rada
Odpady pozyskiwane z przeznaczeniem do odsprzedaży stanowią rzeczowe aktywa obrotowe i powinny być ujęte na koncie „Towary”. Sposób przyjęcia do ksiąg rachunkowych oraz sposób ewidencji rozchodu powinny być ujęte w zasadach rachunkowości jednostki.
uzasadnienie
Pozyskiwanie odpadów i ich sprzedaż, prowadzone w ramach działalności gospodarczej firmy, powinny być zaewidencjonowane w jej księgach rachunkowych. Wynika to z ustawy o rachunkowości, w rozumieniu której zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.
Zasady rachunkowości w zakresie odpadów komunalnych
Zasady rachunkowości określa kierownik jednostki w taki sposób, aby było możliwe rzetelne i jasne przedstawienie jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Ustawa o rachunkowości określa zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych, w tym operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną do wyceny składników aktywów i do celów podatkowych).
Co powinny zawierać zasady polityki rachunkowości
W przyjętych zasadach rachunkowości jednostka powinna określić:
l rok obrotowy i wchodzące w jego skład okresy sprawozdawcze,
l metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,
l sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym:
- zakładowy plan kont, ustalający wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
- wykaz ksiąg rachunkowych,
- opis systemu przetwarzania danych,
l system służący ochronie danych i ich zbiorów.
Ponieważ odpady nabywane są w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym, należy je zakwalifikować do rzeczowych aktywów obrotowych w grupie towarów.
Kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników:
l ewidencji ilościowo-wartościowej, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych;
l ewidencji ilościowej obrotów i stanów, prowadzonej dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na podstawie danych rzeczywistych;
l ewidencji wartościowej obrotów i stanów towarów oraz opakowań, prowadzonej dla punktów obrotu detalicznego lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu;
l odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu, połączonego z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.
Zasady wyceny odpadów - ujęcie początkowe
Zgodnie z ustawą o rachunkowości towary wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia.
Ustawa o rachunkowości daje również możliwość wyceny towarów w cenach zakupu, jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów finansowych oraz wyniku finansowego jednostki. Jednostki mogą także ujmować składniki rzeczowych aktywów obrotowych na dzień ich nabycia w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami ich nabycia albo zakupu.
Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Taka wycena powinna mieć miejsce w przypadku odpadów otrzymanych nieodpłatnie, a także odpadów zbieranych na wysypiskach.
Kierownik jednostki odpowiada za zorganizowanie pracy jednostki w taki sposób, aby było możliwe ustalenie ilości przyjętych odpadów. Do wyceny tego rodzaju odpadów można zastosować:
l cenę sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu (np. cena skupu złomu),
l cenę przyjętą do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami ich sprzedaży, czyli stałą cenę ewidencyjną wraz z odchyleniami od niej.
W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu jednakowych albo uznanych za jednakowe przedmiotów, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, są różne, wartość stanu końcowego rzeczowych składników aktywów obrotowych wycenia się w zależności od przyjętej przez jednostkę metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zużycia, sprzedaży. Ponieważ odpady są selekcjonowane i w każdym zbiorze znajdują się podobne odpady, można do nich zastosować odpowiednią metodę wyceny rozchodu.
Tabela. Możliwe do zastosowania metody wyceny
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Do kierownika jednostki należy także decyzja, czy nabywanie wszystkich odpadów zostanie objęte ewidencją magazynową, czy też wartość określonego rodzaju odpadów w dniu nabycia zostanie odniesiona bezpośrednio w koszty, a najpóźniej na dzień bilansowy zostanie skorygowana, na podstawie wyników przeprowadzonej inwentaryzacji odpadów w drodze spisu z natury, o wartość ich stanu na ten dzień.
Ewidencja księgowa
Sposób ewidencji księgowej, przy założeniu, że jednostka prowadzi gospodarkę magazynową odpadów otrzymanych nieodpłatnie, a następnie sprzedanych, może być następujący:
Przyjęcie odpadów do magazynu (PZ) - wycena w wartości ustalonej w zasadach polityki rachunkowości:
Wn „Zapasy towarów”
- w analityce:
„Złom”
„Szkło”
„Plastik” itp.
Ma „Pozostałe przychody operacyjne”
W przypadku gdy sprzedaż następuje od razu po nabywaniu odpadów, tj. odpady nie zalegają w magazynie, ich wartość można bezpośrednio ująć na koncie koszt własny „Pozostałe przychody operacyjne”.
Przykład
Firma handlowo-usługowa świadczy usługi komunalne związane z wywozem i zbiórką nieczystości stałych, w tym odpadów komunalnych. Odpady są selekcjonowane (złom, plastik, folia, szkło).
Część odpadów uzyskiwana jest ze zbiórki na wysypisku śmieci, a część nieodpłatnie od ich właścicieli w wyniku selektywnej zbiórki.
Spółka ujmuje odpady w księgach według oczekiwanych cen sprzedaży netto.
Operacje gospodarcze w okresie bieżącym
1. Otrzymano i przyjęto do magazynu 2,5 t złomu. Cena ewidencyjna na poziomie cen sprzedaży netto wynosi 500 zł/t:
Wn„Zapasy” 1 250
- w analityce „Złom”
Ma„Pozostałe przychody operacyjne” 1 250
2. Otrzymano i przyjęto do magazynu 5 t plastiku. Cena ewidencyjna na poziomie cen sprzedaży netto wynosi 1100 zł/t:
Wn„Zapasy” 5 500
- w analityce „Plastik”
Ma„Pozostałe przychody operacyjne” 5 500
3. Sprzedano 1,5 t złomu za cenę 490 zł/t:
Wn„Rozrachunki z odbiorcami” 735
Ma„Przychody ze sprzedaży” 735
4. Sprzedano 4 t plastiku za cenę 1150 zł/t:
Wn„Rozrachunki z odbiorcami” 4 600
Ma„Przychody ze sprzedaży” 4 600
5. Ustalenie kosztu sprzedaży złomu:
Wn„Koszt własny sprzedaży” 750
Ma„Zapasy” 750
- w analityce „Złom”
6. Ustalenie kosztu sprzedaży plastyku:
Wn„Koszt własny sprzedaży” 4 400
Ma„Zapasy” 4 400
- w analityce „Plastik”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
l art. 3 ust. 1 pkt 19, art. 4 ust. 2, art. 17, art. 28 ust. 1 pkt 6, art. 28 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Teresa Fołta
biegły rewident