Ubezpieczenia samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej różnią się zakresem ochrony ubezpieczeniowej, a także wymagalnością ich zawarcia przez użytkowników.
Zawarte umowy ubezpieczeniowe księguje się w rozliczenia międzyokresowe kosztów i odnosi w koszty w danym okresie rozliczeniowym proporcjonalnie do okresu obowiązywania ubezpieczenia. W przypadku sprzedaży samochodu w międzyokresowych rozliczeniach kosztów pozostanie nierozliczona część ubezpieczenia dotycząca okresów po sprzedaży. Rozliczenie niewykorzystanej części ubezpieczenia będzie zależeć od tego, czy:
1) nabywca przedmiotu będzie kontynuował ubezpieczenie zawarte przez zbywcę - w tej sytuacji kwota nierozliczonych składek powinna być wkalkulowana w cenę sprzedaży samochodu i zaliczona w koszty w momencie sprzedaży samochodu,
2) zbywca wystąpi o zwrot nadpłaconych składek - w takim przypadku kwota nierozliczonych składek stanie się należnością od ubezpieczyciela.
Regulacje dotyczące ubezpieczenia OC
Obowiązkowe ubezpieczenie OC regulowane jest przez przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Oznacza to, że nabywca pojazdu, na tych samych warunkach co zbywca, związany jest umową ubezpieczenia i ulega ona rozwiązaniu dopiero z upływem okresu, na jaki została zawarta. W tej sytuacji u zbywcy pojazdu nierozliczoną część ubezpieczenia należy uznać za koszt w momencie sprzedaży środka trwałego. Jednak w sytuacji, gdy nabywca nie chce korzystać z ubezpieczenia OC sprzedającego pojazd, ustawodawca przewidział możliwość wypowiedzenia przez kupującego umowy ubezpieczenia OC w terminie do 30 dni od daty zakupu samochodu. W przypadku dokonania wypowiedzenia umowa rozwiązuje się z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego.
Jeżeli nabywca pojazdu nie wypowie umowy ubezpieczenia, ulega ona przedłużeniu. Umowa ubezpieczenia OC nie ulegnie przedłużeniu:
1) jeśli nie została uiszczona w całości składka za mijający okres ubezpieczenia,
2) w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej,
3) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego.
W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC przez nabywcę pojazdu zbywcy przysługuje zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia - proporcjonalnie do pozostałego okresu ochrony ubezpieczeniowej. W tej sytuacji nierozliczona część ubezpieczenia stanie się należnością od ubezpieczyciela.
AC, NNW
Pozostałe ubezpieczenia - dobrowolne - takie jak AC i NNW, nie są regulowane żadnymi szczególnymi przepisami. W związku z tym do ubezpieczeń dobrowolnych mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego. W razie zbycia przedmiotu ubezpieczenia prawa z umowy ubezpieczenia mogą być przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia. Przeniesienie tych praw wymaga zgody ubezpieczyciela, chyba że umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej.
W razie przeniesienia praw z umowy ubezpieczeniowej, na nabywcę przedmiotu przechodzą także obowiązki, które ciążyły na zbywcy, chyba że strony za zgodą ubezpieczyciela umówiły się inaczej. Pomimo przeniesienia praw zbywca odpowiada solidarnie z nabywcą za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę.
Jeżeli prawa nie zostały przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia, stosunek ubezpieczenia wygasa z chwilą przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę.
Więcej na ten temat w Biuletynie Rachunkowości