W przypadku zastosowania magazynu konsygnacyjnego, przemieszczenie towarów do magazynu znajdującego się na teren innego państwa członkowskiego, a następnie dostawa tych towarów w późniejszym terminie z owego magazynu określonemu nabywcy, uznawane są za jedną czynność, stanowiącą dla dostawcy wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, zaś dla nabywcy wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.
Jeżeli do tak zorganizowanej transakcji nie będzie znajdować zastosowania instytucja magazynu konsygnacyjnego, na dostawcy ciążyć będzie obowiązek rozliczenia podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terenie Polski (co wynika z regulacji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług), zaś późniejsza dostawa towarów z magazynu na rzecz nabywcy uznawana będzie za podlegającą opodatkowaniu dostawę krajową.
Magazyn konsygnacyjny - definicja
Zgodnie z art. 2 pkt 27c ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) przez magazyn konsygnacyjny rozumie się wyodrębnione u podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT UE, o którym mowa w art. 97 ust. 4, miejsce przechowywania na terytorium kraju towarów należących do podatnika podatku od wartości dodanej przemieszczonych przez niego lub na jego rzecz z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do tego miejsca, z którego podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE, przechowujący towary, pobiera je, a przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel następuje w momencie ich pobrania.
Zatem, jak wynika z przytoczonej definicji, magazyn konsygnacyjny charakteryzuje się następującymi cechami:
- wyodrębnienie (magazyn konsygnacyjny powinien znajdować się w osobnym budynku lub też przestrzeń w magazynie przeznaczona na magazyn konsygnacyjny powinna być fizycznie wydzielona w trwały sposób od pozostałej części magazynu);
- zorganizowany w ramach przedsiębiorstwa prowadzonego na terenie Polski przez podmiot, który dokonał rejestracji jako podatnika VAT UE;
- magazyn musi mieć charakter zindywidualizowany, przez co należy rozumieć możliwość korzystania z tego magazynu tylko przez określone podmioty (tylko jeden dostawca i jeden odbiorca towarów);
- magazyn konsygnacyjny musi być przeznaczony do składowania towarów należących do podatnika podatku od wartości dodanej, które przemieszczane są z państwa członkowskiego Unii Europejskiej do Polski;
- odłożenie w czasie momentu przeniesienia prawa rozporządzania towarami jak właściciel (przeniesienie tego prawa nie następuje w momencie wprowadzenia towarów do magazynu konsygnacyjnego, lecz w chwili ich pobrania z magazynu przez nabywcę).
W słowniczku ustawy o VAT oprócz definicji magazynu konsygnacyjnego znajduje się również definicja podmiotu prowadzącego magazyn konsygnacyjny, zgodnie z którą przez prowadzącego magazyn konsygnacyjny rozumie się podatnika, który przechowuje w magazynie konsygnacyjnym towary i pobiera je z tego magazynu (art. 2 pkt 27d ustawy o VAT).
Wydatki na reprezentację w kosztach - korzystny wyrok NSA
Rozliczenie WNT polskiego przedsiębiorcy w innym kraju UE i w Polsce
Warunki korzystania z magazynu konsygnacyjnego przy WNT
Przede wszystkim wskazać należy, że możliwość dokonywania WNT za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego uzależniona jest od spełnienia następujących wymogów, określonych w art. 12a ust. 1 ustawy o VAT:
- podatnik podatku od wartości dodanej nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony (jest to wymóg oczywisty, gdyż jednym z celów przyświecających wprowadzeniu tej instytucji było wyłączenie konieczności rejestrowania się przez podmioty z innych państw Unii Europejskiej, organizujące swoje dostawy towarów w ten sposób, iż najpierw dokonują przemieszczenia towarów do Polski, a dopiero w późniejszym terminie dostarczają te towary nabywcy);
- przechowywane w magazynie konsygnacyjnym towary przeznaczone są do działalności produkcyjnej lub usługowej, z wyłączeniem działalności handlowej, przez prowadzącego magazyn konsygnacyjny;
- podmiot prowadzący magazyn konsygnacyjny przed pierwszym wprowadzeniem przez podatnika podatku od wartości dodanej towarów do magazynu, złoży naczelnikowi urzędu skarbowego zawiadomienie o zamiarze prowadzenia magazynu konsygnacyjnego - wymagana jest forma pisemna;
- prowadzący magazyn konsygnacyjny prowadzi ewidencję towarów wprowadzanych do tego magazynu, zawierającą datę ich wprowadzenia, datę pobrania towarów z magazynu, dane pozwalające na identyfikację towarów, a w przypadku, o którym mowa w art. 20b ust. 3 - także dane dotyczące powrotnego przemieszczenia towarów.
Zawiadomienie o zamiarze prowadzenia magazynu konsygnacyjnego
Zawiadomienie o zamiarze prowadzenia magazynu konsygnacyjnego, składane do naczelnika urzędu skarbowego, powinno zawierać następujące informację:
- dane podatnika podatku od wartości dodanej dokonującego przemieszczenia towarów do magazynu konsygnacyjnego oraz prowadzącego magazyn konsygnacyjny, dotyczące ich nazw lub imion i nazwisk, numerów identyfikacyjnych stosowanych na potrzeby odpowiednio podatku od wartości dodanej i podatku, adresu siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz adresu, pod którym znajduje się magazyn konsygnacyjny,
- oświadczenie podatnika podatku od wartości dodanej, że zamierza dokonywać przemieszczenia towarów, o którym mowa w art. 11 ust. 1, do magazynu konsygnacyjnego; w oświadczeniu wskazuje się prowadzącego magazyn konsygnacyjny.
