INFORFK: Branże, dla których w 2014 r. zmienił się termin ustalania obowiązku podatkowego
Odszkodowanie za wypadek przy pracy przedsiębiorcy
Każda osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu, a oprócz tego może dobrowolnie opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe.
Ubezpieczenie wypadkowe przydaje się w razie wypadku w trakcie pracy, czym w przypadku przedsiębiorcy jest wykonywanie obowiązków związanych z prowadzeniem firmy. Ubezpieczenie to - mimo że obowiązkowe - jest często lekceważone przez właścicieli firm, którzy nie wiedzą, że jego opłacanie daje możliwość ubiegania się o różne świadczenia w sytuacji, kiedy przedsiębiorca sam uległ wypadkowi i nie jest w stanie wykonywać czynności służbowych i dalej prowadzić firmy.
Aby przedsiębiorcy przysługiwało odszkodowanie za wypadek, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
1. Zaistnienie nieszczęśliwego zdarzenia odpowiadającego definicji wypadku przy pracy.
Chodzi o zdarzenie nagłe, wywołane przez czynnik zewnętrzny (m.in. działanie maszyn, pojazdów i innych ludzi, oddziaływanie sił natury, zbyt duży wysiłek fizyczny związany z pracą), które miało miejsce podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem firmy.
2. Konsekwencją tego wypadku jest stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu (ta kwestia opisana jest poniżej).
3. Do wypadku nie może dojść z winy samego przedsiębiorcy (np. działając niedbale lub lekkomyślnie albo będąc pod wpływem alkoholu).
4. W chwili wypadku przedsiębiorca musi podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu i nie mieć zaległości w opłacaniu składek.
5. Informacja o wypadku wraz z wnioskiem o wypłatę odszkodowania oraz dokumentacją zdarzenia musi zostać złożona w oddziale ZUS. Niezbędna jest też decyzja ZUS-u ustalająca rodzaj i wysokość świadczenia z tytułu wypadku przy pracy.
Interpretacje ZUS - jakie są zasady składania wniosków?
Warsztaty dla młodych przedsiębiorców
Uwaga:
ZUS podejmując decyzję o przyznaniu przedsiębiorcy świadczeń z tytułu wypadku przy pracy sprawdza, czy wszystkie składki są regulowane terminowo. Każda zaległość w płatnościach wynosząca więcej niż 6,60 zł skutkuje odmową wypłaty odszkodowania. Jeżeli w ciągu 6 miesięcy od wypadku przedsiębiorca uregulował zadłużenie, ZUS wypłaca świadczenie. Po upływie tego terminu prawo do świadczeń przedawnia się.
Przykład
Przedsiębiorca prowadzi działalność polegającą na dostawie i montażu żaluzji i rolet w domu klienta. Rozważamy dwie sytuacje wypadku.
Wariant 1: Przedsiębiorca w trakcie montażu u klienta spadł z drabiny i złamał rękę. W trakcie postępowania ZUS ustalił jednak, że podczas wypadku przedsiębiorca był nietrzeźwy (klient oraz jego rodzina wyczuli alkohol), ponadto przedsiębiorca ma zaległości w ZUS-ie na kwotę 220 zł. W takiej sytuacji ZUS nie przyznaje odszkodowania za wypadek przy pracy. Podstawą odmowy jest wypadek z winy przedsiębiorcy oraz zaległości w składkach.
Wariant 2: Przedsiębiorca uległ wypadkowi samochodowemu w trakcie podróży na targi branżowe, gdzie miał spotkać się z kontrahentami. Przedsiębiorca nie był winny spowodowania wypadku, a wszystkie składki opłacał terminowo. W tej sytuacji ZUS przyznaje odszkodowanie. Wypadek przy pracy nie musi mieć miejsca w siedzibie firmy - może zdarzyć się także w podróży służbowej, czy w trakcie dojazdu do klienta - ważne aby okoliczności były związane z wykonywaniem działalności gospodarczej.
Odszkodowanie za utratę zdrowia dotyczy stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
Tylko przedsiębiorca, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Chodzi tutaj o:
- uszczerbek na zdrowiu, który nie rokuje szans poprawy (stały),
- uszczerbek na zdrowiu, który wymagał przynajmniej 6 miesięcy leczenia i rehabilitacji (długotrwały).
