Wartości niematerialne i prawne są to prawa majątkowe, które mają przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok i są przeznaczone do użytkowania na potrzeby własne jednostki. To mogą być patenty, licencje, znaki towarowe, a przede wszystkim programy komputerowe. Niematerialne, czyli nie można ich w żaden sposób policzyć, ani zmierzyć, a więc nie można w przypadku wartości niematerialnych i prawnych przeprowadzać spisu z natury. Jedyną prawidłową i obowiązującą metodą jest metoda weryfikacji salda.
Metoda weryfikacji salda to jedna z trzech metod inwentaryzacyjnych, która polega na porównaniu stanu określonego składnika aktywów lub pasywów (wynikającego z ksiąg rachunkowych) z właściwą dokumentacją księgową.
Przebieg inwentaryzacji
W ramach przygotowania do inwentaryzacji środków trwałych należy zgromadzić:
- Dokumentację zakupu: faktury, umowy, licencje, ewidencje kosztów wytworzenia
- Dokumentację związaną z ewidencją: OT – przyjęcie do użytkowania,
PT – protokół zdawczo-odbiorczy, LT – likwidacja wartości niematerialnej i prawnej.
- Dokumentację księgową: zestawienia obrotów i salda kont wartości niematerialnych i prawnych.
Inwentaryzacja za 2014 rok - czynności przygotowawcze
W ramach weryfikacji sald należy sprawdzić:
- Czy dokumenty potwierdzają, że wyszczególnione składniki istnieją w tej grupie aktywów? W tym celu porównuje się salda z bilansu otwarcia z zestawem obrotów i sald za ubiegły rok obrotowy. Dzięki temu następuje sprawdzenie, czy żadna składowa nie została pominięta w księgach rachunkowych za ubiegły rok, a także czy nastąpiło prawidłowe przeniesienie do tych ksiąg wartości początkowej.
- Wiarygodność i poprawność dokonanej wyceny, a wycenia się je tak jak środki trwałe i są ewidencjonowane według wartości początkowej, którą mogą być: cena nabycia, koszt wytworzenia lub wartość godziwa.
- Zapisy dotyczące zakupu albo likwidacji pod względem kompletności, prawidłowości i porównanie z odpowiednimi dokumentami, które stanowią podstawę sporządzonych zapisów, np. faktury zakupu.
- Dokumentacji np. umów licencyjnych, umów zakupu z zapisami w księgach rachunkowych. Chodzi o sprawdzenie czy dane wartości (np. programy komputerowe) istnieją i są wykorzystywane podczas prowadzenia działalności, czyli stwierdzenie słuszności zakwalifikowania składników majątku do wartości niematerialnych i prawnych.
- Realną wartości składników poprzez sprawdzenie prawidłowości amortyzowania i analizę zapisów związanych z przychodami i rozchodami mając na względzie poszczególne składniki wartości niematerialnych i prawnych.
Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer
Dokumentacja przy inwentaryzacji
Termin przeprowadzenia inwentaryzacji
Wartości niematerialne i prawne należy inwentaryzować na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Termin uważa się za dotrzymany, jeśli inwentaryzacja została rozpoczęta nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono ją do 15 dnia następującego roku.
Dokumentacja inwentaryzacji
Inwentaryzacja przeprowadzana za pomocą weryfikacji musi być udokumentowana protokołem weryfikacji oraz informacją o przeprowadzeniu inwentaryzacji na wydrukach odpowiednich kont. W protokole musi się znajdować informacja jakie konta zostały poddane weryfikacji. Polega to na tym, iż wyznaczeni pracownicy mają za zadanie porównać zapisy na kontach księgowych z dowodami księgowymi, a także sprawdzić zgodność sald z zawartością dowodów księgowych, weryfikują kwoty, oceniają realność i prawidłowość wyceny. Wyniki inwentaryzacji muszą być potwierdzone na piśmie za pomocą protokołu podpisanego przez osoby, które dokonywały weryfikacji, a także zaakceptowane przez kierownika jednostki.
Zdarza się też, że dział księgowości korzysta z pomocy specjalistów z różnych dziedzin, aby ocenić przydatność lub wartość praw i składników majątku, które są zaliczane do wartości niematerialnych i prawnych.
Istnieją na rynku rozwiązania informatyczne, które poprawiają efektywność także inwentaryzacji wartości niematerialnych i prawnych. Jednym z nich jest program STOCK, firmy SmartMedia. Program umożliwia prowadzenie ewidencji środków trwałych, wyposażenia, a także wartości niematerialnych i prawnych. A dzięki integracji z systemami do audytu IT, umożliwia wskazanie aktualnie używanego w organizacji oprogramowania, będącego w ewidencji wartości niematerialnych i prawnych. Program jest z powodzeniem wykorzystywany w dużych, jak i małych firmach oraz setkach instytucji.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM