Czy data otrzymania decyzji podatkowej jest istotna
Jak fiskus może doręczać decyzje podatkowe
Jednym z uprawnień podatnika, jakie daje mu Ordynacja podatkowa, jest prawo do odwołania. Podatnicy mogą więc skorzystać z tego prawa, jeśli nie zgadzają się decyzją lub postanowieniem organu podatkowego I instancji (najczęściej: naczelnika urzędu skarbowego), gdy chcą podważyć decyzję II instancji (najczęściej: dyrektora izby skarbowej) lub gdy uważają, że decyzja jest nieprawidłowa, narusza prawo lub brak było podstaw do jej wydania. Zdarza się jednak, że podatnicy zapominają, że złożenie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji, którą kwestionują. Jeśli jest to decyzja określająca wysokość podatku lub z której wynika konieczność zapłaty podatku, należy zapłacić należność. Podatnicy mają jednak możliwość złożenia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji.
Odwołanie od decyzji
Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, odwołanie od decyzji organu podatkowego I instancji można złożyć tylko do jednej instancji. Organem właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy wyższego stopnia. Nie zawsze jednak jest to dyrektor izby skarbowej. Jeśli decyzja dotyczy przykładowo umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, to organem podatkowym właściwym jest minister finansów. Odwołanie należy złożyć również do ministra finansów, gdyż w sprawach tego typu jest on jednocześnie organem podatkowym I i II instancji. Oczywiście od decyzji II instancji również przysługuje odwołanie, tym razem do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zasada określona w art. 220 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którą od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy odwołanie tylko do jednej instancji, nie kłóci się z możliwością odwołania do WSA, ponieważ sąd administracyjny jest II instancją wobec decyzji organu podatkowego wyższego stopnia.
O jeszcze innym przypadku stanowi art. 221 Ordynacji. Chodzi o to, że minister finansów, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej lub samorządowe kolegium odwoławcze mogą być również organem I instancji. Dotyczy to sytuacji, gdy wcześniej nie było żadnej decyzji, a organem podatkowym, który wydaje decyzję pierwotną, jest jeden z wyżej wymienionych. Wtedy odwołanie należy złożyć do tego samego organu. A więc jeśli przykładowo decyzję w I instancji wydał dyrektor izby skarbowej, odwołanie należy złożyć również do dyrektora izby skarbowej. Są to co prawda podstawowe zasady odwołań, ale jak wskazuje praktyka sądowa, zdarza się, że nawet profesjonalni pełnomocnicy o nich zapominają i w sytuacji, gdy dyrektor izby skarbowej wydał decyzję jako organ I instancji, składają odwołanie od razu do WSA, zamiast ponownie do dyrektora IS.
Przepisy Ordynacji stanowią także, że odwołanie powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Odwołanie należy wnieść do właściwego organu odwoławczego, ale za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. A zatem, jeśli decyzję wydał naczelnik urzędu skarbowego, odwołanie należy wnieść do dyrektora izby skarbowej za pośrednictwem urzędu skarbowego. W praktyce więc, jeśli składamy takie odwołanie, to należy je złożyć w urzędzie skarbowym, a nie w izbie skarbowej.
Na wniesienie odwołania podatnik ma 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie.
WAŻNE
Na wniesienie odwołania podatnik ma 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania co do zasady nie wstrzymuje wykonania decyzji
Konieczny wniosek
Zgodnie z art. 224 Ordynacji podatkowej wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania. Są jednak dwa wyjątki od tej zasady. Chodzi o sytuacje przewidziane w art. 224a i 224c Ordynacji. Pierwszy z tych przepisów stanowi, że organ podatkowy z urzędu lub na wniosek strony wstrzymuje wykonanie zaskarżonej decyzji w całości lub w części do dnia wydania ostatecznej decyzji lub uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego w dwóch przypadkach. Po pierwsze w przypadku przyjęcia zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę. W takim przypadku wstrzymanie wykonania decyzji następuje do wysokości zabezpieczenia. Po drugie w przypadku zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę. Zabezpieczenie to powinno nastąpić poprzez ustanowienie hipotek przymusowej lub zastawu skarbowego. Wstrzymanie wykonania decyzji następuje w takiej sytuacji do wysokości odpowiadającej wartości przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.
Z kolei art. 224c, czyli przepis, w którym określono drugi wyjątek, stanowi, że wstrzymanie decyzji następuje w przypadku wykonania decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej lub spadkobiercy. Decyzja podlega wtedy wstrzymaniu w zakresie, w jakim zostanie uprawdopodobnione zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku. A zatem w takich przypadkach podatnik musi uprawdopodobnić (nie mylić z udowodnieniem), że jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. W tym ostatnim przypadku decyzję wstrzymuje się do czasu wydania decyzji ostatecznej.
Wstrzymanie decyzji
Co do zasady organ podatkowy wstrzyma decyzję w całości lub w części w drodze postanowienia w przypadku uzasadnionym ważnym interesem strony lub interesem publicznym. W przepisach nie znajdziemy jednak definicji tych pojęć. Ich wykładnię odnajdziemy natomiast np. w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. WSA w Warszawie, sygn. III SA/Wa 3879/06).
Istotnym uprawnieniem dla podatników jest także możliwość złożenia wniosku o wstrzymanie decyzji przed wniesieniem odwołania. A zatem można najpierw złożyć wniosek o wstrzymanie decyzji, a dopiero później wnieść odwołanie.
Korzystny dla podatników jest także przepis art. 224b Ordynacji, zgodnie z którym wstrzymanie wykonania decyzji nie pozbawia podatnika prawa do jej wykonania oraz nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę.
Wykonanie decyzji organu podatkowego zostaje wstrzymane z mocy prawa również w sytuacji, gdy organ nie rozpatrzył odwołania w terminie, czyli w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy lub w ciągu trzech miesięcy (jeśli przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o jej przeprowadzenie).
Sprawę może zakończyć wydanie przez organ decyzji, w której organ podatkowy uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości. W takiej sytuacji organ musi wydać nową decyzję, którą uchyli lub zmieni decyzję zaskarżoną.
PRZYKŁAD
ZŁOŻENIE ODWOŁANIA
Podatnik otrzymał decyzję naczelnika urzędu skarbowego, z którą się nie zgodził. Naczelnik był więc I instancją, a zatem odwołanie od jego decyzji można złożyć do dyrektora izby skarbowej, który stanowi organ II instancji. Jeśli jednak podatnik chce odwołać się do sądu, to decyzja dyrektora izby skarbowej jest traktowana jak decyzja I instancji.
ŁUKASZ ZALEWSKI
lukasz.zalewski@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 220-235 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).