Podatnicy posiadający domki letniskowe (dacze) nie mają pewności, w jakiej wysokości płacić od nich podatek. Problem sprowadza się do tego, czy budynek letniskowy należy zaliczyć do kategorii budynków mieszkalnych i zastosować do niego stawkę podatku właściwą dla takich budynków, czy też potraktować go jako kategorię pozostałe budynki, dla której stawka podatku od nieruchomości jest znacznie wyższa.
Różne stawki
Stawki podatku od nieruchomości nie mogą przekroczyć w danym roku określonych kwot maksymalnych. Dotyczy to również stawek podatku od budynków. Niestety, w przypadku budynków problem polega na tym, że ustawodawca zdecydował się na zróżnicowanie stawek podatku w zależności od rodzaju budynku.
Najniższe stawki podatku od nieruchomości przewidziane zostały dla budynków mieszkalnych. Dużo wyższa stawka obowiązuje natomiast w odniesieniu do kategorii tzw. pozostałych budynków.
Stanowisko resortu
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wyraźnie nie przesądza o tym, która stawka jest właściwa dla domków letniskowych. Co więcej, nie definiuje nawet pojęcia budynek mieszkalny. Dlatego warto sięgnąć do innych przepisów, w tym do rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego i budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, z którego wynika, że ze względu na podstawową funkcję użytkową budynki dzieli się m.in. na mieszkalne, przemysłowe, biurowe czy inne niemieszkalne.
To jednak nie wystarczy. Warto sprawdzić, co na temat opodatkowania podatkiem od nieruchomości ma do powiedzenia resort finansów. Przydatne mogą okazać się uwagi zawarte w piśmie z 28 lutego 2002 r. (nr LK-2275/LP/01/AM), w którym resort podkreśla, że podstawę wymiaru podatków stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Organ podatkowy nie powinien zatem dokonywać samodzielnej klasyfikacji funkcji budynku, lecz powinien odwołać się do odpowiednich zapisów ewidencji gruntów i budynków, a gdy takich informacji brakuje, rodzaj budynku powinien zostać określony na podstawie dokumentacji budowlanej. Jeśli jednak brakuje dokumentacji budowlanej, organ podatkowy powinien powołać biegłego w celu wydania opinii.
Funkcja budynku
Poglądów resortu finansów nie potwierdza orzecznictwo sądowe, które w tym zakresie jest bardzo zróżnicowane. W części orzeczeń sądy przyjmują, że o zaliczeniu budynku do kategorii budynków mieszkalnych lub letniskowych przesądza jego podstawowa funkcja, która znajduje wyraz w usytuowaniu w miejscu przeznaczonym pod danego rodzaju zabudowę w planie zagospodarowania przestrzennego i w pozwoleniu na budowę, zawierających między innymi określenie rodzaju obiektu budowlanego.
Budynek będący według tych kryteriów budynkiem letniskowym nie może być uznawany za budynek mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ważnym elementem różniącym kategorie budynków mieszkalnych i letniskowych jest ich przeznaczenie, skierowane w wypadku budynków mieszkalnych na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych właściciela i innych uprawnionych osób oraz ich zamiar stałego pobytu (zob. wyrok z 19 maja 1994 r., sygn. akt SA/Ka 1966/93, niepublikowany).
Odmienne stanowisko zajął NSA w wyroku z 4 marca 1998 r. (sygn. akt I SA/Gd 1476/96, niepublikowany), stwierdzając, że bez względu na potoczne określenie domów wykorzystywanych na cele rekreacyjne, są one zawsze domami mieszkalnymi, jeżeli tylko spełniają normy ustanowione przez przepisy prawa budowlanego. NSA odrzucił jednocześnie kryterium stałego zamieszkiwania, uznając je w obecnych warunkach społeczno-gospodarczych za nieaktualne.
Na kryterium to zwrócił uwagę NSA powtórnie w uchwale z 1 lipca 2002 r. (sygn. akt FPK 3/02, publikowana ONSA z 2003 r. nr 2, poz. 50), stwierdzając, że o zaliczeniu budynku letniskowego do kategorii budynków mieszkalnych decyduje kryterium zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych właściciela i osób mu bliskich.
WAŻNE LICZBY
0,57 zł - tyle maksymalnie wynosi podatek od nieruchomości od mkw. powierzchni użytkowej od budynków mieszkalnych
6,23 zł - tyle maksymalnie zapłaci podatnik od mkw. powierzchni użytkowej od pozostałych budynków
Podatek dochodowy
Pewne problemy mogą mieć również podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, zwłaszcza gdy przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości chcą przeznaczyć na remont i modernizację domku letniskowego.
Podatek od przychodu ze zbycia nieruchomości i praw majątkowych pomniejszonych o koszty odpłatnego zbycia ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10 proc. uzyskanego przychodu. Termin wpłaty wynosi 14 dni od daty sprzedaży, z wyjątkiem sytuacji, gdy podatnik złoży w tym terminie oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży wyda na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub e) ustawy o PIT. Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) zwolnieniu z podatku dochodowego podlegają przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, w części wydatkowanej na nabycie w kraju nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży m.in. budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także nabycie gruntu, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Z PIT zwolnione są również środki przeznaczone na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium RP, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego położonych na terytorium RP. Zwolnienie to dotyczy nieruchomości nabytych przed 1 stycznia 2007 r.
Przepis ten nie ma zastosowania, jeżeli przychód ze sprzedaży wydatkowany jest m.in. na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, modernizację, adaptację lub remont budynku albo jego części przeznaczonych na cele rekreacyjne. A to oznacza, że nie korzysta ze zwolnienia przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu mieszkalnego i przeznaczony na remont i modernizację nieruchomości przeznaczonej na cele rekreacyjne, a takie właściwości spełnia domek letniskowy.
KIEDY DACZA SPEŁNIA FUNKCJE MIESZKALNE
Budynek letniskowy będzie mieścił się w pojęciu budynku mieszkalnego, wtedy gdy będzie użytkowany faktycznie przez właściciela (jego bliskich), służąc tym samym zaspokojeniu podstawowych potrzeb mieszkaniowych (nie rekreacyjnych, wypoczynkowych lub w celu lokaty kapitału).
Anna Wojda
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.
l Art. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).
l Par. 65 rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego i budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. nr 38, poz. 454).