W trzyosobowej spółce cywilnej jeden ze wspólników używa swego prywatnego samochodu na potrzeby spółki, a koszty dzielimy proporcjonalnie na wszystkich wspólników. Samochód nie jest środkiem trwałym, jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu. Niekiedy pojawiają się głosy o liczeniu hipotetycznego przychodu w cenach rynkowych u pozostałych wspólników. Czy to prawda i jaka jest podstawa prawna?
W przypadku spółek cywilnych podatnikami i przedsiębiorcami są poszczególni wspólnicy spółki, nie zaś sama spółka. Stąd w zakresie rozliczeń podatkowych spółki cywilne spotykają się ze specyficznymi problemami podatkowymi. Przykładowo w wyroku z 12 listopada 1998 r. (sygn. akt SA/Sz 2440/97; niepublikowany) NSA uznał: zawarcie umowy pożyczki pomiędzy wspólnikiem spółki cywilnej a samą spółką skutkuje zatem, że wspólnik pożycza sam sobie w części, w jakiej ma udział w majątku wspólnym. Odsetki od takiej pożyczki, stanowiącej własny kapitał włożony przez podatnika w źródło przychodu, nie uważa się za koszt uzyskania przychodu w spółce cywilnej stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. Oznacza to, że wspólnik, który udzieli spółce pożyczki, nie zaliczy do swoich kosztów odsetek od tej pożyczki, które proporcjonalnie przypadają na niego.
WYJAŚNIENIE:
Koszty eksploatacyjne samochodu osobowego przedsiębiorcy, który nie jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych, w kosztach uzyskania przychodu rozlicza się na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu, stosownie do postanowień art. 23 ust. 1 pkt 46 u.p.d.o.f.
Jeżeli jeden ze wspólników używa na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej samochodu osobowego niewprowadzonego do majątku spółki cywilnej, pojawiają się głosy, że pozostali wspólnicy powinni wykazywać przychód z tytułu nieodpłatnego użyczenia tego samochodu. Zdaniem zwolenników tego poglądu powstaje wtedy u pozostałych wspólników spółki przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Moim zdaniem nie ma potrzeby wykazywania tego przychodu. Zauważmy, że stosownie do art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody i koszty z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną rozliczamy według proporcji udziałów poszczególnych wspólników. Samochód stanowiący własność jednego wspólnika generuje koszty dla wszystkich wspólników, ale generuje także przychody dla wszystkich wspólników. Proporcjonalne rozliczenie przychodów i kosztów, jakie przewiduje ustawa, powoduje, że poszczególni wspólnicy wykazują już przychód, którego powstaniu służy użytkowanie samochodu rozliczanego za pomocą ewidencji przebiegu pojazdu. Nie jest to jakiś konkretny przychód, ale całość przychodu osiąganego z udziału w spółce. Bez użytkowania samochodu wspólnika przychód taki nie powstałby w ogóle albo byłby niższy. Moim zdaniem, wykazywanie jeszcze przychodu z tytułu nieodpłatnego używania byłoby nadużyciem i prowadziłoby do podwójnego opodatkowania.
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 8 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Agnieszka Ziółkowska