Dwaj wspólnicy naszej spółki mają miejsce zamieszkania w RFN. Z tego względu prowadzimy ożywione kontakty handlowe z Niemcami, wypłacamy należności licencyjne, odsetki i dywidendy. Wiem, że od stycznia br. obowiązuje nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Czy wprowadziła ona jakieś istotne zmiany?
Tak Nowa polsko-niemiecka umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie 14 maja 2003 r., ogłoszona została w Dz.U. z 20 stycznia 2005 r. Nr 12, poz. 90. Zgodnie z oświadczeniem rządowym w sprawie mocy obowiązującej tej umowy (Dz.U. Nr 12, poz. 91), weszła ona w życie 19 grudnia 2004 r. Natomiast w myśl art. 32 powołanej umowy jej postanowienia mają zastosowanie do kwot dochodu osiągniętego od 1 stycznia 2005 r.
Warto wiedzieć
Do czasu ogłoszenia nowej umowy w Dzienniku Ustaw (20 stycznia 2005 r.) polscy podatnicy obowiązani byli stosować starą umowę. W Niemczech obowiązku publikacyjnego dopełniono jednak w terminie, w związku z czym po drugiej stronie granicy nie było przeszkód, aby stosować nową umowę już od początku stycznia br.
Zgodnie z treścią umowy dywidendy wypłacane niemieckim udziałowcom mogą być opodatkowane zarówno w państwie rezydencji beneficjenta (RFN), jak i w państwie źródła (Polska). Stawka podatku w Polsce ograniczona jest jednak do 5 proc. lub 15 proc. dywidendy brutto – w zależności od osoby beneficjenta. W przypadku wspólnika będącego osobą fizyczną zastosowanie ma stawka w wysokości 15 proc. (w tym zakresie regulacje umowne nie uległy zmianie), pod warunkiem przedstawienia przez tę osobę certyfikatu rezydencji. W myśl nowej umowy odsetki oraz należności licencyjne mogą być natomiast opodatkowane w państwie źródła podatkiem w wysokości 5 proc.
Nowością jest także wprowadzenie do umowy regulacji dotyczących zysków z przeniesienia własności majątku. Chodzi tu m.in. o dochody ze zbycia nieruchomości, a także o dochody ze zbycia udziałów i akcji. Zgodnie z nową umową dochody uzyskane z tytułu przeniesienia własności nieruchomości są opodatkowane w państwie, w którym położona jest nieruchomość. Przeniesienie własności udziałów, akcji i innych papierów wartościowych opodatkowane jest natomiast w zasadzie wyłącznie w państwie rezydencji, umowa wprowadza jednak pewien wyjątek – otóż zyski z przeniesienia własności akcji, udziałów lub innych praw w spółce, której aktywa majątkowe składają się głównie (bezpośrednio lub pośrednio) z majątku nieruchomego lub z praw wchodzących w skład tego majątku nieruchomego, mogą być opodatkowane w kraju położenia nieruchomości.
Przykład
Gdyby niemiecki wspólnik zbył udziały w polskiej spółce, której majątek składa się w ponad 50 proc. z nieruchomości położonych na terytorium Polski, zbycie tych udziałów podlegałoby opodatkowaniu w Polsce.
Warto również zwrócić uwagę na art. 15 ust. 3 nowej umowy. Regulacja ta wyłącza możliwość opodatkowania dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą wyłącznie w państwie rezydencji. Otóż dochody z pracy najemnej będą podlegać opodatkowaniu w państwie źródła, jeżeli:
a) pracownik wykonuje w ramach pracy najemnej również usługi na rzecz innej niż pracodawca osoby, która kontroluje bezpośrednio lub pośrednio sposób wykonania tych usług, i
b) pracodawca nie ponosi odpowiedzialności lub ryzyka za skutki pracy wykonanej przez pracownika.
Przykład
Gdyby pracownicy polskiej spółki w ramach oddelegowania wykonywali usługi na rzecz niemieckiego przedsiębiorcy, kontrolującego wykonanie pracy i przejmującego (zgodnie z umową) pełną odpowiedzialność za skutki tej pracy, pracownicy polskiej spółki zapłaciliby podatek w Niemczech.
Nowością jest także regulacja wprowadzająca obowiązek zmiany metody wyłączenia na metodę zaliczenia (art. 24 ust. 3 umowy). Będzie tak w sytuacji, gdy w Polsce i w Niemczech dany dochód lub majątek objęty jest odmiennymi postanowieniami umowy lub jest przypisany odmiennym podmiotom, a ta różnica stanowisk nie może być uregulowana zgodnie z procedurą wzajemnego porozumiewania się i jeżeli w wyniku tych rozbieżności stanowisk dany dochód lub majątek mógłby być nieopodatkowany lub mógłby być opodatkowany według niższej stawki. Zmiana metody oznacza zakaz wyłączenia dochodu (majątku) od opodatkowania w państwie rezydencji.
Ważny dla polskiej spółki mającej niemieckich udziałowców może okazać się także przepis art. 29, dotyczący zwrotu podatku odliczanego u źródła. Jeżeli w Polsce (lub w Niemczech) podatek u źródła z tytułu wypłaty dywidendy, odsetek, należności licencyjnych lub innego rodzaju dochodu pobierany jest poprzez odliczenie, to – zgodnie z aktualnie obowiązującą umową – prawo państwa źródła do stosowania odliczenia podatku według stawki obowiązującej na podstawie przepisów jego prawa wewnętrznego nie jest naruszane przez postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Podatek w ten sposób odliczony u źródła zwraca się na wniosek podatnika, jeżeli jest on zmniejszony lub zniesiony na mocy umowy.
Wniosek o zwrot podatku składa się do końca czwartego roku następującego po roku kalendarzowym, w którym podatek potrącony u źródła został naliczony od dywidend, odsetek, należności licencyjnych lub innego dochodu.
Warto wiedzieć
Pomiędzy Polską a Niemcami mogą istnieć rozbieżności co do podatkowego traktowania np. niektórych kosztów ponoszonych przez spółkę komandytową lub kwestii cichego wspólnika. Te rozbieżności mogą w konsekwencji doprowadzić do tego, że dochody (lub ich część) nie byłyby opodatkowane lub byłyby opodatkowane według niższej stawki. W takiej sytuacji państwo rezydencji może po prostu nie wyłączyć dochodów spod opodatkowania.
Przykład
Gdyby polska spółka wypłaciła niemieckiemu udziałowcowi dywidendę i pobrała podatek w wysokości wynikającej z umowy – 15 proc., mimo braku wymaganego certyfikatu rezydencji, to polskie organy podatkowe miałyby prawo zażądać zapłaty podatku według stawki wynikającej z ustawy o p.d.o.f., to jest w wysokości 19 proc. Natomiast – po uzyskaniu stosownego certyfikatu – podatnik mógłby ubiegać się o zwrot podatku w wysokości różnicy pomiędzy stawką wynikającą z umowy a tą obowiązującą na mocy ustawy o p.d.o.f. Przed wejściem w życie nowej umowy przepisy nie przewidywały możliwości ubiegania się o zwrot podatku.
Ewa Błaszczak
doradca podatkowy
Podstawa prawna:
art. 10–13, 15, 24, 29 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz.U. Nr 12, poz. 90).