Ostatnio coraz częściej słychać zarzuty, że przepisy polskiej ustawy o VAT są niezgodne z regulacjami VI dyrektywy. Dotyczy to np. odliczania podatku naliczonego od kosztów reprezentacji i reklamy niezaliczanych do kosztów uzyskania przychodów w części przekraczającej limit ustalony przez ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z interpretacjami urzędów skarbowych, podatek naliczony od tych wydatków nie podlega odliczeniu.
Rozmowa z Dariuszem Bednarskim, biegłym rewidentem, dyrektorem Departamentu Doradztwa Podatkowego HLB Frąckowiak i Wspólnicy
Czy rzeczywiście nasze przepisy są niezgodne z prawem UE?
– Gdyby dokonać analizy zgodności wspomnianego przepisu z VI dyrektywą, należałoby dojść do wniosku, iż VI dyrektywa, nie wskazując na możliwość ograniczenia odliczenia w przypadku nabycia towarów i usług, które są związane z działalnością gospodarczą (z wyłączeniem wydatków na dobra luksusowe, relaks lub rozrywkę), stoi w sprzeczności z przepisem prawa krajowego. Co prawda, zgodnie z art. 17 VI dyrektywy, państwa członkowskie mogą utrzymać wszelkie wyłączenia odliczenia występujące w prawie krajowym przed wejściem w życie dyrektywy. Jednak zgodnie z obowiązującą do 30 kwietnia 2004 r. ustawą o podatku od towarów i usług, przekroczenie limitu nie powodowało utraty prawa do odliczenia podatku naliczonego, co oznacza niezgodne z dyrektywą rozszerzenie zakresu ograniczeń odliczenia podatku naliczonego.
W jaki sposób podatnik może dochodzić swoich praw? Czy przysługują mu jakieś środki prawne?
– Najbezpieczniejsze i najskuteczniejsze dla podatnika może być wystąpienie z zapytaniem do naczelnika urzędu skarbowego w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej, a następnie złożenie zażalenia na ewentualną niekorzystną odpowiedź czy dalej zaskarżenie decyzji organu odwoławczego do sądu administracyjnego. Ważne przy tym jest jasne przedstawienie w składanych wnioskach podstaw prawnych żądania zastosowania prawa wynikającego z dyrektywy, a nie prawa krajowego.
Jak podatnicy powinni przygotować swoje uzasadnienie?
– Uzasadnienie powinno opierać się na pewnych podstawach prawnych. Po pierwsze, na art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym, jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Polskę umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Po drugie, na art. 2 aktu o przystąpieniu Polski do UE, zgodnie z którym od dnia przystąpienia do wspólnoty nowe państwa członkowskie są związane postanowieniami prawa unijnego. Po trzecie, na orzeczeniach ETS, które wyraźnie wskazują na przewagę prawa wspólnotowego nad prawem krajowym, oraz orzeczeniach, które wskazują, iż w stosunkach jednostki z państwem jednostka ma prawo powoływania się wprost na dyrektywę, jeżeli jej postanowienia są bezwarunkowe i precyzyjne. Po czwarte, na przepisach dyrektywy, które zostały naruszone przez przepisy krajowe. Po piąte, na art. 14b Ordynacji podatkowej, który potwierdza obowiązek organu odwoławczego stosowania orzecznictwa ETS.
Doroczne spotkanie księgowych
W tym roku V Ogólnopolski Kongres „Gazety Prawnej” – Rachunkowość i Podatki 2006 odbędzie się 8 grudnia 2005 r. w Sali Kongresowej w Warszawie. Będzie okazją do spotkań i wymiany doświadczeń przez dyrektorów finansowych, księgowych, a także pracowników odpowiedzialnych w przedsiębiorstwach za rozliczenia podatkowe. Uczestnicy kongresu zapoznają się z najnowszymi zmianami w rachunkowości i podatkach.
Rozmawiała Ewa Matyszewska