Podatnicy, którzy nabyli spadki, po 12 maja 2006 r. a przed 1 stycznia 2007 r., oraz spełnili ustawowe warunki, mogą powalczyć o zwolnienie z podatku od spadków z organami podatkowymi, a następnie przed sądem administracyjnym. Jeśli z decyzją wymiarową naczelnika urzędu skarbowego, w której ustalono podatek w określonej wysokości, podatnik się nie zgadza, należy złożyć odwołanie. Nabycie spadku to inaczej otwarcie spadku, co - jak wielokrotnie podkreślały sądy administracyjne - następuje w momencie śmierci spadkodawcy.
Wydanie decyzji
Zgodnie z procedurami nabycie spadku stwierdza sąd rejonowy. Na tej podstawie naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję, w której ustala podatek od spadków i darowizn w określonej wysokości. Podaje również, na jakiej podstawie prawnej określił wysokość podatku do zapłaty. Na końcu decyzji naczelnika urzędu skarbowego powinno znajdować się pouczenie o trybie odwoławczym. Zwykle jest to następująca formuła: Od niniejszej decyzji służy odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w... (nazwa miasta, w którym ma swoją siedzibę właściwa izba skarbowa) za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego (adres urzędu skarbowego) w ciągu 14 dni od dnia jej doręczenia. Odwołanie powinno spełniać wymagania określone w art. 222 ustawy Ordynacja podatkowa. Co takie stwierdzenie oznacza dla podatnika?
Ważne!
Zgodnie z art. 223 par. 2 Ordynacji podatkowej, podatnik ma 14 dni na złożenie odwołania od postanowienia naczelnika urzędu skarbowego, licząc od chwili doręczenia decyzji
Po pierwsze, że do odwołania stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej oraz że podatnikowi przysługuje prawo odwołania od decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Po drugie, że odwołanie należy złożyć do dyrektora właściwej izby skarbowej. Po trzecie, że odwołanie należy złożyć za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego, czyli odwołanie należy złożyć w urzędzie skarbowym. Podatnik może odwołanie złożyć osobiście w kancelarii lub biurze podawczym urzędu albo przesłać je pocztą. Tak naprawdę sposób, w jaki podatnik dostarczy odwołanie, nie ma większego znaczenia. Ważne jednak, aby zrobił to w terminie.
Po czwarte, zgodnie z art. 223 par. 2 Ordynacji podatkowej, podatnik ma 14 dni na złożenie takiego odwołania, licząc ten termin od chwili doręczenia decyzji naczelnika urzędu skarbowego.
Po piąte odwołanie musi spełniać wymogi art. 222 Ordynacji podatkowej. Przepis ten stanowi, że odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. A zatem w odwołaniu powinny znaleźć się wszystkie powyższe elementy. Trzeba przede wszystkim wykazać uchybienia naczelnika urzędu skarbowego i uzasadnić, dlaczego nie zgadzamy się z jego stanowiskiem. Chodzi zarówno o naruszenia prawa materialnego, czyli w przypadku zwolnienia od podatku od spadków o to, dlaczego zwolnienie nam się należy, jak i o naruszenia proceduralne. Podatnik może wykazać, że organ podatkowy dokonał błędnej wykładni, przywołać nowe fakty lub dowody, a także wykazać, że naczelnik nie wziął pod uwagę wszystkich elementów istotnych dla sprawy lub nie wyjaśnił istotnych okoliczności. Podatnik musi także określić, czy domaga się zmiany postanowienia naczelnika czy uchylenia jego decyzji oraz czy dyrektor izby skarbowej powinien odnieść się do całej decyzji czy tylko do jej części. Jeżeli podatnik domaga się zmiany decyzji, musi wtedy określić, jaka powinna być decyzja prawidłowa. Przykładowo jeśli nie zgadza się z ustaleniem kwoty podatku od spadków i darowizn, to powinien określić, że domaga się zwolnienia z opodatkowania tym podatkiem, a następnie uzasadnić swoje żądanie.
Naczelnik urzędu skarbowego, do którego wpłynęło odwołanie, ma następnie 14 dni na przekazanie go do dyrektora izby skarbowej. Dyrektor izby z kolei, po otrzymaniu odwołania, może stwierdzić w formie postanowienia niedopuszczalność odwołania lub uchybienie terminowi do wniesienia odwołania albo pozostawić je bez rozpatrzenia, jeśli nie spełnia ono warunków określonych w art. 222 Ordynacji. A zatem jeśli w odwołaniu podatnika nie znajdą się wszystkie wyżej wymienione elementy, dyrektor izby skarbowej może go w ogóle nie rozpatrzyć.
