Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. W praktyce obrotu gospodarczego zdarza się często, że wystawiony dokument zawiera błędy.
Ważny rodzaj błędu
Rodzaj popełnionego błędu będzie decydował o tym, który podmiot jest uprawniony bądź zobowiązany do wystawienia dokumentu korygującego.
Wskazać należy na ogólną zasadę dotyczącą wystawiania faktur korygujących i not korygujących. Błędy, które eliminuje się przez wystawienie noty korygującej, są błędami natury formalnej i nie mają wpływu na rozliczenie VAT. Natomiast fakturę korygującą wystawia się w sytuacji, gdy zaistniała pomyłka ma wpływ na kwotę podatku wykazaną na fakturze. Faktury korygujące sporządzane są przez sprzedawcę, natomiast noty korygujące wystawiane są przez nabywcę.
Konieczna faktura
Zasady wystawiania faktur korygujących regulują przepisy par. 16 i par. 17 rozporządzenia. Zgodnie z powyższymi regulacjami fakturę korygującą sprzedawca wystawia w przypadku:
• gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług (bonifikat, upustów, uznanych reklamacji i skont);
• zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług;
• zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu;
• podwyższenia ceny po wystawieniu faktury;
• ewentualnego stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.
WAŻNE
Podatnik, który otrzymał fakturę z błędnie określoną nazwą jego firmy i z błędem w NIP, ma prawo sam wystawić notę korygującą
Wystarczająca nota
Z brzmienia par. 18 ust. 1 rozporządzenia wynika, iż notę korygującą może wystawić nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę lub fakturę korygującą zawierającą pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się zwłaszcza ze sprzedawcą lub nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi. Niedopuszczalne jest jedynie wystawianie not korygujących zawierających pomyłki w pozycjach faktury określonych w par. 9 ust. 1 pkt 5-12 przedmiotowego rozporządzenia dotyczących:
• jednostki miary, ilości sprzedanych towarów lub rodzaju wykonanych usług;
• ceny jednostkowej towaru bez kwoty podatku;
• wartości netto towarów lub usług, których dotyczy sprzedaż bez kwoty podatku;
• stawki podatku;
• sumy wartości sprzedaży netto towarów lub usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
• kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług) z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
• wartości sprzedaży towarów lub wykonanych usług wraz z kwotą podatku (wartość sprzedaży brutto) z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lub niepodlegających opodatkowaniu;
• kwoty należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażone cyframi i słownie.
W powyższych przypadkach istnieje obowiązek wystawienia faktur korygujących za powstałe błędy.
Zgodnie natomiast z par. 18 ust. 1 rozporządzenia błędami do wyeliminowania poprzez wystawienie noty korygującej będą błędy dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się zwłaszcza ze sprzedawcą lub nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi, np. błąd w nazwie, adresie lub numerze identyfikacyjnym sprzedawcy i nabywcy, błędy związane z oznaczeniem towaru albo usług, pomyłki z określeniem daty sprzedaży. Ustawodawca w tym zakresie posługuje się techniką alternatywy nierozłącznej, co oznacza, iż w tym trybie dozwolone jest zarówno korygowanie pojedynczej pomyłki zawartej w fakturze, jak i szeregu pomyłek (wyrok WSA z 11 stycznia 2007 r., sygn. akt I SA/Po 1017/06).
Pojawia się jednakże wątpliwość, czy notą korygującą można zmienić podmiot umowy sprzedaży. Z praktyki organów podatkowych wynika, iż zwrot: jakakolwiek informacja wiążąca się z nabywcą, użyty w rozporządzeniu, oznacza możliwość korygowania pomyłek w sposobie określenia nabywcy. Mogą być prostowane w tym trybie pomyłki dotyczące tego konkretnego podatnika. Nie można natomiast na drodze wystawienia noty korygującej zmienić podmiotu umowy sprzedaży z jednego istniejącego realnie na drugi mający również swój byt cywilnoprawny i podatkowy (tak np. w postanowieniu naczelnika Urzędu Skarbowego w Pruszkowie z 6 sierpnia 2007 r. nr 1421AV/443-638/D/DL/07). W takim przypadku nabywca nie ma możliwości wystawienia noty korygującej. Obowiązek skorygowania ciąży po stronie sprzedawcy. Zwrócić należy jednak uwagę na wyrok WSA w Warszawie z 11 października 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1242/07, w którym wskazano, iż błędem do wyeliminowania przez wystawienie noty korygującej na zasadach określonych w par. 18 ust. 1 rozporządzenia będą nie tylko oczywiste omyłki pisarskie w imieniu, nazwisku, nazwie, adresie czy NIP strony, ale również błędy powodujące, iż w treści faktury zostanie wskazana osoba, która nie była stroną umowy sprzedaży, a działała jedynie jako pełnomocnik bądź pośrednik upoważniony jedynie do dokonania zakupów w imieniu rzeczywistej strony umowy sprzedaży, dla której nabywane były towary.
PRZYKŁAD
OBOWIĄZEK WYSTAWIENIA FAKTURY KORYGUJĄCEJ
Podatnik zawarł umowę przedwstępną zobowiązującą do zawarcia umowy kupna-sprzedaży nieruchomości. W dniu zawarcia umowy otrzymał zaliczkę i wystawił fakturę VAT. Kontrahent zrezygnował z zakupu. Zgodnie z umową podatnik zwrócił zaliczkę, w związku z tym powinien wystawić fakturę korygującą.
Prawo wystawienia noty
Rozważenia wymaga też kwestia, czy podmiot niebędący podatnikiem VAT może wystawić notę korygującą. Analiza przepisu par. 18 ust. 1 budzi poważne wątpliwości, czy nabywca towarów i usług upoważniony do wystawiania faktur korygujących musi być podatnikiem VAT. Organy podatkowe stoją na stanowisku, iż nota korygująca jest rodzajem faktury VAT, do wystawienia której nie jest uprawniony nabywca niebędący zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług (postanowienie naczelnika Urzędu Skarbowego w Olsztynie z 6 czerwca 2006 r. nr US IV/I/443-34/06).
KRZYSZTOF BRAMORSKI
radca prawny, partner zarządzający Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.).