RADA
Odsetki zarówno od nieterminowych płatności kontrahentom, jak i od ujemnego salda w rachunku bieżącym należy uwzględnić w księgach rachunkowych, zgodnie z zasadą memoriału, z datą wystawienia noty przez wierzyciela lub naliczenia odsetek od kredytu w rachunku bankowym - niezależnie od terminu zapłaty. Natomiast podatkowo odsetki zwiększają koszty w momencie ich faktycznej zapłaty. Różnice z zaokrągleń, wynikające z przeksięgowania VAT na koniec miesiąca, są kosztami podatkowymi. W deklaracji CIT-8 należy wykazać tylko przychody i koszty uznane podatkowo.
UZASADNIENIE
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody. Nie ma znaczenia, czy opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.
Wierzyciel, w celu obciążenia dłużnika odsetkami za zwłokę w zapłacie należności, może wystawić notę obciążeniową. Dokument ten, zgodnie z zasadą memoriału, dłużnik powinien zaewidencjonować w księgach rachunkowych z datą jego wystawienia. Naliczone odsetki z tytułu opóźnienia stanowią koszty finansowe.
UWAGA
Do kosztów uzyskania przychodów nie należy zaliczać m.in. naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek, kredytów. Zwiększają one koszty uzyskania przychodów dłużnika dopiero w dacie ich zapłaty.
Tabela 1. Odsetki bilansowo i podatkowo - moment ujęcia
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych rozliczają się z uzyskanego w trakcie roku podatkowego dochodu lub poniesionej straty, składając do urzędu skarbowego zeznanie roczne na druku CIT-8. W deklaracji należy wykazać tylko przychody podatkowe i koszty uznane podatkowo za koszty uzyskania przychodów.
Przykład 1
W roku obrotowym, który jest jednocześnie rokiem podatkowym, jednostka uzyskała następujące przychody i koszty:
Tabela 2. Przychody i koszty bilansowe i podatkowe
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Tabela 3. Wyliczenie podatku dochodowego od osób prawnych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rachunek zysków i strat sporządzany jest na podstawie danych z ksiąg rachunkowych, tj. danych bilansowych zarachowanych zgodnie z zasadą memoriału. Przy wyliczeniu podatku dochodowego podstawę opodatkowania należy zmniejszyć o przychody i koszty niebędące podatkowymi lub zwiększyć o przychody lub koszty podatkowe. Wyliczony w ten sposób podatek trzeba wykazać m.in. w rachunku zysków i strat, doprowadzając wynik do wartości netto.
Różnice przy przeksięgowaniu VAT
Na koncie „VAT należny” jednostka księguje VAT od sprzedaży, natomiast konto „VAT naliczony” wykazuje wartość VAT naliczonego możliwego do odliczenia, na podstawie faktur otrzymanych od dostawców. Na podstawie danych z ksiąg rachunkowych jednostka sporządza deklarację VAT-7. Poszczególne pozycje deklaracji zaokrągla się do pełnych złotych. Kwoty wynoszące mniej lub równo 50 groszy pomija się, a kwoty wynoszące powyżej 50 groszy podwyższa się do pełnych złotych. W związku z zaokrąglaniem pozycji do deklaracji kwoty pozostające na kontach „VAT należny” i „VAT naliczony” przeksięgowuje się, po zakończeniu każdego miesiąca, na konto „Pozostałe przychody operacyjne” lub „Pozostałe koszty operacyjne” uznawane również podatkowo.
Przykład 2
Jednostka wykazuje dane za marzec 2008 r. w następujących wysokościach:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewidencja księgowa
1. Rozliczenie VAT należnego za marzec 2008 r.:
Wn „VAT należny” 60 250,00
Ma „Rozrachunki z US z tytułu VAT” 60 250,00
2. Rozliczenie VAT naliczonego za marzec 2008 r.:
Wn „Rozrachunki z US z tytułu VAT” 30 150,00
Ma „VAT naliczony” 30 150,00
3. Wyksięgowanie różnic powstałych z tytułu zaokrągleń VAT należnego:
Wn „VAT należny” 0,25
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 0,25
4. Wyksięgowanie różnic powstałych z tytułu zaokrągleń VAT naliczonego:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 0,36
Ma „VAT naliczony” 0,36
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 481 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557
• art. 7 ust. 3 pkt 2, art. 12 ust. 4 pkt 2, art. 16 ust. 1 pkt 11 i 28, art. 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
• art. 14 ust. 3 pkt 2, art. 23 ust. 1 pkt 23 i pkt 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1673
• art. 42 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393
Joanna Gawrońska
biegły rewident