Polecamy: Kalkulator VAT
Wydany wyrok wpisuje się w najnowszą tendencję orzeczniczą, zgodnie z którą dla celów VAT należy rozdzielać złożoną usługę marketingową, której elementem jest wydanie towarów na świadczenie usług oraz dostawę towarów.
Czego dotyczył spór
W tej konkretnej sprawie chodziło o podmiot, który w ramach prowadzonej działalności świadczył usługi marketingowe (prowadził akcje w postaci loterii promocyjnych, konkursów lub sprzedaży premiowych) na rzecz swoich kontrahentów. W tym celu nabywał towary, które miały być nagrodami przekazywanymi podmiotom zewnętrznym. Za świadczone usługi pobierał wynagrodzenie kalkulowane jako poniesione koszty powiększone o stosowną marżę.
Podatnik powziął wątpliwość, czy wydanie przez niego towarów realizowane w ramach kompleksowej usługi obsługi akcji podlega odrębnemu od tej usługi opodatkowaniu VAT.
Stanowisko fiskusa było negatywne - wydanie nagród należy uznać za odrębną czynność. Argumentując swoje stanowisko organ podatkowy powoływał się na wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w zakresie odpłatności świadczenia. W interpretacji wskazał, że wydanie nagród, jako odpłatna dostawa towarów (odpłatność dokonana przez osobę trzecią - zleceniodawcę), podlega opodatkowaniu VAT, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Z takim podejściem nie zgodził się jednak WSA, który uznał że nieodpłatne przekazanie nagród będzie następowało w wykonaniu kompleksowej usługi obsługi marketingowej.
NSA ostatecznie przychylił się do stanowiska organu podatkowego. W rozstrzygnięciu sąd odniósł się do dwóch aspektów merytorycznych (i) odpłatnego charakteru wydania towarów oraz (ii) złożoności świadczeń. Jeżeli chodzi o pierwszą kwestię, to NSA zauważył, że faktycznie dochodzi do płatności za towar w postaci uiszczenia części wynagrodzenia płaconego przez sponsora nagród na rzecz podmiotu realizującego akcję marketingową. Pozostała część wynagrodzenia stanowi płatność za świadczone usługi. Sąd wskazał na zasadę opodatkowania konsumpcji, która mogłaby zostać naruszona w przypadku braku opodatkowania wydania nagród ostatecznym odbiorcom (podmiotom zewnętrznym). Jeżeli zaś chodzi o złożoność świadczeń uznano, że usługa marketingowa oraz zakup i przekazanie osobom trzecim nagród nie są ze sobą tak ściśle związane, żeby obiektywnie tworzyły jedno niepodzielne świadczenie, którego rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.
Odliczanie VAT naliczonego od opłat za autostrady i parkingi
Czy mamy do czynienia z ujednoliceniem stanowiska?
NSA w swoim uzasadnieniu powoływał się na inny wyrok tego sądu, który zapadł 9 stycznia 2014 r. (sygn. I FSK 271/13) aprobując wyrażone tam tezy. W orzeczeniu tym wskazano, że usługa marketingowa oraz zakup i przekazanie osobom trzecim, w ramach prowadzonej akcji marketingowej, promocyjnej i reklamowej, nagród w postaci towarów lub usług o charakterze konsumpcyjnym nie były tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzyły jedno niepodzielne świadczenie.
Za podziałem powyższych usług na dostawę towarów i świadczenie usług opowiada się również część sądów administracyjnych (przykładowo WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 października 2013 r., sygn. III SA/Wa 1221/13, WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 24 stycznia 2013 r., sygn. I SA/Wr 1384/12). Z drugiej strony można spotkać się również z pozytywnymi dla podatników rozstrzygnięciami.
Obowiązek podatkowy w podatku VAT w 2014 r.
WSA w Warszawie wydał 13 lutego 2014 r. wyrok (sygn. III SA/Wa 1704/13; orzeczenie nieprawomocne), w którego ustnym uzasadnieniu uznał, że w przypadku usługi kompleksowej, w skład której wchodzi wydanie nagrody, opodatkowanie VAT dostawy na etapie przekazywania wygranej jest niezgodne z przepisami prawa. Prowadziłoby bowiem do podwójnego opodatkowania oraz naruszyłoby zasadę proporcjonalności.
