Urlop ojcowski i inne uprawnienia rodzicielskie po 1 stycznia 2012 roku

Zwiększeniu ulegnie wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (tzw. dodatkowego urlopu adopcyjnego). Urlop ojcowski osiągnie natomiast swój docelowy wymiar (2 tygodnie).

W związku z wydłużeniem od 1 stycznia 2012 r. wymiaru urlopów rodzicielskich zwiększy się długość okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za czas tych urlopów, jaki przysługuje pracownikom. Również przedsiębiorcy będą pobierać dłużej zasiłki macierzyńskie.

Od 1 stycznia 2012 r. urlop ojcowski wyniesie 2 tygodnie

Obecnie do urlopu ojcowskiego jest uprawniony pracownik - ojciec wychowujący dziecko. Ma on możliwość skorzystania z tego urlopu w okresie:

• do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo • do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Uprawnienie do tego urlopu przysługuje zarówno pracownikom - ojcom biologicznym dziecka, jak i ojcom, którzy przysposobili dziecko. W 2011 roku wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 1 tydzień, natomiast od 1 stycznia 2012 r. urlop ten osiągnie swój docelowy wymiar i będzie wynosił 2 tygodnie.

WAŻNE!

Od 1 stycznia 2012 r. wymiar urlopu ojcowskiego, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub jednocześnie przysposobionych, będzie wynosił 2 tygodnie.

Spór o sposób udzielania urlopu ojcowskiego

Przepisy Kodeksu pracy sztywno określają wymiar urlopu ojcowskiego jako 2 tygodnie (a nie do 2 tygodni) i nie ma przepisów umożliwiających dzielenie tego urlopu, jak również możliwości wykorzystania tylko części przysługującego wymiaru, tak jak to zostało rozwiązane przy dodatkowym urlopie macierzyńskim i dodatkowym urlopie adopcyjnym. Ponieważ w Kodeksie pracy nie ma przepisów umożliwiających dzielenie urlopu ojcowskiego na dni lub tygodnie, to należy uznać, że nie ma możliwości wykorzystania tylko części tego urlopu, np. 1 tygodnia. Urlop ojcowski powinien być udzielony pracownikowi wyłącznie jednorazowo w pełnym 2-tygodniowym wymiarze.

Taka opinia wzbudza jednak sprzeciw. Spotykany jest także pogląd, zgodnie z którym, w świetle braku stosownych przepisów, za niecelowe należy uważać przymuszanie pracownika do korzystania z całego przysługującego mu wymiaru, a jako zasadne uważa się udzielanie pracownikowi urlopu ojcowskiego w częściach, np. w wymiarze 1 tygodnia.

Bardziej prawidłowa wydaje się jednak reguła udzielania urlopu w całości i jednorazowo. Warto pamiętać, że udzielenie pracownikowi urlopu ojcowskiego jednorazowo w wymiarze 2 tygodni oznacza dla pracodawcy, że będzie on musiał na 10 dni nieobecności pracownika zapewnić zastępstwo na jego stanowisku pracy. Natomiast dopuszczenie możliwości dzielenia urlopu ojcowskiego mogłoby spowodować, że pracownik nie świadczyłby pracy nawet przez więcej niż 10 dni pracy, co nie byłoby korzystne dla pracodawcy.

PRZYKŁAD

Pracownik 4 stycznia 2012 r. wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie mu urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia w styczniu i drugiego tygodnia w marcu, argumentując to sytuacją rodzinną. Pracodawca odmówił, stwierdzając, że może udzielić urlopu ojcowskiego tylko jednorazowo w pełnym wymiarze. Postępowanie pracodawcy należy uznać za prawidłowe.

Korzystanie z urlopów dodatkowych oraz z urlopu ojcowskiego na przełomie lat 2011/2012

W celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych w tzw. nowelizacji macierzyńskiej znalazły się przepisy przejściowe rozstrzygające kwestie związane z korzystaniem przez pracowników z urlopów dodatkowych (macierzyńskiego i adopcyjnego) oraz z urlopu ojcowskiego na przełomie lat 2011/2012.

Więcej na ten temat w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Uprawnienia rodzicielskie od 1 stycznia 2012 r.

• art. 180 § 5, § 6¹-6³, § 7, art. 182¹-182³, art. 183, art. 183¹ § 1 Kodeksu pracy,

• art. 4 pkt 2, art. 12, art. 14-16 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1654),

• art. 29-31 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz 512 ze zm.),

• art. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),

• art. 1-2, art. 4 ustawy z 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz.U. Nr 249, poz. 1655).