E-sprawozdania finansowe
Od początku października 2018 roku mamy do czynienia z nową rzeczywistością, jeżeli chodzi o sposób składania sprawozdań finansowych. Obecnie wszystkie podmioty stosujące ustawę o rachunkowości mają obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych w ustrukturyzowanej formie elektronicznej (e-sprawozdań), tj. obowiązek ten obejmuje jednostki wpisane do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, za wyjątkiem jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR), jak również podatników PIT, którzy prowadzą księgi rachunkowe i mają obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych.
Sprawozdania finansowe powinny być składane do właściwych organów (Krajowego Rejestru Sądowego lub Krajowej Administracji Skarbowej) w odpowiedniej strukturze oraz formacie (w postaci pliku xml) udostępnionym w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów i podpisywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.
Terminy składania sprawozdań finansowych
Jeżeli chodzi o terminy składania sprawozdań finansowych, to jednostki wpisane do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), które nie sporządzają sprawozdań finansowych zgodnych z MSR, zobowiązane są do przesyłania e-sprawozdania do KRS w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego (zgodnie z art. 69 ustawy o rachunkowości), czyli zwykle nie później niż do 15 lipca, poprzez zgłoszenie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez Ministra Sprawiedliwości.
Natomiast podatnicy PIT, którzy prowadzą księgi rachunkowe i mają obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych, powinni przekazywać e-sprawozdania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) w terminie złożenia zeznania, czyli do końca kwietnia (zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), za pomocą środków komunikacji elektronicznej, tj. poprzez dedykowany do tego celu interfejs webAPI.
Polecamy: Program Comarch do tworzenia e-Sprawozdania finansowego
Różne są zatem terminy przekazania sprawozdań finansowych, a także inne organy, do których dany podmiot obowiązany ma przekazać e-sprawozdanie. A niedotrzymanie powyższych terminów wywołuje negatywne, często bardzo dotkliwe finansowo, konsekwencje prawne.
Kontrola składania e-sprawozdań finansowych
Sprawozdanie finansowe wraz z wymaganymi dokumentami za ubiegły rok musi trafić do KRS lub organów KAS w terminach wskazanych przez ustawodawcę. W tym względzie prowadzona jest kontrola terminowości składania sprawozdań finansowych. W związku z czym KRS oraz KAS mogą na bieżąco wyłapywać na podmioty, które nie dopełniają obowiązku terminowego przekazywania sprawozdania finansowego.
Wato mieć na uwadze, że nowy obowiązek sporządzania i wysyłki sprawozdań finansowych wyłącznie w formie elektronicznej powoduje, że należy o wiele uważniej niż dotychczas przestrzegać wszystkich terminów przygotowania tych dokumentów. Dzieje się tak dlatego, że tworzenia i składania e-sprawozdań podlega elektronicznemu znakowaniu czasem, co umożliwia organ kontrolnym dokładniejsze ich monitorowanie.
Odpowiedzialność karna za niezłożenie sprawozdania
Mówiąc o grożących podatnikom sankcjom za brak e-sprawozdania finansowego należy sięgnąć do art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Niezłożenie sprawozdania finansowego do KRS wyczerpuje zatem znamiona czynu zabronionego, za który sąd może nałożyć grzywnę w granicach od 10 do 720 stawek dziennych. W konsekwencji, kara grzywny za takie przestępstwo w roku 2019 może się wahać w granicach od 750 zł do 21 600 000 zł. W skrajnych przypadkach sąd może orzec karę pozbawienia wolności do lat dwóch.
Przepis powyższy należy rozpatrywać ze wspomnianym już wyżej art. 69 ustawy o rachunkowości, który nakazuje kierownikom jednostek objętych unormowaniem ustawy składanie sprawozdań finansowych. Odpowiedzialność za nieterminowe złożenie sprawozdania do KRS ponosi bowiem kierownik jednostki i ewentualne postępowanie karne toczy się przeciwko niemu.
Przy czym, za kierownika jednostki uznaje się członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej - wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; do osób wykonujących wolne zawody przepis ten stosuje się odpowiednio. Za kierownika jednostki uznaje się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz zarządcę sukcesyjnego.
Karę za niedopełnienie obowiązku złożenia sprawozdania w KRS może nałożyć sąd rejestrowy. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do KRS lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. Sąd rejestrowy może ponawiać tę grzywnę, ale gdy pomimo tego, osobowa spółka handlowa wpisana do KRS nie wykonuje obowiązków sprawozdawczych, sąd rejestrowy z urzędu może, z ważnych powodów, orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora.
Natomiast niezłożenie sprawozdania finansowego do właściwego organu KAS skutkuje wyczerpaniem znamion wykroczenia skarbowego w świetle z art. 80b Kodeksu karnego skarbowego, gdzie wskazuje się, że kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z badania, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Za wykroczenie grozi zatem kara grzywny w wymiarze od jednej dziesiątej do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia. W roku 2019 kara grzywny może zostać wymierzona w wysokości od 225 zł do 45 000 zł.
Nie ma więc ściśle określonej wysokości grzywny za niezłożenie sprawozdania finansowego. Wysokość sankcji jest różna, w zależności od zaistniałej sytuacji, o czym świadczą wyroki sądów. Przykładowo, Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z 4 kwietnia 2018 r. (sygn. akt IV Ka 23/18) zasądził wobec prezesa, który przez cztery lata nie składał sprawozdań finansowych, łączną karę grzywny w postaci 150 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł. W innym wyroku, z dnia 25 kwietnia 2018 r. (sygn. akt XII K 211/16), Sąd Okręgowy w Warszawie wymierzył prezesowi spółki za każdy rok z pięciu lat, w których nie składał sprawozdań finansowe grzywnę w wysokości 80 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 10 zł.
Artykuł powstał przy współpracy Comarch.
Dowiedz się więcej na stronie: Program do tworzenia e-Sprawozdania finansowego
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2018 poz. 395 z poźn. zm),
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2018 poz. 1509 z późn. zm.);
- ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. 2018 poz. 986 z późn. zm);
- ustawa z dnia 10 października 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U 2018 poz 1958 z poźń. zm).