Na ostatnim posiedzeniu Rady Ministrów rząd opowiedział się za przyjęciem zmian w Ordynacji podatkowej, które od 1 stycznia 2012 r. uniemożliwią zakładanie jednodniowych lokat w celu unikania tzw. podatku Belki (klienci banków dzięki tego rodzaju lokatom unikają 19-proc. podatku pobieranego od zysków kapitałowych).
Zaokrąglenie do jednego grosza
W proponowanych przez rząd przepisach chodzi o zmianę zasad zaokrąglania w naliczaniu podatku od zysków z niektórych przychodów z kapitałów pieniężnych.
Zmiana ma polegać na zaokrąglaniu naliczonego podatku od zysków z lokat do 1 grosza, a nie 1 zł. Nowy sposób zaokrąglania spowoduje, że podatek będzie pobierany jednakowo od wszystkich lokat. Obecnie obowiązujące zasady zaokrąglania podstawy opodatkowania i podatku do 1 zł wykorzystywane są bowiem do stworzenia lokat jednodniowych, co skutkuje brakiem opodatkowania odsetek.
Zdaniem rządu, dzięki nowym rozwiązaniom, z jednej strony do systemu zostaną włączone osoby lokujące znaczne kwoty pieniędzy, ale nie płacące podatku, z drugiej - dojdzie do urealnienia kwot podatku uiszczanego przez podmioty lokujące znacznie mniejsze kwoty. Chodzi o jednolite opodatkowanie dochodów (przychodów) uzyskiwanych z odsetek kapitałowych, bez względu na wielkość zdeponowanych środków i uzyskiwanych odsetek.
W efekcie nowe przepisy mają doprowadzić do konkurencji między bankami, które będą musiały zabiegać o klienta, oferując odpowiednie oprocentowanie lokat, a nie poszukiwać rozwiązań nadużywających przepisy prawa podatkowego.
Ważne!
Resort finansów szacuje, że dzięki tym zmianom od 2012 r. budżet będzie zyskiwał ok. 380 mln zł rocznie.
System był dobrze skonstruowany, ale
Uzyskiwane przez podatników dochody z tytułu odsetek, w tym w szczególności z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania podlegają rozliczeniu zgodnie z przepisami ustawy - Ordynacja podatkowa.
W odniesieniu do podstaw opodatkowania oraz kwot należnego podatku stosuje się wynikające z Ordynacji podatkowej zasady zaokrąglania do pełnego złotego. Zasady te odpowiadają zasadom arytmetyki, co oznacza, że końcówki kwot mniejsze niż 50 groszy zaokrągla się w dół a równe lub wyższe niż 50 groszy zaokrągla się w górę. W praktyce oznacza to, że podstawa opodatkowania dla przychodu z odsetek w kwocie 2,60 zł jest równa 3 zł a obliczony według zryczałtowanej stawki 19 proc. podatek, który wynosi 0,57 zł zaokrąglany jest do 1 zł.
Rozwiązanie takie stosuje się ze względu na ekonomikę poboru podatku, w tym przede wszystkim eliminowanie ryzyka błędów popełnianych przy rozliczeniach i płatności podatków.
Banki wykorzystały lukę i zarobiły
Konstrukcja ustalania podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku określona w Ordynacji podatkowej jest jednak nadużywana przez niektóre banki i instytucje finansowe, które oferują lokaty z dzienną kapitalizacją odsetek. Obecne rozwiązania powodują bowiem, że naliczenie skapitalizowanych odsetek w maksymalnej kwocie 2,49 zł nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego. W efekcie lokata o wartości do 18 tys. zł (przy założeniu rocznego oprocentowania na poziomie 5 proc.) jest wolna od podatku. Banki oferują przy tym możliwość zakładania wielu lokat (dzielenie inwestowanych środków na kilka lokat), co powoduje, że bez względu na wielkość lokowanych środków nie są one opodatkowane.
Ważne!
Udział lokat antybelkowych w ogólnej sumie depozytów gospodarstw domowych kształtuje się na poziomie 13 proc.
Tak ukształtowana optymalizacja podatkowa proponowana klientom banków powoduje znaczny wzrost zainteresowania tego typu produktami. Osoby, które ulokowały środki na lokatach z jednodniową kapitalizacją odsetek nie płacą podatku w ogóle, natomiast osoby deponujące środki na „zwykłych” lokatach lub rachunkach uiszczają podatek. Z drugiej strony banki, które nie nadużywają przepisów Ordynacji podatkowej i nie oferują takich lokat tracą klientów.
Adam Kuchta