Spółdzielnia mieszkaniowa podjęła uchwałę dotyczącą rozliczenia inwestycji termomodernizacyjnych (docieplenie budynków). Inwestycje te podniosły wartość wkładów budowlanych i jednocześnie obciążyły konta rozrachunkowe każdego lokalu. Obciążenia te będą zmniejszać się co miesiąc ze źródeł finansowania, obejmujących m.in. fundusz remontowy. Członkowie spółdzielni wpłacają określone kwoty na fundusz remontowy spółdzielni, a 50 proc. tych wpłat pomniejsza obciążenie lokali z tytułu wskazanych wyżej inwestycji. Czy osoby, które w swoich zeznaniach podatkowych odliczyły 19 proc. wpłat na fundusz, mają obowiązek dokonać korekty zeznania? Czy czyn taki (uszczuplenie podatkowe) podlega odpowiedzialności karnej skarbowej?
Zgodnie z art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy o p.d.o.f., w brzmieniu obowiązującym do końca 2003 r. (nadal regulującym jednak warunki tzw. ulgi remontowej), podatek dochodowy od osób fizycznych można zmniejszyć, jeżeli w roku podatkowym podatnik poniósł wydatki:
1) na własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczone na remont i modernizację – zajmowanego na podstawie tytułu prawnego – budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego oraz
2) na wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzonych na podstawie odrębnych przepisów.
Z brzmienia tego przepisu wynika jasno, że ustawodawca przewidział dwa odrębne tytuły do skorzystania z ulgi, których warunki nie pokrywają się. Odrębnie odlicza się więc wydatki na remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, zajmowanego na podstawie tytułu prawnego, odrębnie zaś wydatki na fundusz remontowy.
Warunkiem odliczenia w pierwszym przypadku jest spełnienie kilku przesłanek, tzn.:
1) wydatki musiały zostać rzeczywiście poniesione,
2) dotyczyły własnych potrzeb mieszkaniowych,
3) przeznaczeniem wydatków było sfinansowanie remontu lub modernizacji,
4) dotyczyły budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie tytułu prawnego.
Natomiast w drugim przypadku warunkiem odliczenia jest dokonanie wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni lub wspólnoty.
W pierwszym przypadku chodzi zatem o faktyczne zakupienie określonych materiałów i urządzeń lub usług, w drugim zaś tylko o wpłatę na właściwy fundusz. W przypadku wpłaty na wyodrębniony fundusz, wysokość wydatków ustalana jest na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Skoro zatem jedynym warunkiem odliczenia od podatku jest wpłata, nie ma znaczenia, co spółdzielnia lub wspólnota zrobi następnie z otrzymanymi pieniędzmi, kiedy je wyda i w jaki sposób rozliczy.
Z zadanego pytania wynika, że rozliczenie inwestycji przyjęte przez spółdzielnię mieszkaniową budzi jej wątpliwości z uwagi na zakaz odliczenia od podatku ulgi remontowej, jeżeli wydatkowane kwoty zostaną zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Jednak zmniejszenie obciążenia lokali z tytułu kosztów termomodernizacji budynków nie jest zwrotem poniesionych wydatków. Takie zmniejszenie obciążenia jest wyłącznie zmniejszeniem zobowiązań wynikających z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
Zgodnie z art. 4 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn.zm.) członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani do wpłat na fundusz remontowy, a ponadto do uczestniczenia w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.
Reasumując, nie ma konieczności dokonywania korekty zeznania podatkowego. Co do pytania o odpowiedzialność karną skarbową, to należy zauważyć, że nawet jeśli podatnicy-członkowie spółdzielni dokonaliby odliczenia w złej wysokości, to czyn taki nie jest spenalizowany, nie ma bowiem charakteru uporczywego niepłacenia podatku, o którym mowa w ustawie – Kodeks karny skarbowy.
Stella Brzeszczyńska
Podstawa prawna:
• art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r.,
• art. 57 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 930 z późn.zm.).