Czy podlegają opodatkowaniu zaliczki wpłacane przez klienta na usługi turystyczne, które są opodatkowane wyłącznie na podstawie uzyskanej marży? Jeżeli np. w styczniu br. klient wpłaca 100 zł zaliczki na imprezę, która składa się z nabytych usług, tj. hotel, pilot, ubezpieczenie i transport, który jest wykonywany własnym autobusem (czyli usługa własna), to jak należy opodatkować tę zaliczkę? Udział usług własnych (autokar) wynosi 30 proc., a 70 proc. dotyczy zaliczki na sprzedaż opodatkowaną z "marży". Faktycznie usługa zostanie wykonana w marcu.
Zasadniczym elementem szczególnej procedury przy świadczeniu usług turystycznych jest odrębne od zasad ogólnych ustalenie podstawy opodatkowania. Jest to nowa forma opodatkowania tych usług polegająca na tym, że podstawą opodatkowania jest marża, stanowiąca różnicę między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Przez usługi dla bezpośredniej korzyści rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.
Możliwość zastosowania procedury szczególnej rozliczenia podatku ma zastosowanie niezależnie od tego, kto jest nabywcą usługi turystycznej, pod warunkiem jednak, że świadczący ją podatnik: ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski, działa na rzecz nabywcy we własnym imieniu i na własny rachunek, przy świadczeniu usługi nabywa usługi i towary od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turystów, prowadzi ewidencję, z której wynikają kwoty wydatkowane na nabycie tych towarów i usług, i posiada dokumenty, które potwierdzają te kwoty.
Tylko łączne spełnienie ww. warunków uprawnia przedsiębiorcę do stosowania rozliczania podatku według szczególnej procedury. W sytuacji gdy przedsiębiorca nabywa jednocześnie dla bezpośredniej korzyści turysty usługi od innych podatników, ale część świadczeń w ramach tej usługi we własnym zakresie, jest zobowiązany do odrębnego liczenia podstawy opodatkowania dla usług nabytych i usług własnych. W tym drugim przypadku usługi podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 29 ustawy, tj. podstawą ich opodatkowania jest obrót (kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku). Procedura ta nie ma zastosowania do pośrednictwa przy sprzedaży usług turystyki. W tym przypadku należy stosować zasady ogólne opodatkowania, czyli podstawą opodatkowania będzie prowizja, pomniejszona o kwotę podatku należnego.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług uznają za obrót podlegający opodatkowaniu, co do zasady, każdą kwotę zaliczki, zadatku, przedpłaty lub raty, niezależnie od jej wysokości, otrzymaną przed wykonaniem usługi lub dostawy towaru. Zasada ta nie ma jednak zastosowania dla usług turystycznych w przypadku, gdy podstawą opodatkowania przy wykonaniu tych usług jest kwota marży. Na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT, obowiązek podatkowy dla tych usług rozliczanych według szczególnej procedury określonej w art. 119 ustawy, czyli na podstawie marży, powstaje z chwilą ustalenia marży, nie później jednak niż 15 dnia od dnia wykonania usługi. Oznacza to, że dla tych usług obowiązek podatkowy nie powstanie przy otrzymaniu zaliczki.
W omawianej sytuacji otrzymana zaliczka w części dotyczącej pokrycia przyszłych usług turystycznych, które będą opodatkowane na podstawie marży, czyli w omawianej sytuacji 70 proc. jej wysokości, nie będzie podlegała obowiązkowi podatkowemu. Obowiązek podatkowy powstanie natomiast od pozostałej części zaliczki, przeznaczonej na pokrycie kosztów własnych świadczonej usługi, czyli od 30-proc. kwoty zaliczki.
Ewa Wiśniewska
Podstawa prawna:
• art. 29 ust. 2 oraz art. 119 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535),
• § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 z późn.zm.).