Przedstawiamy na przykładach rozwiązanie najbardziej popularnych problemów związanych z instytucją przywrócenia terminu w postępowaniu podatkowym.
Czy służy zażalenie na postanowienie odmowne
Otrzymałam postanowienie o odmowie przywrócenia terminu. Czy przysługuje mi środek odwoławczy od tego rozstrzygnięcia?
Tak
Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, na postanowienie w sprawie przywrócenia terminu służy zażalenie. Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 163 par. 2, zgodnie z którym postanowienia o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia mają moc ostateczną. Są to rozstrzygnięcia, które zamykają postępowanie, a zatem służy na nie skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi na postanowienie organu odwoławczego odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia albo pozostawiające podanie w tej sprawie bez rozpatrzenia przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Skarga nie przysługuje natomiast na postanowienie przywracające termin, gdyż takie postanowienie nie kończy postępowania.
Podstawa prawna
- Art. 163 par. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.),
- Art. 3 par. 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).
Czy zawsze konieczny jest wniosek
W jaki sposób prawidłowo sporządzić podanie o przywrócenie terminu? Czy wniosek można przesłać pocztą?
Tak
Instytucja przywrócenia terminu oparta jest na zasadzie skargowości. Oznacza to, że przywrócenie terminu może nastąpić wyłącznie na wniosek zainteresowanego. Podatnik, który chce ubiegać się o przywrócenie terminu, powinien sporządzić na piśmie odpowiednie podanie. Wniosek można złożyć bezpośrednio w biurze podawczym urzędu lub przesłać je pocztą. Wniosek powinien zawierać przede wszystkim dane identyfikujące podatnika, czyli jego imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer NIP. W podaniu należy także zamieścić datę jego sporządzenia oraz wskazać adresata. Podatnik musi odpowiednio uzasadnić wniosek, czyli wskazać przyczyny uchybienia oraz uprawdopodobnić, że niedotrzymanie terminu nastąpiło bez jego winy. Na koniec należy się podpisać. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Termin ten jest nieprzywracalny. Jednocześnie z wniesieniem wniosku należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Złożenie podania nie podlega żadnym opłatom. Organ podatkowy wydaje postanowienie o przywrócenie terminu lub postanowienie o odmowie przywrócenia terminu bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych, nie później niż w ciągu dwóch miesięcy.
Podstawa prawna
- Art. 168 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy można przywrócić termin materialny
Nie dotrzymałam terminu złożenia zeznania podatkowego, czy mogę ubiegać się o jego przywrócenie?
Nie
Instytucja przywrócenia terminu ma zastosowanie wyłącznie do terminów procesowych. Natomiast terminy na złożenie zeznań podatkowych należą do kategorii terminów materialnych. Innym przykładem takiego terminu może być termin przedawnienia. Terminy materialne wiążą zarówno urząd, jak i podatnika i nie podlegają przywróceniu. Organ podatkowy może przywrócić podatnikowi jedynie termin procesowy. Mianem terminu procesowego określa się terminy do dokonania czynności procesowej, natomiast termin materialny jest to okres, w którym może nastąpić ukształtowanie praw lub obowiązków w ramach podatkowo-prawnego stosunku materialnego. Naruszenie terminów materialnych powoduje wygaśnięcie prawa i obowiązków określonych przepisami prawa materialnego. Do terminów procesowych należą natomiast np. terminy do wniesienia odwołania, zażalenia. Niedotrzymanie terminów procesowych powoduje bezskuteczność czynności procesowej dokonanej po upływie wyznaczonego terminu procesowego.
Podstawa prawna
- Art. 162 par. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy trzeba czekać na postanowienie
W jakim momencie należy dopełnić czynności, której dotyczyło uchybienie terminu, czy należy z tym czekać do wydania rozstrzygnięcia w prawie przywrócenia terminu?
Nie
Podanie o przywrócenie terminu wnioskodawca powinien wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Trzeba pamiętać, że jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był ustanowiony przywracany termin, czyli np. wnieść odwołanie. Należy zatem dopełnić czynności procesowej, nie czekając na przywrócenie terminu. Niedopełnienie czynności powinno spowodować wezwanie podatnika do jej dokonania, a jeżeli okaże się ono bezskuteczne, organ podatkowy pozostawi bez rozpoznania wniosek o przywrócenie terminu.
