O pomyłkę przy wypełnianiu zeznania podatkowego nietrudno. Z roku na rok formularze podatkowe są coraz obszerniejsze. Błąd można popełnić także wtedy, gdy przy wypełnianiu druku PIT podatnik korzysta ze specjalistycznego oprogramowania. Maszyny też bywają omylne. Co więcej, nawet najmniejszą pomyłkę trzeba będzie poprawić. Zarówno gdy podatnik pomyli się w wyliczeniach, źle wpisze swoje dane identyfikacyjne czy zapomni podpisać formularz podatkowy, konieczne będzie złożenie korekty zeznania podatkowego.
Trzeba jednak pokreślić, że korekta rocznego PIT jest uprawnieniem - a nie karą - dla podatnika. Korygo-wać zeznanie można w przypadku, gdy podatnik pomyli się na swoją niekorzyść, np. zapomni uwzględnić przysługującą mu ulgę podatkową, jak też na niekorzyść fiskusa, np. zaniży podatek, ukrywając część uzyskanego w danym roku podatkowym dochodu.
PRZYKŁAD: KOREKTA A PRAWO DO ULGI
Czy przychód ze sprzedaży mieszkania wydatkowany w okresie dwóch lat na spłatę kredytu wraz z odsetkami zaciągniętego na jego nabycie (włączając w to część wydatkowaną przed dniem uzyskania przychodu), wykończenie nowo nabytego mieszkania oraz spłatę kredytu zaciągniętego na zakup nowo budowanej nieruchomości wolny jest od podatku dochodowego przy założeniu, że skorygowane zostaną zeznania podatkowe z lat 2005 i 2006 i zwrócona zostanie ulga odsetkowa?
Przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przed upływem pięciu lat od chwili nabycia na własność korzysta ze zwolnienia w przypadku wydatkowania go na spłatę kredytu zaciągniętego na zbywany lokal mieszkalny, jak również nowo budowany lokal mieszkalny pod warunkiem dokonania korekty zeznań rocznych za lata 2005 i 2006 i zwrócenia ulgi odsetkowej. W przeciwnym przypadku, jeśli korzystano lub korzysta się z odliczenia od dochodu ulgi odsetkowej zwolnienie takie nie przysługuje. Wydatkiem będzie również modernizacja własnego lokalu mieszkalnego, jak również spłata kredytu ciążącego na nowo nabytym lokalu mieszkalnym dokonana po uzyskaniu przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Natomiast spłata kredytu mieszkaniowego dokonana przed dniem uzyskania przychodu ze sprzedaży nie będzie stanowiła wydatku uprawniającego do zwolnienia podatkowego.
Prawo do korekty
Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.
W konsekwencji korekta zeznania to nic innego, jak ponowne - poprawne - jego wypełnienie i zaznaczenie na początku kwadratu: korekta. Dodatkowym elementem jest napisanie pisma, w którym podatnik musi wyjaśnić, dlaczego zeznanie składa po raz drugi. Wystarczy odręcznie napisać takie pismo. Nie obowiązują w tym zakresie urzędowe wzory tego typu dokumentów. Ważne, aby w takim uzasadnieniu znalazły się takie informacje o podatniku, jak: imię, nazwisko, adres, NIP i podpis, no i oczywiście sama treść uzasadnienia (patrz wzór).
Korekta w zawieszeniu
Zgodnie z generalną zasadą, korektę zeznania podatnicy mogą składać przez prawie sześć lat, tj. do momentu upływu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Jednak od tej zasady są pewne wyjątki. Uprawnienie do skorygowania deklaracji:
l ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej - w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą;
l przysługuje nadal po zakończeniu: kontroli podatkowej, postępowania podatkowego - w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
Gdy prawo do korekty jest zawieszone, a mimo to podatnik złoży poprawioną deklarację, korekta taka nie wywoła skutków prawnych.