Wysokość odszkodowania jednorazowego jest co roku podawana przez Ministerstwo Pracy (kwoty obowiązują od kwietnia danego roku do końca marca roku przyszłego). Ile dostanie przedsiębiorca zależy od tego jak poważny był wypadek i jak dużego uszczerbku na zdrowiu doznał.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
W 2013 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczony otrzymuje 704 zł odszkodowania, a w przypadku, gdy orzeczona została całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji przedsiębiorcy przysługuje obecnie 12 326 zł. Najwyższa kwota odszkodowania została przewidziana dla sytuacji, w których przedsiębiorca na skutek wypadku zmarł, a o świadczenie wnioskuje członek najbliższej rodziny (małżonek, dziecko, rodzic) - wynosi ona 63 390 zł.
Czy kwota odszkodowania jest niższa dla osób na „małym ZUS-ie”?
Nie. Wysokość odszkodowania za wypadek przy pracy nie jest zależna od tego czy przedsiębiorca płaci preferencyjny ZUS (przysługujący przez pierwsze pełne 24 miesiące prowadzenia działalności), czy tzw. duży ZUS. O odszkodowanie nie można ubiegać się natomiast w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej - w tym okresie nie są opłacane bowiem składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Czego wymaga ZUS, aby otrzymać odszkodowanie?
Procedura przyznania przedsiębiorcy odszkodowania przez ZUS składa się z trzech następujących po sobie etapach:
1. Przedsiębiorca składa wniosek o odszkodowanie w swoim oddziale ZUS wraz z dołączonymi dokumentami firmy, kserem dowodu osobistego, opisem przebiegu wypadku, ewentualnie kopią zaświadczenia o udzieleniu pierwszej pomocy w trakcie wypadku.
2. ZUS bada okoliczności zdarzenia i sporządza kartę wypadku, a następnie kieruje poszkodowanego do lekarza orzecznika, który określa procent powstałego uszczerbku na zdrowiu (np. złamanie prawego kciuka to ubytek pomiędzy 10-20%).
3. W terminie 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wydaje decyzję przyznającą odszkodowanie lub odmawiającą jego przyznania. Jeżeli przedsiębiorca nie zgadza się z decyzją, ma miesiąc na odwołanie się od niej do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Zmiany w procedurze zakładania działalności gospodarczej
Uwaga:
O jednorazowe odszkodowanie za utratę zdrowia przedsiębiorca może się ubiegać niezależnie od tego, jak długo prowadzi działalność i opłaca ubezpieczenie wypadkowe. Odszkodowanie może być przyznane nawet w pierwszych miesiącach prowadzenia firmy.
Osoby współpracujące
W przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy może ubiegać się nie tylko sam przedsiębiorca, ale również tzw. osoba współpracująca (za którą płacone są składki ZUS). Do osób współpracujących zalicza się: małżonka, dzieci (także przysposobione) oraz rodziców (także ojczyma, macochę), jeżeli prowadzą oni wspólne gospodarstwo domowe z przedsiębiorcą i pomagają w prowadzeniu działalności. Co istotne, osoby te mogą ubiegać się o odszkodowanie nawet, gdy w prowadzeniu firmy pomagają nieodpłatnie, warunkiem jest terminowe opłacanie za nie przez przedsiębiorcę składek ZUS.
Jak założyć i prowadzić firmę?
Wypadek przy pracy, a wypadek w drodze do pracy lub z pracy
Jak już wspomniano wcześniej, wypadek przy pracy może zdarzyć się poza siedzibą firmy np. w trakcie podróży do klienta. Natomiast nieszczęśliwe zdarzenie, mające miejsce po zakończeniu pracy lub przed jej rozpoczęciem (np. wypadek samochodowy w drodze do firmy przed godzinami jej otwarcia) nie zostanie przez ZUS zakwalifikowany jako wypadek przy pracy, a tzw. wypadek w drodze do pracy lub z pracy.
W takim przypadku przedsiębiorca może ubiegać się o przyznanie zasiłku chorobowego, który jednak wypłacany jest w ramach ubezpieczenia chorobowego, a nie wypadkowego. Tak więc ZUS wypłaca zasiłek tylko wówczas, gdy przedsiębiorca opłacał dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Praw
Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt