Jaka stawka VAT obowiązuje w obrocie opakowaniami zwrotnymi? Jaki był stan prawny w tej materii przed 1 maja 2004 r.?
Przed 1 maja 2004 r.
Paragraf 67 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT stanowił, że sprzedaż, z wyłączeniem eksportu, towarów, które mogą być użyte jako opakowania zwrotne, z wyjątkiem nowych opakowań sprzedawanych przez producentów i importerów, jest zwolniona z opodatkowania VAT. Natomiast § 44 ww. rozporządzenia stanowił, że w przypadku gdy podatnik sprzeda towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia się w treści faktury. Z przepisów tych wynikało więc, że opakowania zwrotne (towary, które mogły być użyte jako opakowania zwrotne) podlegały podatkowi, gdy były nowe i sprzedawane przez ich producenta lub importera.
Sprzedaż opakowań zwrotnych (opodatkowaną i zwolnioną) należało dokumentować fakturą VAT. Kaucję za opakowania zwrotne można było przy tym zamieszczać w fakturze VAT dotyczącej sprzedanych w opakowaniach zwrotnych towarów, ale nie w jej treści obowiązkowej, lecz ewentualnie pod nią. Obrót opakowaniami zwrotnymi mógł być udokumentowany również w inny sposób, tzn. innego rodzaju dowodami księgowymi (tak pismo Urzędu Skarbowego w Zgierzu z 7 lipca 2003 r. nr III/446-1593/03). Kaucje za opakowania zwrotne nie stanowiły obrotu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Nie wykazywano ich w ewidencji sprzedaży, a tym samym w deklaracjach VAT-7 (tak pismo Urzędu Skarbowego w Pabianicach z 5 marca 2003 r. nr US III VAT/135/2003/RD).
Po 1 maja 2004 r.
Od 1 maja 2004 r. zgodnie z § 22 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, (...), jeżeli podatnik sprzedał towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając lub określając w umowie za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia się w treści faktury dokumentującej sprzedaż. Nieuwzględnienie wartości opakowania zwrotnego oznacza, że podatnik nie wykazuje obrotu z tego tytułu, a zatem nie powstaje u niego obowiązek podatkowy. Wydaje się, że rozwiązanie to wzorowane jest na przepisach Szóstej Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich, która pozwala wyłączyć wartość opakowania zwrotnego z podstawy opodatkowania.
Jednakże w przypadku niezwrócenia przez odbiorcę opakowań, o których mowa wyżej, podatnik nie później niż 7 dnia po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań, wystawia fakturę dokumentującą kwotę należności za opakowania. Jeżeli w umowie nie określono daty zwrotu opakowań, fakturę wystawia się nie później niż 60 dnia od dnia wydania opakowań. Dopiero w tym momencie u podatnika pojawia się obrót odpowiadający wartości opakowania zwrotnego.
Zarówno w ustawie o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do ustawy brak jest regulacji, które przewidywałyby odnośnie do obrotu opakowaniami zwrotnymi stawkę podatku niższą od podstawowej czy zwolnienie przedmiotowe. A zatem dostawa takich opakowań opodatkowana jest według 22-proc. stawki VAT również wtedy, gdy nie są to nowe opakowania, sprzedawane przez producentów i importerów.
Jeśli natomiast w opakowaniu dostarczany jest towar, wartość opakowania wlicza się do podstawy opodatkowania tego towaru, jaką jest obrót. Opakowanie to powinno więc być opodatkowane stawką VAT właściwą dla danego towaru sprzedawanego w tym opakowaniu. Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o VAT stanowi bowiem, że obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, zaś kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy, w tym także odpłatność za opakowanie zwrotne.
Podatnik ma przy tym prawo obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego przy zakupie opakowań zwrotnych, które będzie następnie wydawał kontrahentom za kaucją. Opakowania te są bowiem wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Prawo obniżenia VAT należnego, o którym mowa, przysługuje również odbiorcy towarów, który nie zwrócił opakowań w terminie i w związku z tym otrzymał od sprzedawcy fakturę VAT za opakowania.
Anna Piszcz
Podstawa prawna:
• § 44 i § 67 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 27, poz. 268 z późn.zm.),
• § 22 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971),
• art. 29 ust. 1, art. 41 ust. 1 oraz art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535).