Jesteśmy firmą budowlaną i pracownicy naszej firmy są oddelegowywani na budowy, których inwestorem jest osoba prywatna. Na druczku polecenia wyjazdu służbowego jest rubryka, w której jest napisane, że przy stwierdzeniu pobytu służbowego należy adnotację zaopatrzyć pieczęcią i podpisem. Czy wystarczy, że osoba prywatna (inwestor) własnoręcznym podpisem potwierdzi ten fakt? Czy wymóg udokumentowania pieczęcią i podpisem musi być spełniony, by móc daną delegację rozliczyć?
Nie mają Państwo obowiązku wymagać, by potwierdzenie pobytu służbowego delegowanego pracownika musiało być opatrzone pieczęcią i podpisem. Co więcej, w obecnym stanie prawnym nie ma oficjalnie obowiązujących wzorów dokumentów potwierdzających odbycie podróży służbowej. Jednostki gospodarcze akceptują istniejące na rynku wzory druków tzw. delegacji, ponieważ spełniają one wymagania kwalifikujące je jako dowód wewnętrzny, a więc mogący stanowić podstawę do dokonania zapisów w księgach rachunkowych.
Od 1 stycznia 2003 r. pracodawcy mogą we własnym zakresie ustalić zasady odbywania, rozliczania, zwrotu i dokumentowania kosztów z tytułu podróży służbowej. Ustawa o rachunkowości nakłada na wszystkich prowadzących księgi rachunkowe, by podstawą zapisu w nich były dowody księgowe stwierdzające dokonanie danej operacji, czyli tzw. dowody źródłowe (zewnętrzne lub wewnętrzne). Funkcjonujące na rynku druki polecenia wyjazdu służbowego i rozliczenia kosztów podróży mogą spełniać i zazwyczaj spełniają (po ich wypełnieniu) pewne formalne warunki uznania ich za dowód księgowy. Należy jednak pamiętać, że w gestii jednostki gospodarującej jest przyjęcie, lub nie, określonego wzoru formularza dokumentującego dane operacje gospodarcze (tu delegację służbową). Należy również pamiętać, że to pracodawca zwraca wydatki delegowanego w podróż służbową pracownika i to on ma oczywiste prawo weryfikowania wykonania polecenia służbowego i zasadności ponoszonych wydatków. To od pracodawcy będzie zależało, czy podpisze się w rubryce ,,rachunek sprawdzono pod względem merytorycznym oraz sprawdzono wykonanie polecenia służbowego”.
Należy zatem stwierdzić, że zaopatrzenie pieczęcią i podpisem stwierdzenia pobytu służbowego nie wynika z obowiązujących przepisów prawnych (z wyjątkiem sytuacji, gdy pracodawca w wewnętrznych regulacjach określił takie zasady rozliczania delegacji). Co więcej, pracodawca nie musi nawet pisemnie wydawać polecenia wyjazdu służbowego. W Kodeksie pracy (art. 775 § 1) stwierdza się jedynie, że: pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Nie wskazuje się na zachowanie formy pisemnej takiego polecenia.
Oczywiście pisemne rozliczanie delegacji ma swoje znaczenie do celów dowodowych w podatkach dochodowych, chociaż i tu wskazuje się, że warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest nie tylko prawidłowe jego udokumentowanie, ale ścisły związek między wydatkiem – tu dotyczącym danej podróży służbowej – a prowadzoną działalnością (wielkością osiąganych przychodów). Poparciem tego jest wyrok NSA z 24 kwietnia 1996 r., sygn. akt S.A./Ł 849/95, w którym stwierdza się, że: (...) Brak pełnej dokumentacji wyjazdu służbowego nie może być wystarczającą podstawą do przyjęcia, iż wyjazd ten w ogóle nie miał miejsca. W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego związanego z charakterem spółki i stopniem uprawdopodobnienia konieczności odbywania takich wyjazdów.
• art. 20 i 21 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 66
• art. 775 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
Paweł Muż
ekonomista, pracownik redakcji