Kontrola fiskusa
Wiemy już, że podatnik ma prawo do złożenia korekty zeznania podatkowego. Jest jeszcze drugi przypadek, a mianowicie, gdy korekta będzie musiała być złożona, bo urząd wezwie do tego podatnika. Czasem też korekty za podatnika dopełni sam urząd skarbowy. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste pomyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy, w zależności od charakteru i zakresu uchybień:
l koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza kwoty 1 tys. zł;
l zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość.
W sytuacji, gdy to urząd skarbowy poprawi zeznanie podatnika, organ uwierzytelni kopię skorygowanej deklaracji oraz doręczy ją podatnikowi wraz z informacją o związanej z korektą deklaracji zmianie wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku lub wysokości straty bądź informację o braku takich zmian.
PRZYKŁAD: ZWROT SKŁADEK A ZEZNANIE PIT
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną liniowym PIT. W okresie od października 2004 r. do września 2006 r. podatnik opłacał składki ubezpieczeniowe oraz na Fundusz Pracy. Podatnik zapłacone składki ewidencjonował w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. W listopadzie 2006 r. ZUS dokonał zwrotu nadpłaconych składek zdrowotnych. W jaki sposób dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych należy rozliczyć zwrot nadpłaconych składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne?
Podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest zobowiązany doliczyć do dochodu lub podatku kwoty uprzednio odliczone.
W konsekwencji zwrócone składki na ubezpieczenie zdrowotne, które uprzednio były odliczone od podatku dochodowego, podlegają doliczeniu do podatku obliczonego w zeznaniu podatkowym PIT-36L, składanym za 2006 rok.
Oczywiście podatnik wcale nie ma obowiązku przyjęcia korekty dokonanej przez fiskusa. Może ją odrzucić. Na korektę z urzędu podatnik może wnieść sprzeciw do organu, który dokonuje korekty, w terminie 14 dni od dnia doręczenia uwierzytelnionej kopii skorygowanej deklaracji. Wniesienie sprzeciwu anuluje korektę urzędową.
W razie niewniesienia sprzeciwu w ustawowym terminie, korekta deklaracji sporządzona przez urząd wywołuje skutki prawne, jak korekta deklaracji złożona przez samego podatnika.
Te same reguły stosuje się odpowiednio do deklaracji składanych przez płatników lub inkasentów oraz do załączników do deklaracji.
Ulgi w zeznaniu
Trzeba też pamiętać, że korygować zeznanie podatkowe można również wtedy, gdy podatnik zapomniał w pierwotnej deklaracji uwzględnić jakieś ulgi czy zwolnienia. Z drugiej strony urząd skarbowy skrupulatnie może zweryfikować dokonane przez podatnika odliczenia.
Jeżeli ze złożonej deklaracji wynika, że podatnik skorzystał z przysługujących mu ulg podatkowych, organ podatkowy może zwrócić się do niego o okazanie dokumentów lub o złożenie fotokopii dokumentów, których posiadania przez podatnika, w określonym czasie, wymaga przepis prawa.
Co więcej, banki, na żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego, są zobowiązane do sporządzania i przekazywania informacji o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania przez podatnika z ulg podatkowych, jeżeli zostały wykazane w deklaracji złożonej przez podatnika.
Takie same obowiązki mają również zakłady ubezpieczeń i funduszy inwestycyjnych, w zakresie prowadzonych indywidualnych kont emerytalnych, oraz domy maklerskie, banki prowadzące działalność maklerską, towarzystwa funduszy inwestycyjnych i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.
Trzeba też wiedzieć, że organ podatkowy, za zgodą podatnika, może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe.
PRZYKŁAD: KORZYSTANIE Z ULG A KARA
Podatnik w zeznaniu PIT za 2007 rok wykazał ulgę rehabilitacyjną, mimo że nie miał do tego prawa. Z ulgi chciał skorzystać, by uzyskać nadpłatę podatku, która miałaby pokryć inny jego dług wobec fiskusa. Czy może zostać za to ukarany?
Tak. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Rozpiętość stawki dziennej w 2008 roku została określona od 37,53 zł do 15 012 zł.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wzór uzasadnienia przyczyn korekty
EWA MATYSZEWSKA
Podstawa prawna
- Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).