Jeżeli jednostka stosuje przepisy ustawy o rachunkowości, wówczas ujmuje w ewidencji bilansowej środki trwałe nabyte w drodze zakupu według ich wartości początkowej ustalonej na poziomie ceny nabycia. W skład ceny nabycia, stanowiącej wartość początkową samochodu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych jednostki, powinny zostać zaliczone koszty wymienione w art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości, w tym koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem go do używania, np. koszty ubezpieczenia w drodze, wydatki poniesione na dodatkowe wyposażenie i jego montaż przed przyjęciem samochodu do użytkowania, koszty związane z dopuszczeniem do ruchu drogowego (koszty opłaty skarbowej od wniosku o rejestrację, koszt tablic rejestracyjnych itp.).
Jeżeli zgodnie z obowiązującymi przepisami naliczony podatek od towarów i usług wykazany w fakturze dokumentującej zakup nie podlega odliczeniu od podatku należnego, to do ceny nabycia należy również dodać jego wartość. W przypadku samochodu osobowego podatnik ma prawo odliczyć kwotę podatku naliczonego stanowiącą 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Pozostała kwota podatku naliczonego, która nie może być odliczona przy zakupie, zwiększa wartość początkową samochodu.
Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych według zasad określonych w art. 32 ustawy o rachunkowości, z tym że do naliczania odpisów może przyjąć stawki wynikające z przepisów podatkowych, jeżeli określony tak okres amortyzacji pokrywa się z okresem ekonomicznej użyteczności.
Nie cała kwota odpisu stanowić może jednak koszt uzyskania przychodu w rachunku podatkowym. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 tys. euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.
Przykładowo, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zakupiła 7 maja samochód osobowy (faktura na 134 tys. zł, w tym 22 proc. VAT). Do naliczania odpisów amortyzacyjnych przyjęła stawkę określoną dla samochodów osobowych wynoszącą 20 proc. Średni kurs euro wg NBP z dnia przekazania samochodu do używania wyniósł 3,7767 zł. Zakup samochodu osobowego księguje się następująco: 1) cena zakupu - 1a) łączna kwota zobowiązania wobec sprzedawcy 134 200 zł: Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”; 1b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 6 tys. zł.: Wn konto 22 „VAT naliczony i jego rozliczenie”, Ma Konto 30 „Rozliczenie zakupu”; 2) Przyjęcie do używania samochodu pochodzącego z zakupu 128 200 zł: Wn konto 01 „Środki trwałe”, Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”; 3) Amortyzacja miesięczna - 3a) odpis w części stanowiącej koszt uzyskania przychodu (od wartości początkowej do 20 tys. euro włącznie) 1258,90 zł: Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” - analityka: Amortyzacja koszt stanowiący koszt uzyskania przychodu; 3b) odpis w części niestanowiącej kosztu uzyskania przychodu (od wartości początkowej powyżej 20 tys. euro) 877,77 zł: Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” - analityka: Amortyzacja koszt niestanowiący kosztu uzyskania przychodu; 3c) łączny miesięczny odpis amortyzacyjny od samochodu osobowego 2136,67 zł: Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 28 ust. 2 i 8 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
JOANNA LAKS
menedżer, HLB Frąckowiak i Wspólnicy