Podatnik VAT może dokonywać korekty deklaracji. Istotne regulacje dotyczące tej kwestii zawarte są w art. 86 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w określonych terminach (o których mowa w art. 86 ust. 10, 11, 12, 16 i 18 ustawy), to może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Powinien to zrobić nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.
Przepis Ordynacji
Do uprawnienia, o którym mowa w art. 86 ust. 13, stosuje się odpowiednio art. 81b Ordynacji podatkowej. Tak bowiem stanowi art. 86 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Według zaś wspomnianego przepisu Ordynacji podatkowej, uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej - w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą (art. 81b par. 1 pkt 1 Ordynacji). Z kolei uprawnienie do skorygowania deklaracji przysługuje nadal po zakończeniu:
l kontroli podatkowej (art. 81b par. 1 pkt 2 lit. a),
l postępowania podatkowego - w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego (art. 81b par. 1 pkt 2 lit. b).
Jednocześnie przepisu art. 81b par. 1 pkt 2 lit. a) nie stosuje się w zakresie podatku od towarów i usług.
Po zakończeniu roku
Rozpatrując kwestie korekt VAT, warto przypomnieć unormowania art. 91 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wynika z nich, że po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on zobowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego (zgodnie z art. 90 ust. 2-9), z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11, dla zakończonego roku podatkowego. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli różnica między proporcją odliczenia a proporcją określoną w zdaniu poprzednim nie przekracza 2 punktów procentowych.
WAŻNA LICZBA
5 lat ma podatnik na obniżenie kwoty podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego
Jak wynika z art. 91 ust. 2, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł, korekty podatnik dokonuje w ciągu pięciu kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości - w ciągu dziesięciu lat, licząc począwszy od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym wspomniano, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł, przepis art. 91 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty. Tak stanowi art. 91 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Ważna jest proporcja
W przypadku podatników zobowiązanych do dokonywania korekt kwot podatku naliczonego, o których mowa we wspomnianym art. 91 ust. 1 i 2 ustawy, część kwoty podatku naliczonego obniżającą kwotę podatku należnego oblicza się w oparciu o proporcję właściwą dla roku podatkowego, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego niezależnie od terminu obniżenia kwoty podatku. Taką zasadę przewidziano w art. 86 ust. 14 ustawy.
Ulga na złe długi
Regulacje zawarte w art. 89a ustawy dają podatnikowi możliwość skorygowania podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Chodzi o wierzytelności stanowiące koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna.
Przepis ten jednak stosuje się w przypadku, gdy spełnione są określone warunki. Otóż dostawa towaru lub świadczenie usług powinny być dokonane dla zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Oprócz tego wierzytelności mają być uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny. Zarówno wierzyciel, jak i dłużnik na dzień dokonania korekty muszą być zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT. Wymaga się również, aby wierzytelności nie zostały uregulowane w jakiejkolwiek formie ani nie zostały zbyte. Od daty wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności, nie powinno upłynąć pięć lat, licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura. Wymaga się ponadto, żeby wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych, a dłużnik, w ciągu 28 dni od otrzymania zawiadomienia, nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
Korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie.
Gdyby jednak po dokonaniu korekty należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, to podatnik zobowiązany jest zwiększyć VAT należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku natomiast częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.
Podatnik musi wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty podatku należnego, zawiadomić o korekcie urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego. Oprócz tego podatnik w ciągu siedmiu dni od dokonania korekty musi również zawiadomić o tym dłużnika. Kopia zawiadomienia jest przesyłana do właściwego dla podatnika urzędu skarbowego.
KIEDY NIE MOŻNA SKORYGOWAĆ PODATKU NALEŻNEGO
Przepisów umożliwiających skorygowanie podatku należnego w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieją określone związki i powiązania.
Chodzi m.in. o przypadki, w których między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Dotyczy to również sytuacji, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów.
Przez powiązania rodzinne rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia.
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
krzysztof.tomaszewski@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 86, 89a, 90, 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
- Art. 81b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).