Świadczenia te nie mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 updof. Jeżeli zakup przekazanych pracownikom bonów pracodawca sfinansował ze środków ZFŚS, wydatki poniesione na ten cel nie są dla niego kosztem uzyskania przychodów. Wydatki na zakup bonów przekazanych pracownikom są kosztem uzyskania przychodów tylko wówczas, gdy zostaną sfinansowane ze środków obrotowych firmy. Szczegóły - w uzasadnieniu.
Przekazując swoim pracownikom z okazji zbliżających się świąt wielkanocnych bony towarowe należy więc rozstrzygnąć, czy świadczenie to stanowi dla pracowników przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Przychody. Po stronie pracowników, którzy otrzymają z okazji świąt bony towarowe, powstanie przychód. Należy go zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy. Koniecznośc opodatkowania otrzymanych świadczeń wynika z faktu, że przychodami ze stosunku pracy są nie tylko należne pracownikowi wynagrodzenia, ale również wartość innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od pracodawcy (art. 12 ust. 1 updof).
Pomimo że bony zostaną sfinansowane ze środków ZFŚS, pracownik nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 67 updof. W przepisie tym przewidziano zwolnienie dla:
świadczeń rzeczowych otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszu związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł, z wyłączeniem bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi.
Oznacza to, że otrzymane przez pracownika świadczenia rzeczowe podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych, tylko gdy przy ich przekazywaniu zostaną łącznie spełnione określone w tym przepisie warunki. Po pierwsze - otrzymane świadczenie musi być sfinansowane przez pracodawcę ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszu związków zawodowych. Warunek ten został w omawianym przypadku spełniony. Po drugie - wartość otrzymanych świadczeń (w części sfinansowanej ze środków ZFŚS) nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty 380 zł. Załóżmy, że ten warunek również został spełniony. Po trzecie - pracownik musi otrzymać świadczenie rzeczowe, które nie jest bonem, talonem lub innym znakiem uprawniającym do jego wymiany na towary lub usługi. Ten warunek, niestety, nie został spełniony. Dlatego przekazanie bonów musi zostać opodatkowane.
Potwierdzają to również organy podatkowe. W piśmie z 13 czerwca 2007 r., nr PDF/415-10/07, Naczelnik Urzędu skarbowego w Kluczborku stwierdził, że:
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Przepis ten zawiera trzy przesłanki umożliwiające zastosowanie zwolnienia, tj.: 1) zwolnieniu podlega wyłącznie wartość świadczeń rzeczowych, 2) świadczenia rzeczowe muszą być w całości finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszu związków zawodowych i wysokość świadczeń rzeczowych podlegających zwolnieniu u każdego pracownika ogranicza kwota 380 zł rocznie, 3) rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary i usługi.
WAŻNE!
Bony nie stanowią świadczenia rzeczowego, które korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 updof.
Należy zaznaczyć, że przychód powstałby również po stronie Państwa pracowników w sytuacji, gdyby zakup bonów towarowych został sfinansowany ze środków obrotowych firmy. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują bowiem żadnych zwolnień dla tego typu świadczeń.
Przychód z tytułu otrzymania bonów towarowych nie powstałby w sytuacji, gdyby pracodawca przekazał bony towarowe byłym pracownikom, którzy obecnie są emerytami lub rencistami. W tym przypadku ma zastosowanie zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 38 updof. Zgodnie z tym przepisem zwolniona z podatku dochodowego jest wartość świadczeń rzeczowych przekazanych przez pracodawcę emerytom i rencistom do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. W tym przypadku ustawodawca nie wyłączył bonów ze świadczeń rzeczowych. Jeżeli na skutek otrzymania bonu nie dojdzie do przekroczenia kwoty 2280 zł, wartość podarowanego bonu jest zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeżeli jednak na skutek przekazania bonu wartość świadczeń otrzymanych od Państwa firmy przez emerytów lub rencistów przekroczyła w roku podatkowym kwotę 2280 zł, od nadwyżki ponad tę kwotę Państwa firma ma obowiązek potrącić i odprowadzić do urzędu skarbowego zryczałtowany podatek w wysokości 10% (art. 30 ust. 1 pkt 4 updof).
Na takim stanowisku stają organy podatkowe. W piśmie z 9 sierpnia 2008 r., nr USIB/415/14107, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pabianicach stwierdził, że:
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) - wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280,00 zł. (...)
Reasumując, oznacza to, iż w przypadku gdy świadczenie rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń przekazywane przez zakład emerytom i rencistom, o których mowa w ww. przepisach, przekroczą w roku podatkowym wartość 2280,00 zł, to nadwyżka ponad tę kwotę będzie podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% należności. Oznacza to, iż bony towarowe otrzymane przez rencistów i emerytów o wartości łącznej 250-400 zł w roku podatkowym będą wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Koszty. Firma, która zakupiła przekazane pracownikom bony ze środków ZFŚS, wydatków poniesionych na ten cel nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 42 updof). Firma zalicza bowiem do kosztów odpisy na ZFŚS (art. 23 ust. 1 pkt 7 updof). Gdyby zakup bonów świątecznych został przez firmę sfinansowany ze środków obrotowych, wydatki na ich nabycie stanowiłyby dla niej koszt uzyskania przychodów (art. 22 ust. 1 updof).
WAŻNE!
Kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione na zakup bonów towarowych ze środków obrotowych przedsiębiorcy. Zakup bonów ze środków ZFŚS nie stanowi dla niego kosztu uzyskania przychodów.
VAT. Przekazywanie pracownikom z okazji świąt bonów towarowych nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ bony nie są ani towarem, ani usługą.
PRZYKŁAD
Z okazji świąt wielkanocnych pracodawca przekazał 6 pracownikom bony towarowe o wartości 300 zł każdy (łączna wartość bonów 1800 zł = 6 x 300 zł). Zakup bonów został sfinansowany ze środków obrotowych pracodawcy. Bony zostały wydane 5 marca 2009 r. Łączną wartość przekazanych bonów pracodawca powinien ująć w poz. 12 pkpir (wynagrodzenia w gotówce i w naturze).
Wyciąg z pkpir za marzec 2009 r.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33
• ust. 12 objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988
Katarzyna Wojciechowska
ekspert w zakresie podatków dochodowych