W 2023 roku po raz pierwszy od kilku lat Ministerstwo Finansów nie przesunęło terminów składania sprawozdań finansowych. W Dzienniku Ustaw opublikowano natomiast rozporządzenie Ministra w sprawie zmiany daty złożenia podatku dochodowego od osób prawnych, CIT-8. Jak sprostać nowym oczekiwaniom Ministerstwa i poprawnie zamknąć rok finansowy?
CIT-8 i sprawozdanie finansowe w 2023 roku
W ubiegłych latach z uwagi na pandemię COVID-19, Ministerstwo Finansów trzykrotnie przesuwało termin przygotowania sprawozdania finansowego. W efekcie, przedsiębiorcy mieli więcej czasu na sporządzenie dokumentu. Następnie, na jego podstawie, składali zeznanie o wysokości osiągniętych dochodów lub poniesionych strat w roku podatkowym, czyli CIT-8.
W dniu 21 marca 2023 r. opublikowane zostało Rozporządzenie, które zmieniło dotychczasowy bieg rzeczy, a właściwie przywróciło standardowe terminy rozliczeń sprzed okresu pandemii. Z dokumentu dowiadujemy się, że przedłużono terminy wykonania niektórych obowiązków w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. 2023 poz. 530). W praktyce oznacza to, że CIT-8 przedsiębiorca może złożyć do końca czerwca 2023 roku. Niemniej jednak, termin złożenia sprawozdania finansowego nie uległ zmianie jak oczekiwano, zatem sporządzić je należało do 30 marca br. Biorąc pod uwagę przyzwyczajenia powstałe w ubiegłych latach, było to dużą zmianą dla księgowych.
Sprawozdanie finansowe 2023. Terminy i podmioty objęte obowiązkiem sprawozdawczym
Ostateczne terminy sprawozdawcze, jeśli rok obrotowy jest równy kalendarzowemu, wyglądają następująco:
- 31 marca 2023 r. – sporządzenie sprawozdania finansowego
- 30 czerwca 2023 r. – zatwierdzenie sprawozdania finansowego
- 15 lipca 2023 r. – złożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym.
Da się zauważyć, że przedłużony termin złożenia dokumentu CIT-8 jest zbieżny z datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Informacja zawarte w CIT-8 powinny być zgodne z danymi w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym.
- W tym roku mamy szczególną sytuację. Rozliczenie podatku od osób prawnych, CIT-8, zostało przesunięte na koniec czerwca, natomiast zmianie nie uległa data składania sprawozdań finansowych. Oba te dokumenty powinny być skoordynowane. Do sporządzenia sprawozdania finansowego konieczne są dane o wysokości zobowiązania podatkowego w CIT oraz różnicach pomiędzy wynikiem finansowym i podatkowym. Prawdopodobnie, z końcem czerwca spora część przedsiębiorców będzie przygotowywać sprawozdanie finansowe ponownie lub dokonywać znacznych korekt - mówi Bogdan Zatorski, kierownik do spraw analiz biznesowych i wymagań prawnych w Symfonii.
Obowiązkami sprawozdawczymi objęte są wszystkie jednostki stosujące ustawę o rachunkowości, czyli jednostki sektora prywatnego i finansów publicznych oraz organizacje non-profit.
Nowemu wyzwaniu nie sprzyja niepewne otoczenie gospodarcze. Skutki wojny za wschodnią granicą i kończącej się pandemii wywarły znaczący wpływ na kształtowanie się cen, a co za tym idzie - płynność finansową firm. Księgowi muszą zatem więcej uwagi i czasu poświęcać na pomoc przedsiębiorcom w jej utrzymaniu, a w konsekwencji mają mniej czasu na czynności sprawozdawcze i rozliczenia podatkowe. Dodatkowo niepewność co do utrzymania płynności to jeden z obszarów ryzyka, który może wpływać na sprawozdanie finansowe.
Rekomendacje w warunkach niepewności gospodarczej
Niepewność gospodarczą można rozumieć jako niekorzystne zmiany otoczenia powstające wskutek m.in. wzrostu inflacji i stóp procentowych, zmian kursów walut, rosnących kosztów surowców i energii. W skrajnych sytuacjach, wymienione zależne mogą prowadzić nawet do zamknięcia działalności.
Jednym z najważniejszych wyzwań będzie więc ocena wpływu inflacji na prezentowane w sprawozdaniu informacje. Szczególną uwagę należy zwrócić na dane z bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale własnym lub rachunku przepływów pieniężnych. W obliczu problemu, jakim jest realna wycena aktywów i zobowiązań, lepiej wychodzą metody wyceny przyjmujące za podstawę wartość bieżącą. Należy jednak pamiętać, że wyliczenia te nie mają zastosowania do pomiaru wartości chociażby środków trwałych.
Analizie należy poddać techniki wyceny rozchodu składników aktywów. Powszechnie znane są techniki FIFO, LIFO i metoda cen przeciętnych. FIFO (ang. First In, First Out) oznacza dosłownie „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”. Jest to metoda ceny najwcześniejszej. Taka wycena zapasów i ich rozchodu opiera się na księgowaniu począwszy od towarów najwcześniej przyjętych przez magazyn. Metoda LIFO (ang. Last In, First Out – ostatnie weszło, pierwsze wyszło) jest inaczej zwana ceną kosztu najpóźniejszej. Księgowanie rozchodu zaczynamy od ostatniej jednostki przyjętej do magazynu. Według metody cen przeciętnych, ustala się wartość zapasu materiałów i dzieli się przez ilość, ustalając w ten sposób cenę przeciętną. Następnie mnoży się ją przez ilość rozchodów. Liczy się zatem klasyczną średnią ważoną.
- First In, First Out zdecydowanie bardziej sprzyja realnej wycenie zapasów, ale w większym stopniu może zniekształcić ostateczny wynik finansowy. Last In, First Out z kolei przyczyni się do urealnienia wyniku finansowego spółki, ale może zniekształcić wartość posiadanych zapasów. Za najmniej zniekształcającą w warunkach tak dużej zmienności rynkowej i inflacji, możemy uznać metodę cen przeciętnych. Niedoskonałości FIFO i LIFO dają się wyraźnie zauważyć w sytuacji dużych rozbieżności cenowych, co w przypadku zastosowania średniej ważonej, wyrówna się. Niemniej jednak należy wziąć pod uwagę zapisy polityki rachunkowości obowiązujące w jednostce, a szerzej przepisy prawne w tym ustawę o rachunkowości, która może w konkretnej sytuacji mocno ograniczyć wybór metody rozliczenia zapasów - komentuje Bogdan Zatorski.
Przedstawiając prognozowaną sytuację majątkową i finansową warto rozważyć również przeprowadzenie analiz jakościowych i ilościowych. Dane jakościowe pokażą jak przedsiębiorstwo postrzega wpływ ryzykownych czynników na wynik finansowy czy działalność operacyjną. Dokonując badania ilościowego można skorzystać z miar wrażliwości, zmienności, zagrożenia lub analiz symulacyjnych. W efekcie uzyskamy wyniki pokazujące jak zmieniłaby się sytuacja finansowa spółki w przypadku zmiennych parametrów rynkowych, takich jak wzrost lub spadek stóp procentowych, albo zmiana kursu walut obcych.