Prawo podatkowe ma również swoją definicje roku podatkowego. Ogólną definicję roku podatkowego zawiera art. 11 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 8, poz. 60 ze zm.), który stanowi, iż rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. W myśl art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 54, poz. 654, ze zm, zwana dalej PDOP) rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wówczas rokiem podatkowym może być okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych.
Ustawa o rachunkowości (zwana dalej UOR) posługuje się pojęciem „roku obrotowego”, natomiast PDOP - pojęciem „roku podatkowego”, przy czym zakres obu pojęć pokrywa się w większości przypadków. Podatnik, który zamierza dokonać zmiany roku obrotowego (podatkowego), powinien pamiętać, że nie może go zmienić w trakcie jego trwania. Procedura zmiany roku obrotowego podlega bowiem sztywnym i precyzyjnym wytycznym prawa handlowego, bilansowego oraz podatkowego.
Przepisy PDOP ustanawiają następujące warunki, które muszą zostać spełnione, aby doszło do skutecznej zmiany roku podatkowego (art. 8 PDOP):
- podatnik musi dokonać zmiany w umowie spółki, dotyczącej zmiany roku podatkowego;
- należy zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zmianie roku podatkowego w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia roku podatkowego;
- pierwszym po zmianie rokiem podatkowym powinien być okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego, nie może być on krótszy niż 12 miesięcy i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe.
Zmianę umowy spółki odnośnie zmiany roku podatkowego należy zarejestrować w sądzie rejestrowym, ponieważ przed zarejestrowaniem zmiana taka nie wywiera skutków prawnych. Taką opinię wyraził też Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 21 lutego 2011 r.:
„(...) zmiana roku podatkowego jest skuteczna dopiero w dniu dokonania jej wpisu do rejestru przez sąd rejestrowy. Zgodnie bowiem z art. 255 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037 z późn. zm., dalej Ksh), zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru. Natomiast stosownie do art. 256 § 1 Ksh zmianę umowy spółki zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. (...) Podjęcie decyzji o zmianie roku podatkowego w trakcie trwającego roku podatkowego nie powoduje automatycznie przedłużenia dotychczasowego roku podatkowego. Zmiana roku podatkowego musi być przewidziana wcześniej, aby można było dopełnić wszystkich formalności z nią związanych , należy bowiem: zarejestrować w sądzie rejestrowym zmianę umowy spółki odnośnie do zmiany roku podatkowego; zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego.(...)”.
Opinie taką również wydał Minister Finansów w interpretacji z dnia 3 czerwca 2009 r.:
„(...) Minister Finansów zauważa, iż zmiana roku podatkowego jest skuteczna dopiero w dniu dokonania jej wpisu do rejestru przez sąd rejestrowy.(...)”.
Jeżeli spółka nie dotrzyma terminu złożenia zawiadomienia do urzędu skarbowego w terminie 30 dni licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego, zmiana roku podatkowego nie może być uznana za skuteczną. Możemy odróżnić tu dwie sytuacje:
- zawiadomienie nie zostało w ogóle złożone - wówczas nie nastąpi zmiana roku podatkowego;
- zawiadomienie zostało złożone po upływie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego - zawiadomienie to nie spowoduje automatycznie zmiany trwającego roku jednak po jego zakończeniu zmiana taka nastąpi. Możemy zatem uznać, że zawiadomienie to jest skuteczne, ale skutek nastąpi z opóźnieniem jednego roku podatkowego.
Forma, w jakiej powinno zostać dokonane zawiadomienie o zmianie roku podatkowego nie została określona w przepisach prawa podatkowego. Łódzki Urząd Skarbowy w interpretacji indywidualnej z dnia 9 maja 2007 r. zauważył:
„Mając na uwadze, iż zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 9 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. z 2000r. Dz.U. Nr 76, poz. 694 ze zm.) rok obrotowy jest również rokiem stosowanym do celów podatkowych, a art. 8 ust. 5 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie określa sposobu i szczególnej formy zawiadomienia naczelnika właściwego urzędu skarbowego o wyborze roku podatkowego, pozostawiając to decyzji podatnika, należy przyjąć, iż ustalenie w umowie spółki roku obrotowego oznacza także ustalenie roku podatkowego, a złożenie odpisu umowy właściwemu naczelnikowi, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności, stanowi skuteczne zawiadomienie organu podatkowego”.
Monika Kaniuk-Kostańczak
Senior Konsultant
Departament Outsourcingu Rachunkowości