Rozliczenie WNT polskiego przedsiębiorcy w innym kraju UE i w Polsce

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega, między innymi:

- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT), czyli transakcja polegająca na sprzedaży towarów połączonej z ich przemieszczeniem z Polski na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE oraz

- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), czyli zakup towarów połączony z ich przemieszczeniem pomiędzy różnymi państwami członkowskimi UE.

W przypadku WNT zasadniczo nie rodzi problemów sytuacja, w której nabywane towary przemieszczane są z terytorium UE na terytorium Polski. Problem może powstać w przypadku, gdy transport towarów nie kończy się na terytorium Polski, tylko w innym państwie członkowskim UE.

Przykład:
Polska Spółka nabywa maszyny od kontrahenta włoskiego. Maszyny te przemieszczane są z Włoch bezpośrednio na terytorium Niemiec, gdzie polska Spółka realizuje zlecenie. Dodatkowo ww. Spółka nie jest zarejestrowana w Niemczech na potrzeby podatku VAT i na potrzeby transakcji posługuje się polskim numerem VAT - UE (VAT - PL). Rodzi się pytanie gdzie i na jakich zasadach taka transakcja powinna zostać rozliczona na gruncie podatku VAT.

Jak wynika z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, zasadniczo WNT ma miejsce w przypadku, gdy:

- transakcja dokonywana jest odpłatnie;

- w wyniku transakcji nabywca uzyskuje prawo do rozporządzania towarami jak właściciel;

- towary przemieszczane są pomiędzy dwoma państwami członkowskimi UE.

Transakcja, której przedmiotem będzie zakup towaru przemieszczanego pomiędzy dwoma państwami członkowskimi UE (przykładowo z terytorium Włoch na terytorium Niemiec) będzie spełniała wskazane powyżej warunki. Dodatkowo, dla zaistnienia WNT obie strony transakcji muszą, co do zasady, być podatnikami podatku VAT lub podatnikami podatku od wartości dodanej.

Nota korygująca - faktura z błędną nazwą nabywcy

W myśl art. 25 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, WNT uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. W analizowanym przypadku transport towaru zakończony zostanie na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE (w podanym przykładzie jest to terytorium Niemiec). Stąd też, polski przedsiębiorca będzie miał obowiązek  rozliczyć WNT na terytorium kraju, w którym zakończy się przemieszczenie towarów.

Zasady oraz sposób rozliczenia transakcji określone są w tym przypadku przez przepisy regulujące zagadnienia związane z podatkiem od wartości dodanej na terytorium kraju, do którego przemieszczony będzie towar. Zasadniczo powyższe może powodować konieczność zarejestrowania się Spółki w danym państwie jako podatnika podatku VAT.

 Zmiany w VAT 2013 od A do Z

Jednocześnie w ustawie o podatku od towarów i usług znajduje się przepis, z którego wynika, iż w przypadku, gdy nabywca towarów przy WNT podał numer przyznany mu przez dane państwo członkowskie dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych inne niż państwo członkowskie, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, WNT uznaje się za dokonane również na terytorium tego państwa członkowskiego, chyba że nabywca udowodni, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów:

1. zostało opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, lub

2. zostało uznane za opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, ze względu na zastosowanie procedury uproszczonej w  wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej.

Zatem jeżeli polski przedsiębiorca posłuży się na potrzeby podanej w przykładzie transakcji numerem VAT - PL, będzie na nim ciążył obowiązek rozliczenia transakcji (WNT) również na terytorium Polski.

Wynika to z faktu, iż nabywca posłuży się numerem nadanym mu dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych w Polsce (VAT PL), a zatem w państwie innym niż kraj zakończenia transportu nabywanych wewnątrzwspólnotowo towarów. Jedynym wyjątkiem, który mógłby mieć zastosowanie w analizowanej sytuacji, byłoby udowodnienie przez przedsiębiorcę, że transakcja (WNT) została już rozliczona na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE. Wówczas po stronie nabywcy nie powstałby obowiązek rozliczania WNT w Polsce.

Podsumowując, należy zatem wskazać, iż, w przypadku, gdy nabywca nie będzie zarejestrowany jako podatnik VAT na terytorium państwa członkowskiego UE, do którego będą przemieszczane towary (i nie rozliczy tam ww. transakcji jako WNT), miejscem dokonania WNT, a zarazem jej opodatkowania, będzie:

1. kraj zakończenia transportu oraz

2. terytorium Polski (kraj właściwy ze względu na podany numer VAT PL).

Jednocześnie rozliczając WNT na terytorium Polski, nabywca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego. Transakcja nie będzie zatem dla niej neutralna na gruncie podatku VAT w Polsce, gdyż przedsiębiorca będzie zmuszony rozliczyć podatek należny, nie mając jednocześnie prawa do odliczenia tego podatku.

Powyższe wynika z obowiązującego od 1 kwietnia 2013 r. art. 88 ust. 6 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowi podstawy do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c (z tytułu WNT), w przypadku opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 25 ust. 2, na terytorium kraju z powodu podania numeru, o którym mowa w art. 97 ust. 10 (VAT PL), w sytuacji gdy towary w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

 Anna Resiak,

 Kierownik zespołu ds. podatku VAT ECDDP