W chwili obecnej nie obowiązuje żaden wzór przedmiotowego zawiadomienia, zatem zawiadomienie może być sporządzone na piśmie w dowolny sposób, tak aby zawierało ww. dane. Jeżeli zawiadomienie o zamiarze prowadzenia magazynu konsygnacyjnego nie będzie spełniać wymogów określonych w ustawie o VAT, naczelnik urzędu skarbowego w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia wezwie podmiot który złożył zawiadomienie do uzupełnienia go, co wynika z art. 12a ust. 2 ustawy o VAT.
Warto podkreślić, iż zgodnie z art. 12a ust. 3 ustawy o VAT, prowadzący magazyn konsygnacyjny jest obowiązany zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o zmianach danych zawartych w zawiadomieniu, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia zmian.
Ewidencja towarów wprowadzanych do magazynu konsygnacyjnego
Jednym z wymogów wskazanych w art. 12a ust. 1 ustawy o VAT jest obowiązek prowadzenia przez podmiot prowadzący magazyn konsygnacyjny ewidencji towarów wprowadzanych do tegoż magazynu.
W przedmiotowej ewidencji winny znajdować się następujące informacje:
- data wprowadzenia towarów do magazynu konsygnacyjnego;
- data pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego przez nabywcę;
- dane umożliwiające identyfikację towarów;
- dane dotyczące powrotnego przemieszczenia towarów (informacja ta wymagana jest, jeżeli w ciągu 24 miesięcy od wprowadzenia towarów do magazynu konsygnacyjnego zostaną one na powrót przemieszczone do podatnika podatku od wartości dodanej będącego ich dostawcą);
- dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego oraz inne dane umożliwiające prawidłowe sporządzenie deklaracji podatkowej.
Moment powstania obowiązku podatkowego
Z samej koncepcji omawianej instytucji wynika, iż prawo do rozporządzania dostarczanym towarem uzyskiwane jest przez nabywcę dopiero w momencie pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego. W związku ze specyficznym momentem w którym uznaje się, iż dostawa towarów za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego została dokonana, przewidziano również szczególne reguły powstawania obowiązku podatkowego dla takich czynności.
Jak wynika z art. 20b ust. 1 ustawy o VAT w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, o którym mowa w art. 12a ust. 1 (czyli dokonywanym za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury.
Przykład
Polska firma A nabywa towary od niemieckiej firmy B. Wewnątrzwspólnotowe nabycie przedmiotowych towarów odbywa się za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego zorganizowanego w jednym z budynków magazynowanych należących do firmy A. Dnia 15 kwietnia 2013 r. firma B dostarczyła do magazynu konsygnacyjnego towar w ilości 100 sztuk. 28 kwietnia 2013 r. firma A pobrała z magazynu konsygnacyjnego 40 sztuk towaru, zatem w tym właśnie dniu w stosunku do pobranych towarów powstał u firmy A obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
Warto podkreślić, iż nie tylko pobranie towarów z magazynu konsygnacyjnego będzie rodzić powstanie obowiązku podatkowego. Na równi z pobraniem na podstawie art. 12a ust. 5 i 6 ustawy o VAT uznawane jest bowiem:
- stwierdzenie braku przechowywanych w magazynie konsygnacyjnym towarów albo całkowitego ich zniszczenia (obowiązek podatkowy powstanie w takim przypadku w dniu, w którym towary opuściły magazyn albo zostały zniszczone, a jeżeli nie można ustalić tego dnia - w dniu, w którym stwierdzono ich brak albo ich zniszczenie)
- użycie lub wykorzystanie towarów przechowywanych w magazynie konsygnacyjnym przed ich pobraniem z magazynu konsygnacyjnego (obowiązek podatkowy powstanie w dniu użycia lub wykorzystania tych towarów).
Ponadto, obowiązek podatkowy powstawać będzie również z chwilą w której przestają być spełnione warunki umożliwiające dokonywanie WNT za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego, określone w art. 12a ust. 1 ustawy o VAT. Jednakże, w takim przypadku, zgodnie z art. 20b ust. 2 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy będzie powstawać u podatnika, który przemieścił towary do magazynu konsygnacyjnego i dotyczyć będzie towarów, które w danym momencie znajdują się w magazynie konsygnacyjnym.
Przykład
Czeska firma X dostarcza polskiej firmie Y towary za pośrednictwem magazynu konsygnacyjnego. Dnia 6 maja 2013 r. czeska firma X dokonała rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Polski. W związku z tym, iż w wyniku rejestracji na terenie Polski przez firmę X, przestały być spełnione wymogi zastosowania instytucji magazynu konsygnacyjnego (nie był spełniony warunek wskazany w art. 12a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT), w dniu dokonania rejestracji powstał u czeskiej firmy X obowiązek podatkowy w stosunku do wyrobów, które w tym dniu znajdowały się w przedmiotowym magazynie konsygnacyjnym.
Końcowo warto podkreślić, iż zgodnie z art. 20b ust. 3 ustawy o VAT w przypadku gdy w okresie 24 miesięcy od dnia wprowadzenia towarów do magazynu konsygnacyjnego nastąpi powrotne przemieszczenie przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz towarów, które zostały przez niego wprowadzone do magazynu konsygnacyjnego i nie zostały pobrane, nie powstaje obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów i w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów w odniesieniu do tych towarów.
Tomasz Kolarczyk, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.