Po rozpatrzeniu sprawy podatnika dyrektor izby może wydać różne decyzje: utrzymać w mocy decyzję naczelnika urzędu skarbowego, uchylić decyzję naczelnika w całości lub w części i orzec w sprawie, uchylić decyzję naczelnika w całości lub w części i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez naczelnika urzędu skarbowego. Dyrektor może także umorzyć postępowanie odwoławcze.
Odwołanie do sądu
Jeśli dyrektor izby skarbowej utrzyma w mocy decyzję naczelnika urzędu skarbowego, na decyzję dyrektora można złożyć skargę do właściwego miejscowo wojewódzkiego sądu administracyjnego. O ile w odwołaniu do dyrektora izby skarbowej nie trzeba podawać podstawy prawnej, o tyle w przypadku skargi do WSA istnieje taki obowiązek.
Na końcu decyzji dyrektora izby skarbowej powinno znajdować się pouczenie o drodze odwoławczej. Skargę do WSA należy złożyć w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji dyrektora izby skarbowej za pośrednictwem dyrektora izby, a zatem w izbie skarbowej. Jej dyrektor do dnia rozpoczęcia rozprawy przed wojewódzkim sądem administracyjnym może uwzględnić skargę.
Jeśli chodzi o formalne elementy skargi, powinna ona zawierać: oznaczenie sądu, imię, nazwisko i adres skarżącego. Należy także wskazać zaskarżoną decyzję dyrektora (jej numer i datę) oraz postanowienie naczelnika urzędu (numer, data) i określić, jakie przepisy zostały naruszone, podpisać skargę, a na końcu określić wykaz załączników.
Wojewódzki sąd administracyjny rozpatruje skargę na rozprawie.
SKARGA DO NSA
Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego musi złożyć profesjonalny pełnomocnik podatnika - doradca podatkowy, radca prawny lub adwokat. Skargę należy wnieść w ciągu 30 dni od doręczenia wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z uzasadnieniem. NSA po rozpoznaniu sprawy na rozprawie albo uwzględnia skargę, uchyla zaskarżone orzeczenie WSA w całości lub w części i przekazuje skargę do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji, albo oddala skargę.
Rozprawa przed WSA
O terminie rozprawy sąd powiadamia zarówno stronę skarżącą, jak również dyrektora izby skarbowej. Podatnik nie ma obowiązku stawienia się w sądzie. WSA może więc wydać wyrok bez jego udziału. Warto jednak przyjść na rozprawę. Po jej rozpoczęciu sędzia prowadzący postępowanie pyta strony, czy mają jakieś wnioski formalne, czyli wnioski, które uniemożliwiłyby przeprowadzenie sprawy w tym dniu. Chodzi np. o wyłączenie sędziego ze składu orzekającego lub zawieszenie postępowania. Jeśli nie ma wniosków formalnych, sędzia sprawozdawca przedstawia referat w sprawie, a następnie sąd udziela głosu stronom. W tym momencie podatnik, skarżący, może uzupełnić swoje argumenty i przedstawić wnioski. Możliwość wypowiedzi posiada także dyrektor izby skarbowej lub jego pełnomocnik. Sąd po wysłuchaniu stron może zadać pytania. Jeśli jednak nie będzie miał pytań, zamyka rozprawę i prosi o opuszczenie sali rozpraw w celu ustalenia wyroku. Po ustaleniu wyroku strony proszone są ponownie na rozprawę, po czym następuje odczytanie orzeczenia wraz z ustnym uzasadnieniem. Sąd może uchylić decyzję dyrektora izby skarbowej w całości lub w części. Może także uchylić decyzję poprzedzającą, czyli postanowienie naczelnika urzędu skarbowego. WSA może również stwierdzić nieważność decyzji lub postanowienia oraz wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.
W skardze
do WSA należy przywołać podstawę prawną, czyli określić, jakie przepisy naruszyły decyzje dyrektora izby skarbowej i naczelnika urzędu skarbowego
Jeśli sąd uzna stanowisko podatnika, uchyla decyzje organów podatkowych, wskazuje, które przepisy prawa zostały naruszone, i kieruje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organy podatkowe. Jeśli sąd nie uwzględni skargi, oddala ją. W tym drugim przypadku podatnikowi przysługuje prawo do skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Ważne!
Jeśli podatnik nie zgadza się z ustaleniem kwoty podatku od spadków i darowizn, powinien określić, że domaga się zwolnienia z opodatkowania tym podatkiem, a następnie uzasadnić swoje żądanie
ŁUKASZ ZALEWSKI