Jednostki podlegające ustawie o rachunkowości, z mocy ustawy lub dobrowolnie, mogą dokonać podziału lub pokrycia wyniku finansowego po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający.
W zależności od formy prawnej spółki oraz zapisów umowy każdy ze wspólników uczestniczy w podziale zysku w określonym udziale. Przykładowo wspólnicy spółki cywilnej uczestniczą w podziale w równych częściach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Natomiast komandytariusz w spółce komandytowej uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Tak więc wspólnicy dokonujący podziału zysku powinni zwrócić uwagę nie tylko na kodeksowe zasady podziału zysku, ale przede wszystkim na zapisy umowy. Zasady ewidencji księgowej tego rodzaju rozrachunków przedstawiono na poniższych przykładach.
Spółka jawna AB wypracowała za 2006 rok zysk w wysokości 100 tys. zł. Zgodnie z podjętą uchwałą wspólnicy postanowili przeznaczyć część zysku w wysokości 40 tys. zł na uregulowanie zobowiązania wobec spółki z tytułu ubezpieczeń społecznych, których płatnikiem w roku 2006 była spółka, a pozostałą kwotę na zwiększenie kapitałów własnych spółki. Zobowiązanie każdego ze wspólników wobec spółki wynosi 20 tys. zł. Część zysku przeznaczonego na uregulowanie zobowiązań wspólników wobec ZUS rozliczono proporcjonalnie na wspólników. 1) Przeksięgowanie zysku brutto: Wn konto 86 „Wynik finansowy” - 100 tys. zł, Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku finansowego” - 100 tys. zł, 2) Podział zysku: Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku finansowego” - 100 tys. zł, Ma konto 81 „Kapitał zapasowy” - 60 tys. zł, Ma konto 24-1 „Rozrachunki ze wspólnikiem A” - 20 tys zł, Ma konto 24-2 „Rozrachunki ze wspólnikiem B” - 20 tys. zł.
Zobowiązanie wspólników wobec ZUS za 2006 rok uregulowane przez Spółkę: saldo Wn konta 24-1 „Rozrachunki ze wspólnikiem A” - 20 tys. zł, saldo Wn konta 24-2 „Rozrachunki ze wspólnikiem” B - 20 tys. zł.
W przypadku, gdyby zysk za 2006 rok został przeznaczony na poczet zobowiązań wspólników z tytułu ubezpieczeń za 2007 rok, księgowania będą następujące. Część zysku przeznaczonego na uregulowanie zobowiązań wspólników wobec ZUS rozliczono proporcjonalnie na wspólników. 1) Przeksięgowanie zysku brutto: Wn konto 86 „Wynik finansowy” - 100 tys. zł, Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku finansowego” - 100 tys. zł, 2) Podział zysku: Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku finansowego” - 100 tys. zł, Ma konto 81 „Kapitał zapasowy” - 60 tys. zł, Ma konto 24-1 „Rozrachunki ze wspólnikiem A” - 20 tys. zł, Ma konto 24-2 „Rozrachunki ze wspólnikiem B” - 20 tys. zł, 3) Zobowiązanie wobec ZUS wspólników za styczeń 2007 r., uregulowane przez spółkę: Wn konta 24-1 „Rozrachunki ze wspólnikiem” - 1,8 tys. zł, Wn konta 24-2 „Rozrachunki ze wspólnikiem B” - 1,8 tys. zł, Ma 22 „Zobowiązanie wobec ZUS” - 3,6 tys. zł. Ewidencja rozrachunków z tytułu składek ZUS w kolejnych miesiącach będzie identyczna jak w pkt 3.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 53 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
Sławomir Kubisa
starszy konsultant, dział audytu, Grupa Gumułka-Audyt