Zasada ta ma także zastosowanie do rozliczenia zakupu sprzętu łącznie z montażem.
Kwotę podatku naliczonego stanowi:
- suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika: z tytułu nabycia towarów i usług, potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) - jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego, od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu,
- w przypadku importu: suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego,
- zryczałtowany zwrot podatku - przy rozliczeniu z rolnikami ryczałtowymi,
- kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywcą, oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Wyłączenie z odliczenia
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.
Przepis ten jednak nie dotyczy między innymi:
- wydatków związanych z nabyciem gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów,
- wydatków związanych z nabyciem towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych niepodlegających amortyzacji zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, jeżeli fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od tego podatku.
Jeżeli na podstawie dokumentacji prowadzonej przez podatnika nie można ustalić kwoty podatku naliczonego od towarów i usług, kwotę tego podatku ustala się przez zastosowanie stawki 22 proc. do kwoty wydatków, które w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Podstawę odliczenia VAT od zakupu sprzętu wraz z montażem stanowi wartość środka trwałego. Na podstawie przepisów o podatku dochodowym za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się w razie nabycia w drodze kupna cenę ich nabycia.
Za cenę nabycia co do zasady uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania. W szczególności są to koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. Cenę nabycia pomniejsza się o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
MONTAŻ SPRZĘTU Z ZAGRANICY
Przemieszczenia towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz nie uznaje się za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w przypadku gdy towary są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, dla których miejscem dostawy jest terytorium kraju, jeżeli towary te są przemieszczane przez tego podatnika dokonującego ich dostawy lub na jego rzecz.
Miejsce dostawy
Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz - miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane.
Nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
Oznacza to, że za montaż lub instalację - w rozumieniu przepisów ustawy o VAT - uznaje się takie czynności, które wymagają pewnych wiadomości (umiejętności) specjalnych, znanych przede wszystkim dostawcy montowanego (instalowanego) towaru.
Miejscem dostawy w przypadku polskich podatników, którzy dokonali zakupu od innych podatników VAT, będzie terytorium Polski. W związku z tym odliczenie VAT zostanie dokonane w oparciu o ogólne przepisy dotyczące środków trwałych.
Inaczej będzie, gdy zakup sprzętu wraz z montażem nastąpi od kontrahenta zagranicznego.
Zakup z zagranicy
Jak wcześniej wspomniano, zakup sprzętu wraz z montażem na terenie Polski od polskiego podatnika oznacza, że prawo do odliczenia VAT przysługuje według zasad ogólnych. W przypadku jednak zakupu od zagranicznego przedsiębiorcy podatnikiem jest polski nabywca, który musi wykazać podatek należny od takiej transakcji. Jednocześnie ten podatek jest dla niego podatkiem naliczonym. Oznacza to, że odliczeniu podlega kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca. Trzeba pamiętać, że taki zakup nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i nie stosuje się do niego zasad rozliczania dotyczących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Podatnikami VAT są bowiem również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
Przepisów tych nie stosuje się w przypadku dostawy towarów, od których podatek należny został rozliczony przez dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyłączeniem dostawy gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest nabywca towarów.
W przypadku dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca tych towarów, podstawą opodatkowania jest kwota, którą nabywca jest obowiązany zapłacić, z wyjątkiem gdy podatek:
- został rozliczony przez dokonującego dostawy tych towarów lub
- od towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, na terytorium kraju, został w całości z tytułu ich importu pobrany od podatnika dokonującego nabycia tych towarów.
W przypadku gdy kwota podatku z tytułu importu towarów jest niższa od kwoty podatku, jaka byłaby należna z tytułu dostawy tych towarów na terytorium kraju, podatnik dokonujący ich nabycia jest obowiązany do rozliczenia tej różnicy. Różnica podatku stanowi podatek naliczony.
PRZYKŁAD
POWSTANIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO
Zagraniczny kontrahent, który nie posiada siedziby w Polsce, dokonuje dostawy urządzeń wraz z ich montażem na terytorium kraju. Nie rozlicza podatku należnego z tytułu tej dostawy. Polski podatnik jest zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.
W sytuacji gdy kontrahent zagraniczny wystawi fakturę, która posiada wszystkie elementy faktury VAT, w terminie 7 dni od dnia wydania towaru, obowiązek podatkowy w zakresie kwoty wykazanej na tej fakturze powstanie w momencie wystawienia faktury przez kontrahenta. Gdy faktura zostanie wystawiona po upływie siedmiu dni od dnia wydania towaru, obowiązek podatkowy powstanie 7 dnia od dnia wydania towaru. Natomiast gdy polski podatnik dokona zapłaty części wynagrodzenia przed wydaniem towaru przez kontrahenta, wówczas obowiązek podatkowy powstanie w tej części z chwilą zapłaty.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
Podstawa prawna
l Art. 22 ust. 1 pkt 2, art. 29 ust. 18-19, art. 86 ust. 1-2, art. 88 ust. 1-3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).