Podobny pogląd został wyrażony w wyroku WSA w Krakowie z dnia 24 stycznia 2013 r. (sygn. I SA/Kr 1593/12; orzeczenie nieprawomocne). W ocenie sądu transakcja gospodarcza nie może stanowić jednocześnie dostawy towarów jak i świadczenia usług oraz nie może podlegać podwójnemu opodatkowaniu. Wydanie premii (nagrody) kupującemu jest obojętne z punktu widzenia podatku VAT natomiast podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Nadal więc trudno mówić o jednolitym stanowisku sądów w zakresie opodatkowania przekazania towarów w ramach akcji promocyjnych. Niepokojące jest jednak to, że negatywne wyroki zostały wydane przez NSA w bliskim odstępie czasu, których bardzo zbliżone tezy oparte są również na wyroku TSUE.
Polecamy: INFORLEX.PL Księgowość i Kadry
Wyrok TSUE wyznacza trend
Stanowisko prezentowane przez NSA oparte jest w znacznym stopniu o poglądy TSUE wyrażone w wyroku z 7 października 2010 r. w połączonych sprawach C-53/09 (Loyalty Management UK Ltd.) i C - 55/09 (Baxi Group Ltd.).
Z powyższego orzeczenia wynika, że płatności dokonywane przez sponsora na rzecz podmiotu zarządzającego programem lojalnościowym, który to podmiot dostarcza klientom prezenty lojalnościowe należy uznać w części za wynagrodzenie płacone przez osobę trzecią za dostawę towarów klientom, a w części za wynagrodzenie za usługi świadczone przez zarządzającego tym programem na rzecz sponsora. Z treści wyroku wynika, że Trybunał skupił się głównie na zasadzie powszechności VAT jako podatku od konsumpcji. Wydanie nagród klientom powinno wiązać się z uiszczeniem podatku, który już nie będzie podlegał odliczeniu u innego uczestnika obrotu, który będzie ponosił jego ekonomicznym ciężar jako konsument.
A co z zasadą neutralności?
O ile ostatni wyrok NSA nie poruszał kwestii prawa do odliczenia VAT, gdyż nie to było przedmiotem sporu, o tyle poprzedni wyrok dotyczył tego zagadnienia bezpośrednio. W tej sprawie podatnik pytał o możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej nabycie usługi marketingowej. Według Ministra Finansów w sytuacji, gdy faktura obejmuje płatność dokonaną przez skarżącą spółkę za towary i usługi wykonane przez agencję nieodpłatnie, to w tej części prawo do odliczenia nie przysługuje. Jest to bowiem płatność dokonana przez spółkę, jako osobę trzecią. Tym samym mimo, że nabyte towary związane były z działalnością opodatkowaną (służyły zwiększeniu obrotu) podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia.
W tym miejscu należy zadać pytanie co jest nadrzędną zasadą VAT? Jego neutralność czy opodatkowanie konsumpcji, w sytuacji gdy realizacja jednej z nich wiązałaby się
z naruszeniem drugiej.
Limit odliczenia VAT od samochodów
Jakkolwiek rozdzielenie usługi złożonej na świadczenie usług marketingowych i dostawę towarów, w niektórych przypadkach może mieć uzasadnienie (np. gdy program lojalnościowy, sposób i szczegóły jego realizacji są przygotowane przez sponsora, a agencja tylko zakupuje produkty i dostarcza do beneficjentów), o tyle automatyczne kwestionowanie prawa do odliczenia może budzić pewne wątpliwości.
Praktyka
Co zatem w praktyce może zrobić taki podmiot, który chce prowadzić programy lojalnościowe dla swoich kontrahentów? Jakie produkty może zaproponować agencja marketingowa?
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na treść zawartej umowy oraz zakres działań jaki ma wykonać agencja. Wydaje się, że określenie szczegółowo zakresu usług może w konkretnym przypadku być istotnym argumentem za uznaniem świadczenia za złożone. Niestety nie w każdym przypadku ten argument jest brany pod uwagę. Zdarza się, że organy podatkowe, a za nimi sądy idą w tym zakresie na skróty. Nie dokonując szczegółowej analizy danej sytuacji, przyjmują że świadczenia usług agencji reklamowych, których elementem jest wydawanie towarów, nie są usługami kompleksowymi dla VAT. W konsekwencji nakazują ich sztuczne rozdzielanie. W takiej sytuacji nie zostaje nic innego, jak tylko takie ułożenie schematu transakcji, którego elementem nie będzie zakup i wydanie towaru przez agencję marketingową.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Urszula Płusa - Szpadzik, Doradca podatkowy w Accreo
Magdalena Jaworska, Doradca podatkowy w Accreo