Chcemy wynajmować przez pewien okres samochody osobowe (w ramach umowy najmu, dzierżawy czy podobnego typu). Jakiego rodzaju konsekwencje wiążą się z tym, w szczególności w podatku VAT?
W świetle przepisów starej ustawy o VAT istniał całkowity zakaz odliczania podatku naliczonego od nabywanych przez podatników samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg.
Przed nowelizacją przepisów użytkowanie na zasadzie leasingu samochodów osobowych, podobnie jak i innych samochodów o dopuszczalnej ładowności nieprzekraczającej 500 kg, nie uprawniało w ogóle leasingobiorcy do odliczania podatku naliczonego od rat i innych odpłatności wynikających z zawartej umowy. Od 1 maja 2004 r. odliczenie takie przysługuje, jest ono jednak ograniczone procentowo i kwotowo.
Z przepisów art. 86 ust. 3–7 oraz art. 154 nowej ustawy o VAT wynika, że:
• w przypadku nabycia samochodów osobowych kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 5000 zł,
• w przypadku importu samochodów osobowych kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty wynikającej z dokumentu celnego – nie więcej jednak niż 5000 zł,
• w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą; suma kwot w całym okresie użytkowania samochodu osobowego (dotycząca jednego samochodu), nie może jednak przekroczyć 5000 zł.
Zmiana przepisów sprawiła, że raty lea-singowe opłacane na podstawie wymienionych umów dają prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego (nie więcej niż 5000 zł w ciągu całego okresu trwania umowy).
Przykład
Spółka zawarła w lutym 2004 r. umowę lea-singu samochodu o dopuszczalnej ładowności 497 kg. W świetle przepisów starej ustawy o VAT spółka nie miała prawa do odliczania podatku naliczonego od rat leasingowych i innych płatności wynikających z umowy leasingu.
Jeżeli zgodnie ze świadectwem homologacji samochód ma 5 miejsc siedzących, to nowe przepisy ustawy o VAT uprawniają spółkę do odliczenia 50% podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z umowy leasingu, nie więcej jednak niż 5000 zł.
Przyjmuje się również, że bez jakichkolwiek dodatkowych obowiązków o charakterze formalnym, podatnik może obecnie odliczać 50% podatku naliczonego od rat leasingowych wynikających z umów zawartych przed 1 maja 2004 r., których przedmiotem są samochody osobowe i inne samochody o dopuszczalnej ładowności do 500 kg. Zasada ta nie znajdzie zastosowania w stosunku do części umów leasingu kapitałowego zawartych przed 1 maja 2004 r. Mowa tu o umowach leasingu kapitałowego traktowanych do 26 marca 2002 r., zgodnie z przepisami starej ustawy o VAT, rozporządzenia wykonawczego do niej, a także interpretacji Ministerstwa Finansów – na równi z dostawą towarów. Dla tych umów przyjmowało się wówczas, że obowiązek podatkowy powstaje jednorazowo w momencie wydania przedmiotu leasingu.
Należy zaznaczyć, że w nowej ustawie o VAT powrócono do rozróżnienia podatkowych skutków leasingu kapitałowego i operacyjnego. Leasing kapitałowy w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT został określony jako dostawa towarów, a zatem obowiązek podatkowy w tym przypadku powstanie na zasadach określonych dla dostawy towarów, tj. z chwilą wydania towaru lub wystawienia faktury (art. 19 ust. 1 i 4 ustawy o VAT). Jeżeli natomiast mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym, traktowanym jako świadczenie usług, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Ograniczenie odliczenia nie dotyczy przypadków, gdy odsprzedaż tych samochodów lub oddanie ich w odpłatne używanie na podstawie umowy leasingu stanowi przedmiot działalności podatnika.
Krystyna Dziedzic
Podstawa prawna
• ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113