Podstawa prawna
- Art. 162 par. 2, art. 169 par. 1 i 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy właściwy jest organ odwoławczy
Czy wniosek w prawie przywrócenia terminu na wniesienie odwołania od decyzji urzędu skarbowego należy wnieść do izby skarbowej?
Tak
Zgodnie z przepisami wniosek o przywrócenie terminu należy złożyć we właściwym organie podatkowym. Należy przez to rozumieć organ mający kompetencje do prowadzenia w danej instancji postępowania, w toku którego strona niedotrzymała terminu do dokonania określonej czynności. W przypadku uchybienia terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia, właściwy będzie zawsze organ odwoławczy. Jeżeli zatem podatnik wnioskuje o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji urzędu skarbowego, wniosek o przywrócenie terminu składa do dyrektora izby skarbowej za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego. W sprawie przywrócenia terminu organ rozstrzyga postanowieniem. Forma ta znajduje zastosowanie zarówno w przypadku pozytywnego, jak i negatywnego rozstrzygnięcia wniosku o przywrócenie terminu. Również w tym trybie organ podatkowy pozostawia wniosek bez rozpatrzenia, jeżeli wnioskodawca, mimo wezwania, nie dopełnił w wyznaczonym terminie czynności, dla której był określony termin, o którego przywrócenie podatnik wystąpił.
Podstawa prawna
- Art. 163 par. 1 i 2 i 169 par. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy wina podatnika ma znaczenie
Z uwagi na duże zamieszanie związane z przygotowaniami do uroczystości rodzinnej przegapiłem termin na złożenie odwołania od decyzji urzędu skarbowego, czy na tej podstawie mogę ubiegać się o jego przywrócenie?
Nie
Instytucja przywrócenia uchybionego terminu służy ochronie podatnika przed negatywnymi skutkami procesowymi tego uchybienia, pod warunkiem jednak, że podatnik, który nie dotrzymał terminu, nie ponosi w tym zakresie winy. Przywrócenie terminu może zatem mieć miejsce w sytuacji, gdy nie został on dochowany, na skutek przeszkody nie do przezwyciężenia przez podatnika. Oznacza to, że brak winy można przyjąć tylko wtedy, gdy podatnik ubiegający się o przywrócenie terminu nie mógł przezwyciężyć przeszkody w zachowaniu terminu, nawet przy użyciu największego wysiłku w danych warunkach. Przykładowo samo zaświadczenie lekarskie poświadczające chorobę podatnika nie będzie wystarczającą okolicznością do upraw- dopodobnienia braku winy. W takiej sytuacji podatnik musiałby dowieść, że nie miał możliwości skorzystania z pomocy innych osób, np. przy sporządzeniu odwołania i nadania pisma na poczcie. Organ podatkowy zawsze dokonuje oceny braku winy, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne. Wyjaśnienia podatnika, który zwyczajnie zapomniał, że zbliża się termin na złożenie odwołania, dla organu podatkowego z pewnością nie będą jednak wystarczającym argumentem uzasadniającym przywrócenie terminu. Organ podatkowy przy ocenie braku winy bierze również pod uwagę to, czy podatnik, dbając o swoje interesy, dochował należytej staranności. W tym wypadku nie ulega wątpliwości, że podatnik takiej staranności nie dochował. Warto wiedzieć, że wystarczy, aby przesłanka braku winy została uprawdopodobniona. Uprawdopodobnienie jest zastępczym środkiem dowodu, który nie daje całkowitej pewności, lecz tylko wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie. Jest to zatem środek zwolniony od ścisłych formalności dowodowych.
Podstawa prawna
- Art. 162 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy można wstrzymać wykonanie decyzji
Czy istnieje możliwość wstrzymaniawykonania decyzji do momentu wydania rozstrzygnięcia w prawie przywrócenia terminu?
Tak
Przepisy umożliwiają wstrzymanie wykonania decyzji lub postanowienia przez rozpatrzeniem wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia. Organ podatkowy pierwszej instancji, na żądanie strony, może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia. Regulacje prawne pozwalają zatem na wstrzymanie wykonania aktu tylko na wniosek podatnika, natomiast nie przewidują możliwości dokonania tego z urzędu. Rozstrzygnięcie w tej sprawie pozostawione jest ocenie organu. Przepisy nie przewidują bowiem w tym wypadku przesłanki ważnego interesu strony lub interesu publicznego, która występuje w przypadku, gdy podatnik odwołuje się od decyzji.
Podstawa prawna
- Art. 164 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Przygotowała MAGDALENA MAJKOWSKA