Gdzie powinienem szukać informacji o tym, czy istnieje możliwość odzyskania zapłaconego w Niemczech VAT-u (MWST) (od instytucji niemieckiej) przy zakupie używanego środka transportu na potrzeby własnej firmy, gdy jeden z kontrahentów nie jest zarejestrowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych?
Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług samochodów używanych, sprowadzanych na terytorium Polski z krajów członkowskich UE, zależy od tego, kto nabywa samochód oraz kto dokonuje dostawy tego samochodu. Gdy nabywcą samochodu używanego sprowadzanego z innego kraju członkowskiego Unii jest konsument, transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niezależnie od tego, kto jest sprzedawcą danego środka transportu. Natomiast gdy samochód używany jest nabywany przez podatnika podatku od towarów i usług dla celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nabycie takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy sprzedawcą jest osoba fizyczna z innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej. Podatnik musi w wyżej wymienionych przypadkach wystąpić z wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego (formularz VAT-24) o wydanie zaświadczenia potwierdzającego brak obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług z tytułu przywozu środka transportu z innego państwa członkowskiego (formularz VAT-25).
Jeśli samochód używany jest nabywany przez podatnika podatku od towarów i usług dla celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nabycie takie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy po stronie dostawcy i nabywcy zostaną spełnione warunki uznania danej transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie (dostawę) towarów, o których mowa w art. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.). W świetle przepisów obowiązującej w Niemczech ustawy o podatku obrotowym (Umsatzsteuergesetz) z 26 listopada 1979 r. (BGBI I 1979, 1953) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów ma miejsce wówczas, gdy jest dokonywana przez przedsiębiorcę zarejestrowanego dla celów podatku obrotowego w Niemczech (Umsatzsteurpflichtig) na rzecz odbiorcy świadczenia z innego państwa członkowskiego, również zarejestrowanego dla celów podatku od wartości dodanej i posługującego się dla celów tej transakcji stosownym numerem VAT UE (§ 6a pkt 1 w zw. z § 14a pkt 2 Umsatzsteuergesetz). We wszystkich państwach członkowskich UE obowiązują analogiczne przepisy. Przepisy te, po zniesieniu granic celno-podatkowych, są fundamentalnymi zasadami funkcjonowania systemu podatku od wartości dodanej na Jednolitym Rynku Europejskim.
Zgodnie z art. 97 polskiej ustawy o VAT, przed dniem pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) podmiot, który zamierza nabywać towary od podatników z innych państw członkowskich UE, obowiązany jest zarejestrować się jako podatnik VAT UE. Właściwy naczelnik urzędu skarbowego dokonuje rejestracji podmiotu jako podatnika VAT UE i potwierdza to na formularzu VAT- -5UE. Od tej chwili przy dokonywaniu m.in. wewnątrzwspólnotowego nabycia podatnik obowiązany jest posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem PL (art. 97 ust. 10 ustawy o VAT). Niemiecki dostawca może wówczas do realizowanych dostaw – jako wewnątrzwspólnotowych – stosować stawkę 0 proc. podatku od wartości dodanej (Mehrwertsteuer, MWST).
Jeśli zaś polski nabywca nie zidentyfikuje się na potrzeby dokonywanej transakcji jako podatnik VAT UE, w konsekwencji zostanie obciążony podatkiem od wartości dodanej według stawki obowiązującej w państwie dostawcy (w Niemczech 16 proc. MWST). Po dokonaniu transakcji jest już za późno na odzyskanie MWST od niemieckich organów podatkowych, nawet jeżeli polski podatnik zdoła wtedy uzyskać europejski numer identyfikacyjny podatnika. Co więcej, w takim przypadku przedstawienie przez podatnika polskiemu organowi dowodu, iż uiścił 16-proc. niemiecki podatek od wartości dodanej (Mehrwertsteuer, MWST), nie uchroni podatnika od powstania obowiązku podatkowego w VAT w Polsce. Podatnik obowiązany będzie do:
– zaewidencjonowania tego zdarzenia w ewidencji VAT oraz informacji podsumowującej,
– zapłaty VAT w Polsce według stawki podstawowej 22 proc. w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT,
– złożenia formularza VAT-23 – informacji o wewnątrzwspólnotowym nabyciu środków transportu wraz z kopią faktury oraz dowodem zapłaty, celem uzyskania zaświadczenia potwierdzającego uiszczenie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia środka transportu, niezbędnego do zarejestrowania środka transportu na terytorium Polski.
Należy przy tym zauważyć, iż 22-proc. VAT liczony jest od ceny brutto samochodu, tj. ceny netto powiększonej o niemiecki podatek MWST. Podatnik może jednak w całości odliczyć uiszczony VAT (naliczony) od należnego.
Warto jeszcze dodać, iż zasady zwrotu polskim podatnikom niemieckiego podatku od wartości dodanej (MWST), zapłaconego przy zakupach towarów lub usług, zmieniły się z chwilą przystąpienia Polski do UE. Obecnie są regulowane przepisami VIII Dyrektywy Rady z 6 grudnia 1979 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich w zakresie podatków obrotowych – zasady zwrotu podatku od wartości dodanej podatnikom nieposiadającym siedziby na terytorium kraju (79/1072/EEC). Dyrektywa ta wyznacza pewne ramy ustawodawstwu wewnętrznemu państw członkowskich Unii w zakresie możliwej regulacji zasad zwrotu podatku. Polscy podatnicy szczególnie często korzystają z niemieckich przepisów w zakresie zwrotu podatku od paliw i innych towarów lub usług związanych z podróżami służbowymi na terenie Niemiec.
Stosowne formularze wraz z załącznikami oraz objaśnienia dotyczące sposobu ich wypełnienia (w języku niemieckim) można znaleźć pod adresem internetowym: www.bff-online.de.
Przemysław Piszcz
pracownik urzędu skarbowego
Podstawa prawna:
art. 9 i art. 97 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).