Do przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej należy przyjąć kurs średni waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski albo ostatni kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień roboczy poprzedzający:
1) dzień wystawienia faktury - w zakresie, w jakim faktura została wystawiona po dostarczeniu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
2) dzień dostarczenia towarów - w zakresie, w jakim faktura została wystawiona przed dostarczeniem towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Średni kurs NBP albo kurs wymiany EBC
Zasady przeliczania dla celów VAT kwot wyrażonych w walutach obcych określają przepisy art. 31a ustawy o VAT. Zasadą wynikającą z tych przepisów jest, że do przeliczenia stosowany jest kurs średni waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, względnie ostatni kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ust. 1 ustawy o VAT). Zasada ta obowiązuje również przy przeliczaniu kwot wyrażonych w walutach obcych przy wewnątrzwspólnotowych nabyciach towarów.
W drodze wyjątku od wskazanej zasady art. 31a ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury. We wskazanym przypadku możliwe jest również stosowanie ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Obowiązek podatkowy w VAT - zmiany od 1 stycznia 2014 r.
Zwolnienie podmiotowe z VAT w 2014 roku
Pojawia się pytanie, czy art. 31a ust. 2 ustawy o VAT ma zastosowanie w przypadku faktur wystawianych przez unijnych dostawców towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Odpowiedź na to pytanie jest o tyle istotna, że sporna jest kwestia, czy moment wystawienia faktury przez unijnego dostawcę towaru skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego na podstawie art. 20 ust. 5 ustawy o VAT również w przypadkach, gdy faktura jest wystawiana przed dokonaniem dostawy towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Zdaniem autora wystawienie faktury przed dokonaniem dostawy nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego. Na podstawie przepisów obowiązujących do końca 2012 r. stanowisko to poparł NSA w wyroku z 29 stycznia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1714/08), a na podstawie obecnie obowiązujących przepisów - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 18 listopada 2013 r. (sygn. IBPP4/443-387/13/BP).
Dlatego faktury wystawiane przez unijnych dostawców towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie są fakturami, o których mowa w art. 31a ust. 2 ustawy o VAT. Przemawia za tym definicja faktury, z której wynika, że fakturami w rozumieniu VAT są wyłącznie dokumenty wystawiane zgodnie z polskimi przepisami, jak również to, że art. 31a ust. 2 ustawy o VAT mówi o fakturach wystawianych przez podatników, a podatnikami z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów są nabywcy (art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).
A zatem w przedstawionej sytuacji nie ma zastosowania art. 31a ust. 2 ustawy o VAT, a jednocześnie wystawienie faktury przed dostarczeniem towarów nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
W konsekwencji w przedstawionej sytuacji do przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej należy przyjąć kurs średni waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski albo ostatni kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień roboczy poprzedzający:
• dzień wystawienia faktury - w zakresie, w jakim faktura została wystawiona po dostarczeniu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• dzień dostarczenia towarów - w zakresie, w jakim faktura została wystawiona przed dostarczeniem towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
PRZYKŁAD
20 lutego 2014 r. podatnik otrzymał od unijnego dostawcy wystawioną 17 lutego 2014 r. fakturę w euro dokumentującą dostawy towarów otrzymanych przez polskiego podatnika w dniach 3, 10 i 15 lutego 2014 r., jak również dostawy towarów, które zostały dostarczone polskiemu podatnikowi w dniach 24 i 27 lutego oraz 3 marca 2014 r. W tej sytuacji kursem przeliczeniowym dla wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów otrzymanych w dniach 3, 10 i 15 lutego 2014 r. jest kurs średni euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski 14 lutego 2014 r. (w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień wystawienia faktury), względnie kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ten dzień. Natomiast dla wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów dostarczonych w dniach 24 i 27 lutego oraz 3 marca 2014 r. kursami przeliczeniowymi są kursy średnie euro ogłoszone przez Narodowy Bank Polski w dniach - odpowiednio - 21, 26 i 28 lutego 2014 r. (tj. kursy średnie euro ogłoszone przez Narodowy Bank Polskich w ostatnich dniach roboczych poprzedzających dzień dostarczenia tych towarów), względnie kursy wymiany opublikowane przez Europejski Bank Centralny na te dni.
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 2 pkt 31, art. 17 ust. 1 pkt 3, art. 20 ust. 5 oraz art. 31a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 105; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1608
Tomasz Krywan
prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor licznych publikacji