w piśmie z 6 czerwca 2005 r. nr PD/423-38/05/32041, w którym stwierdził, że:
wprawdzie przepis art. 15 ust. 1 nie wymaga, by poniesione koszty spowodowały natychmiastowe i bezpośrednie powstanie przychodu, jednakże upatrywanie możliwości powstania przychodu w wyniku zdarzenia przyszłego i niepewnego, jakim jest podjęcie pracy przez stypendystę u fundatora stypendium, powoduje, iż brak jest związku wydatku na stypendia nawet z przychodem spodziewanym w przyszłości.
Mając na uwadze argumenty przedstawione przez organy podatkowe w cytowanych pismach, pewnym rozwiązaniem umożliwiającym nadanie omawianym świadczeniom charakteru kosztowego jest zatrudnienie stypendysty u fundatora, w tym przypadku Państwa spółki. Oczywiście zarówno wymiar czasu pracy, jak i zakres obowiązków powinny być tak ustalone, by praca nie kolidowała z nauką.
W związku z wypłacanymi przez Państwa spółkę stypendiami powstaje pytanie, czy należy od nich pobierać zaliczkę na podatek.
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 39 i pkt 40b updof przewiduje zwolnienia od podatku dla:
- stypendiów otrzymywanych na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendiów doktoranckich otrzymywanych na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz innych stypendiów naukowych i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania,
- stypendiów dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendiów dla uczniów i studentów przyznanych przez organizacje pożytku publicznego na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe, udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 380 zł.
Ponieważ wsparcie finansowe otrzymywane przez studenta od przyszłego pracodawcy (Państwa spółki) nie spełnia powyższych kryteriów, toteż powinno być opodatkowane u stypendysty jako tzw. przychód z innych źródeł.
Do poboru zaliczek miesięcznych od wypłacanych stypendiów są zobowiązane jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne dokonujące tego rodzaju wypłat (art. 35 ust. 1 pkt 2 updof).
Ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 35 ust. 2 nie definiuje pojęcia „stypendium”, lecz wymienia jedynie niektóre jego rodzaje, to należy wnioskować, że wypłacane przez Państwa spółkę świadczenia na rzecz studentów również należą do tej grupy.
Powyższe regulacje prowadzą do wniosku, że pracodawcy posiadający formę jednostki organizacyjnej (np. spółka prawa cywilnego, spółki handlowe - zarówno kapitałowe, jak i osobowe) są zobligowani jako płatnicy pobierać zaliczkę na podatek od wypłacanych stypendiów.
Kwoty pobranych zaliczek należy przekazać, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. Natomiast po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do końca stycznia, płatnicy są obowiązani przesłać organowi podatkowemu roczną deklarację.
Płatnicy powinni też (jeżeli podatnik złoży stosowne oświadczenie) dokonać za stypendystę rocznego obliczenia podatku, na zasadach określonych w art. 37 updof, albo w terminie do końca lutego przekazać stypendyście i urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania stypendysty imienne informacje o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek.
Co do zasady obowiązków powyższych nie mają przedsiębiorcy samodzielnie wykonujący działalność gospodarczą, nie można ich bowiem uznać za „jednostkę organizacyjną”. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy stypendysta został przez przedsiębiorcę zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Podstawa prawna:
- art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 39, pkt 40b, art. 35 ust. 1 pkt 2, ust. 2, art. 37 ust. 1, art. 38 ust. 1, art. 39 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 219
- art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
Małgorzata Rymarz
ekspert w zakresie podatków dochodowych