Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał 14 maja 2007 r. decyzję nr 1401/BP-I/4210-27/07/KST dotyczącą skutków podatkowych cesji umów leasingu. Przychylił się w niej do postanowienia Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 27 lutego 2007 r., nr 1471/DPR 1/423/160/06/MK, w którym odmówiono podatnikowi zaliczenia do kosztów podatkowych opłat leasingowych po cesji umowy leasingowej. Decyzja ta oraz jej uzasadnienie budzą poważne zastrzeżenia.
Stanowisko podatnika
Podatnik wystąpił do Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z wnioskiem o udzielenie pisemnej informacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego. Podatnik zamierzał przejąć od innego podmiotu prawa i obowiązki wynikające z umów leasingu operacyjnego, których przedmiotem były samochody osobowe przeznaczone do używania w prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem podatnika skutki podatkowe cesji umowy leasingu należy wywodzić z ogólnych przepisów prawa podatkowego oraz przepisów kodeksu cywilnego. I tak podatnik uznał, że skoro kontynuuje on umowę, która spełnia warunki określone w art. 17b ustawy o CIT, to tym samym zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy, przysługuje mu prawo do zaliczenia pozostałych do zapłaty rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów.
Wyłączenie z kosztów
Na marginesie należy przypomnieć, że ustawa o CIT w pewnych sytuacjach wyłącza z kosztów wydatki związane z używaniem samochodów osobowych. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu. Tego wyłączenia z kosztów nie stosuje się jednak do samochodów osobowych używanych na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT. Ponadto dotyczy to wydatków na eksploatację, a nie opłat leasingowych.
Odpowiedź izby skarbowej
W uzasadnieniu decyzji izba skarbowa przyznała jedynie, że według kodeksu cywilnego cesja umowy leasingowej jest dopuszczalna. Zdaniem izby, skutki podatkowe cesji należy wywodzić z ogólnych przepisów prawa podatkowego, ponieważ przepisy dotyczące leasingu zawarte w ustawie o CIT nie regulują sytuacji, w której na skutek cesji uległa zmianie osoba korzystającego. Niestety, izba nie wskazała, które to przepisy prawa podatkowego odnoszą się do omawianego stanu faktycznego. Organ podatkowy przyznał, że chociaż na mocy kodeksu cywilnego dokonanie cesji umowy leasingu oznacza wstąpienie we wszelkie prawa i obowiązki pierwotnej strony umowy leasingu, to nie w każdym przypadku oznacza to, że umowa ta w dalszym ciągu będzie spełniała warunki przewidziane w ustawie o CIT dla podatkowej umowy leasingu zdefiniowanej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT. Powyższy pogląd sprzeczny jest z treścią przepisów regulujących leasing na gruncie ustawy o CIT. Ani w tej ustawie, ani w innych ustawach podatkowych nie znajdziemy określenia podatkowa umowa leasingu. Co więcej, organ podatkowy II instancji, tworząc nieistniejącą w przepisach definicję podatkowej umowy leasingu, twierdzi w uzasadnieniu, iż definicja taka znajduje się w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT, co jest twierdzeniem bezpodstawnym.
Definicja umowy
Powoływany przez izbę przepis stanowi bardzo wyraźnie, że przez umowę leasingu rozumie się umowę nazwaną w kodeksie cywilnym. Tak więc sugerowanie, że przepisy podatkowe zawierają definicję umowy leasingu inną niż w kodeksie cywilnym, jest nadużyciem interpretacyjnym. Tym samym też, jeśli nie budzi zastrzeżeń fakt, że umowa przeniesiona na drodze cesji jest kontynuowana na gruncie przepisów kodeksu cywilnego, nie powinno też ulegać wątpliwości, iż jest to nadal ta sama umowa na gruncie ustawy o CIT.
Wprawdzie słusznie wskazano, że organ I instancji próbując udowadniać to twierdzenie, oparł się na błędnie przywołanych przepisach, jednak izba nie wskazała, które to inne przepisy prawa podatkowego dają podstawę do tak kategorycznego, a nieuzasadnionego twierdzenia.
Przede wszystkim, odrzucając możliwość zaliczenia pozostałych do zapłaty rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów korzystającego, izba w żaden sposób nie odniosła się do tego, czy w tym przypadku raty leasingowe będą przychodem finansującego. Stosując konsekwentnie stanowisko zaprezentowane w decyzji należałoby dojść do przekonania, że raty te nie stanowią przychodu podatkowego, co jest oczywiście przekonaniem błędnym, wynikającym z błędnych założeń.
Spełnienie warunków
Ponadto, art. 17b ust. 1 ustawy o CIT stanowi wyraźnie, że opłaty ustalone w umowie leasingu stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli umowa ta spełnia określone w przepisie warunki. Wbrew twierdzeniom organu II instancji, to umowa, a nie jej strony muszą spełniać określone warunki. Po wtóre zaś ustawodawca określił jasno, iż przychodowi finansującego odpowiada koszt po stronie korzystającego.
W uzasadnieniu decyzji znajduje się kolejny bezpodstawny pogląd, że nie można mówić o kontynuacji podatkowej umowy leasingowej w sytuacji, gdy korzystającym został nowy podatnik i przystępuje on do umowy, której okres obowiązywania jest już krótszy. Trzeba zauważyć, że cesja umowy na nowego korzystającego, podobnie jak i na nowego finansującego, powoduje przejście na przystępującego do umowy wszystkich praw i obowiązków z niej wynikających, zaś czas jej obowiązywania nie zmienia się. Sama umowa nie jest skracana ani przedłużana. Z przepisu wynika zaś jasno, iż wolą ustawodawcy było, by to umowa, a nie jej strony spełniały określone w ustawie warunki.
Na koniec stwierdzono, że poglądy zaprezentowane w decyzji nie pozostają w sprzeczności z uzasadnieniem postanowienia Naczelnika I Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 8 listopada 2005 r., nr 1471/DPD 2/423-104/05/AB, który uznał, że cesja nie pozbawia nowego korzystającego prawa do nabycia przedmiotu leasingu po cenie odbiegającej od rynkowej, tj. według zasad właściwych dla nabycia przedmiotu po zakończeniu trwania umowy leasingu. Oznacza to, że organ II instancji jednocześnie akceptuje kontynuację trwania umowy leasingu (dla potrzeb ustalenia ceny sprzedaży przedmiotu umowy), a z drugiej strony kwestionuje tę kontynuację z perspektywy zaliczenia rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów.
CZYM JEST LEASING W PRAWIE PODATKOWYM
Przez umowę leasingu rozumie się umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana finansującym, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków drugiej stronie, zwanej korzystającym, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
CZY PO CESJI UMOWY ROZLICZAĆ KOSZTY
Bezpodstawne jest stwierdzenie, że uprawnienie podatkowe (t.j. do zaliczania opłat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów) nie może w drodze cesji przejść na nowego korzystającego, ponieważ prawo podatkowe nie przewiduje takiego ograniczenia.
JACEK RAKOWSKI
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 15 ust. 1, art. 17a pkt 1 oraz art. 17b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).