Od czerwca 2004 r. pracowałem w Wielkiej Brytanii. Moja umowa o pracę zawarta jest do końca maja 2005 r. Jeszcze nie wiem, czy zdecyduję się na jej przedłużenie, ponieważ w Polsce pozostała moja rodzina. Czy za 2004 r. powinienem złożyć w Polsce zeznanie podatkowe (nie uzyskałem żadnych innych dochodów, poza dochodami z pracy w Anglii)?
Z opisu sytuacji przedstawionej w pytaniu wynika, że miejsce zamieszkania podatnika znajduje się w Polsce. Tutaj bowiem została rodzina podatnika i w związku z tym tutaj znajduje się centrum jego życiowej działalności. Oznacza to istnienie nieograniczonego obowiązku podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy o p.d.o.f. osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.
Jednocześnie z zapisów umowy z 16 grudnia 1976 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych (Dz.U. Nr 7, poz. 20) wynika, że wynagrodzenie za pracę opodatkowane jest w kraju, w którym praca jest wykonywana. Jest to konsekwencją art. 15 tej umowy, zgodnie z którym wynagrodzenia za pracę i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z pracy najemnej, mogą być opodatkowane tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim umawiającym się państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie.
Z przepisów tych wynika zatem, że wynagrodzenie za pracę w Wielkiej Brytanii, wykonywaną przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu:
1) w Polsce – z tytułu istnienia nieograniczonego obowiązku podatkowego,
2) w Wielkiej Brytanii – na mocy art. 15 umowy zawartej między Polską a Wielką Brytanią.
W tej sytuacji konieczne jest zatem zastosowanie odpowiedniej metody eliminacji podwójnego opodatkowania. Umowa zawarta między Polską a Wielką Brytanią przewiduje zastosowanie metody zaliczenia proporcjonalnego podatku zapłaconego za granicą. Polega ona na tym, że w Polsce należy obliczyć podatek od całości dochodów (osiągniętych i w kraju, i za granicą). Jednak od tak obliczonego podatku można odliczyć podatek zapłacony za granicą (ale w wysokości podatku wyliczonego według prawa polskiego proporcjonalnie przypadającego na dochód osiągnięty za granicą). Taki sposób postępowania wynika z art. 23 ust. 2 umowy zawartej między Polską a Wielką Brytanią. Stanowi on, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub zyski majątkowe, które – zgodnie z postanowieniami tej umowy – mogą być opodatkowane w Zjednoczonym Królestwie, wtedy Polska pozwoli na potrącenie od polskiego podatku od dochodu lub zysków majątkowych (w zależności od konkretnego przypadku), należnego od tej osoby, kwoty równej podatkowi zapłaconemu w Zjednoczonym Królestwie odpowiednio od tego dochodu lub zysków majątkowych. Jednakże takie potrącenie nie może przekroczyć tej części podatku polskiego, która przypada proporcjonalnie na dochód lub zyski majątkowe, które mogą być opodatkowane w Zjednoczonym Królestwie. Taki sposób wyliczania podatku potwierdza art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o p.d.o.f.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na art. 21 ust. 1 pkt 20 u.p.d.o.f. W myśl tego przepisu zwolniona od podatku jest część dochodów osób podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy, z wyjątkiem wynagrodzenia uzyskiwanego przez członka służby zagranicznej, w wysokości stanowiącej równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień, w którym była wykonywana praca. Zwolnienie dotyczy dochodów nieprzekraczających rocznie równowartości trzydziestu diet.
Dochód osiągnięty zagranicą należy wykazać w części D zeznania PIT-36 – wraz z pozostałymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu. Natomiast podlegający odliczeniu od „podatku polskiego” podatek zapłacony za granicą należy wykazać w części H zeznania w poz. 167.
Zarówno dochód, jak i podatek przelicza się na zł zgodnie z art. 11 ust. 3 i 4 u.p.d.o.f.
W sytuacji opisanej w pytaniu – kiedy to podatnik w 2004 r. osiągnął tylko dochody z pracy w Anglii – nie ma potrzeby wyliczania odpowiedniej proporcji podatku od dochodów zagranicznych. Podatnik ma prawo odliczyć od podatku wyliczonego od sumy dochodów cały podatek zapłacony w Wielkiej Brytanii. Jeśli jednak podatek w Wielkiej Brytanii okazałby się wyższy od obliczonego w zeznaniu podatnikowi nie przysługuje zwrot tej nadwyżki.
Opisana wyżej metoda zaliczenia proporcjonalnego podatku zapłaconego za granicą z tytułu świadczenia tam pracy przewidziana jest także w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę m.in. z USA, Holandią oraz Rosją.
Konrad Piłat
Podstawa prawna:
• art. 3 ust. 1, art. 27 ust. 9 i 9a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
• art. 15, art. 23 ust. 2 umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych, podpisanej w Londynie 16 grudnia 1976 r. (Dz.U. Nr 7, poz. 20).