rada
Czytelniczka powinna księgować do pkpir zakup towarów handlowych dokonany od kontrahenta amerykańskiego na podstawie dokumentu sprzedaży, który ten kontrahent wystawił. Natomiast w momencie odprawienia towaru, cło, które wynikło z dokumentu importowego SAD, powinna zaksięgować również do kolumny 10 pkpir. Jeżeli Czytelniczka za towar zapłaciła wcześniej lub później niż kontrahent wystawił fakturę, nie powstanie u Czytelniczki różnica kursowa.
uzasadnienie
Kolumna 10 pkpir przeznaczona jest do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu. Wskazanie takie jest zawarte w pkt 10 objaśnień do pkpir stanowiącej załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie prowadzenia pkpir. Ujęcia zakupionych materiałów i towarów handlowych należy dokonywać w pkpir zasadniczo w dniu poniesienia kosztu, ale najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Dniem poniesienia kosztu jest dzień wystawienia faktury, rachunku lub innego dokumentu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b updof). Oznacza to, że zakupy towarów handlowych od kontrahenta amerykańskiego powinny być zaksięgowane z datą, z jaką został wystawiony dokument sprzedaży przez kontrahenta amerykańskiego. Wyjątek stanowi sytuacja, w której towar został otrzymamy wcześniej niż dokument sprzedaży od kontrahenta amerykańskiego. Wtedy należy sporządzić opis towaru i zastosować postępowanie wskazane w § 16 rozporządzenia w sprawie prowadzenia pkpir.
Po dokonaniu odprawy zakupionego towaru Czytelniczka będzie dysponowała dokumentem SAD importowym. Na podstawie tego dokumentu i pod datą jego sporządzenia powinna zaksięgować w kolumnie 10 pkpir wykazane w tym dokumencie cło.
Takie postępowanie jest zasadne, pomimo że płacone cło nie jest zapłatą za towar kontrahenta amerykańskiego. Cło to jest jednak nierozerwalnie związane z zaimportowanym towarem, w sposób bezpośredni wpływając na jego cenę. Co więcej, dokonując spisu z natury, na przykład na koniec roku podatkowego, i wyceniając poszczególne towary handlowe do tego spisu, Czytelniczka powinna w cenie zakupu towarów uwzględnić zapłacone za nie cło.
WAŻNE!
Dokonując spisu z natury, na przykład na koniec roku podatkowego, i wyceniając poszczególne towary handlowe w cenie zakupu towarów, należy uwzględnić zapłacone za nie cło.
Należy również stwierdzić, że u Czytelniczki, która dokonuje przedpłaty za zakupiony towar, nie powstanie różnica kursowa. Przypomnijmy, że różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe lub koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe (art. 24c updof).
W przypadku Czytelniczki dodatnie różnice kursowe mogłyby powstać, gdyby wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski była wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonego według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.
Natomiast ujemne różnice kursowe mogłyby powstać, jeżeli wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski byłaby niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonego według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.
Z tego wynika, że różnice kursowe u Czytelniczki powstałyby, gdyby otrzymała fakturę np. w marcu, a następnie w kwietniu lub później dokonała za nią zapłaty. Jeżeli zapłata za towar następuje z góry, w obrębie tego samego miesiąca co data wystawienia dokumentu sprzedaży w walucie obcej lub przed wystawieniem dokumentu sprzedaży, to nie będziemy mieli nigdy do czynienia z różnicami kursowymi. To, że data wystawienia faktury i dokonanie za nią płatności zamykają się w jednym miesiącu, ma istotne znaczenie. Księgę prowadzimy bowiem miesięcznie. Jeżeli w danym miesiącu mamy dwa zdarzenia gospodarcze, np. 4 marca wystawienie faktury, a 12 marca zapłata za tę fakturę, to nie musimy księgować tych dwóch operacji. Chyba że księgę prowadzimy na bieżąco, każdego dnia dokonując wpisów. Wtedy faktycznie najpierw zaksięgowalibyśmy 4 marca zakup, wyceniając go po średnim kursie NBP, a potem 12 marca odpowiednią różnicę kursową. Jednak, nie prowadząc księgi na bieżąco, czyli dokonując wpisów do 20 kwietnia za marzec 2008 r., możemy już od razu przyjąć znany nam kurs.
WAŻNE!
Jeżeli zapłata za towar następuje z góry, w obrębie tego samego miesiąca co data wystawienia dokumentu sprzedaży w walucie obcej lub przed wystawieniem dokumentu sprzedaży, to nie powstaną różnice kursowe.
Co innego jednak, gdyby zapłata nastąpiła w kwietniu. Jest to wtedy ewidentnie operacja dotycząca kwietnia i dlatego byłaby konieczność rozliczenia różnicy kursowej w kwietniu jako osobnej operacji gospodarczej.
PRZYKŁAD
Pan Antoni Woźniak zakupił w Chinach towar handlowy za kwotę 20 000 USD. Kontrahent chiński powiadomił poprzez e-mail pana Antoniego, że musi zapłacić za towar 20 000 USD. Pan Woźniak zapłacił za towar 12 marca, po czym dowiedział się, że kontrahent chiński wystawił fakturę z datą 4 marca 2008 r. Pan Woźniak zaksięgował zakup towaru handlowego pod datą jej wystawienia, czyli 4 marca.
Do przeliczenia faktury na złote pan Antoni zastosował jednak kurs faktyczny, po którym dokonał zakupu dolarów od swojego banku. Będzie to kurs sprzedaży USD z 12 marca banku, w którym pan Woźniak posiada rachunek. U pana Woźniaka nie powstała różnica kursowa, bo otrzymanie faktury i zapłata za nią nastąpiło w obrębie jednego miesiąca. Tak więc w momencie księgowania znany był faktyczny kurs, po jakim zakupiono dolary i tym samym faktyczny koszt zakupionego towaru. Pan Woźniak mógł zastosować faktyczny kurs zakupu dolarów, pomimo że kontrahent chiński wystawił fakturę 4 marca, a zapłata nastąpiła 12 marca, gdyż prowadzi księgę w oparciu o § 30 ust. 2 rozporządzenia o pkpir, czyli dokonuje w pkpir zapisów do 20. dnia następnego miesiąca po miesiącu rozliczanym.
Następnie 7 kwietnia pan Woźniak otrzymał pocztą przesyłkę lotniczą z zakupionym towarem, którą zgłosił do odprawy celnej. Urząd celny na podstawie przedłożonego dokumentu SAD pobrał cło w wysokości 20% zakupionego towaru (do podstawy celnej nie doliczono kosztów transportu towaru, ponieważ pokrywał go chiński dostawca).
Pan Antoni Woźniak w tej sytuacji do kolumny 10 pkpir zaksięgował wartość naliczonego cła, która wynikała z dokumentu importowego SAD. Datą księgowania cła jest data, z jaką został sporządzony dokument SAD. Zastosował kurs sprzedaży banku 1 USD = 2,2542 zł.
W pkpir dokonano następujących zapisów:
Wyciąg z księgi za marzec 2008 r.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 22 ust. 4 i 6b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1673
• § 16-17 pkt 10 objaśnień do pkpir stanowiącej załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988
Leszek Porowski
doradca podatkowy, współwłaściciel Biura Rachunkowego Porowski Consulting