RADA
Niestety, tak. Chociaż z definicji przychodów zawartej w ustawie o rachunkowości taki obowiązek nie wynika, to jednak przychód ze sprzedaży środka trwałego ma wpływ na ustalenie przychodu w myśl podatku dochodowego. Fakt ten decyduje o powstaniu obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych.
UZASADNIENIE
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 24a ust. 4) stwierdza, że:
obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.
A zatem bezpośrednio wskazuje się, że za przychody należy uznać przychody definiowane przez ustawę podatkową, a nie przychody w myśl ustawy o rachunkowości. Uregulowania ustawy o rachunkowości mają odniesienie jedynie do ustalenia kwoty tych przychodów. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości kwota ta wynosi 800 000 euro. Do przeliczenia tej kwoty należy stosować średni kurs wynikający z art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości, czyli kurs średni ustalony przez Narodowy Bank Polski na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy (art. 24a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ponieważ średni kurs 30 września 2007 r. wyniósł 3,7775 zł/euro (tabela kursów NBP z 28 września 2007 r., nr 189/A/NBP/2007), to przychód uzyskany w 2007 r., zobowiązujący do prowadzenia od 1 stycznia 2008 r. ksiąg rachunkowych, wynosi 3 022 000 zł.
Definicja przychodów zobowiązujących do prowadzenia ksiąg rachunkowych
Przychody w myśl definicji zawartej w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają szerszy zakres od sumy przychodów netto, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. W ustawie o rachunkowości mówi się jedynie o przychodach netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych (a więc między innymi bez przychodów kwalifikowanych do pozostałych przychodów operacyjnych, zysków nadzwyczajnych czy też nieodpłatnych świadczeń).
Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 1 updof przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej są również:
przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku będących:
a) środkami trwałymi,
b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
c) wartościami niematerialnymi i prawnymi
- ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w lit. b), spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.
Z powyższego wynika, że przychód ze sprzedaży środka trwałego ma wpływ na ustalenie przychodu decydującego o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych. Potwierdzenie takiego stanowiska można odnaleźć w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 stycznia 2008 r. (sygn. IPPB1/415-259/07-7/AŻ), gdzie na pytanie:
(...) czy spółka w wyniku osiągnięcia przychodu w 2007 r. powyżej 800 000 euro wskutek sprzedaży środka trwałego (nieruchomości) będzie zobligowana do prowadzenia w 2008 r. ksiąg rachunkowych
udzielono następującego wyjaśnienia:
(...) w przypadku gdy podatnik w roku 2007 osiągnie przychód, w rozumieniu art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiący co najmniej równowartość 800 000 euro, będzie miał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych począwszy od 1 stycznia 2008 r.
Osoby prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów obowiązane są stosować przepisy zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się tylko, jak wskazuje art. 24a ww. ustawy, do określenia limitu.
Reasumując, (...) przychód ze sprzedaży środka trwałego stanowi przychód z działalności gospodarczej brany pod uwagę przy ustalaniu limitu 800 000 euro. Zatem spółka w przypadku przekroczenia w 2007 r. tego limitu wskutek sprzedaży środka trwałego (nieruchomości) będzie zobligowana do prowadzenia w 2008 r. ksiąg rachunkowych.
• art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 14, art. 24a ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 211, poz. 1549
Paweł Muż
ekonomista, księgowy