Do nowych regulacji w podatkach dochodowych będą musieli przywyknąć nie tylko podatnicy. Spore zmiany zostaną wprowadzone również w zakresie obowiązków obciążających płatników. Jedna z najważniejszych dotyczy rezygnacji ze składania deklaracji miesięcznych.
Mają one być zastąpione jedną deklaracją roczną. Ponadto zostanie wprowadzona możliwość opłacania zaliczek kwartalnych dla małych podatników, także tych opodatkowanych stawką liniową.
Tylko deklaracja roczna
Jednym z ułatwień wprowadzonych nowelizacją, które z pewnością zostanie docenione, jest rezygnacja z obowiązku składania miesięcznych deklaracji. Od 2007 r. płatnicy będą musieli jedynie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy na rachunek właściwego urzędu skarbowego (w terminie do 20 dnia następnego miesiąca za miesiąc, w którym zostały one pobrane). Nie oznacza to jednak całkowitego zniesienia konieczności składania deklaracji. Zmieni się jedynie jej charakter. Będzie ona deklaracją roczną, służącą weryfikacji kwot potrąconych i wpłaconych zaliczek. Jeśli bowiem wystąpi między nimi różnica, płatnik będzie musiał ją wyjaśnić w tej deklaracji.
Ustawowym terminem składania deklaracji rocznej będzie koniec stycznia roku następującego po roku podatkowym. Urzędem, do którego trzeba będzie ją składać, będzie urząd właściwy według miejsca zamieszkania płatnika. Jeśli nie jest on osobą fizyczną – według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności (w razie braku siedziby).
W przypadku zaprzestania przez płatnika działalności przed tym terminem, będzie on musiał przekazać tę deklarację najpóźniej do dnia zaprzestania działalności.
Z obowiązku składania deklaracji miesięcznych zostaną zwolnieni nie tylko płatnicy dokonujący wypłat ze stosunku pracy, rent i emerytur oraz wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, stypendiów itp. (czyli wszyscy wymienieni w art. 31 oraz 33–35 updof). Zwolnieniem tym będą także objęci płatnicy rozliczający przychody z działalności wykonywanej osobiście, określonej w art. 13 pkt 2 i 4–9 updof oraz praw majątkowych (art. 18 updof). Tak jak pozostali płatnicy będą oni musieli odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy. Jednak modyfikacji ulegnie nie tylko podstawa obliczania zaliczki, ale także określenie wysokości stawki, według której zaliczka ma być pobierana.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 41 ust. 1 updof płatnik będzie pobierać zaliczkę od dokonywanego świadczenia po pomniejszeniu go o koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 ust. 9 (czyli 20% lub 50%) oraz o składki ZUS potrącone w danym miesiącu. Do obliczenia zaliczki będzie stosował najniższą stawkę ze skali obowiązującej w danym roku podatkowym. Zaliczkę będzie odprowadzał do właściwego urzędu skarbowego w opisanym wyżej ustawowym terminie. Złożenie przez podatnika oświadczenia, że wykonywane usługi wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej, nadal będzie zwalniało płatnika z obowiązku pobrania zaliczki na podatek od należności z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 i 8 updof.
Warto zwrócić uwagę na nową regulację zawartą w dodanych do art. 41 ust. 2a i 2b. Na podstawie tych przepisów płatnicy nie będą zobowiązani do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od należności wymienionych w art. 29 updof. Warunkiem jest jednak udokumentowanie miejsca zamieszkania podatnika objętego ograniczonym obowiązkiem podatkowym, prowadzącego działalność gospodarczą przez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład, uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji oraz uzyskania pisemnego oświadczenia, że należności te związane są z działalnością tego zakładu. Oświadczenie to powinno zawierać dane identyfikacyjne podatnika prowadzącego działalność przez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład (a w szczególności pełną nazwę, adres i numer identyfikacji podatkowej podatnika oraz adres zagranicznego zakładu podatnika).
Trzeba pamiętać, że jeśli przychody wymienione w art. 29 updof podatnik objęty ograniczonym obowiązkiem podatkowym będzie uzyskiwał bez pośrednictwa płatnika, to na nim będzie spoczywał obowiązek wpłaty zryczałtowanego podatku dochodowego za miesiące, w których uzyskał ten przychód (w terminie do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni). Wynika to z dodanego do art. 41 updof ust. 1b.
Wskutek nowelizacji nie ulegnie zmianie termin sporządzania informacji rocznych. Tak jak dotychczas płatnicy będą musieli je sporządzić i przekazać podatnikom oraz właściwym urzędom skarbowym w terminie do końca lutego następnego roku.
Szczególne zasady rozliczania zaliczek
Warto jeszcze zwrócić uwagę na dwie szczególne regulacje znowelizowanej ustawy. Pierwsza dotyczy zwolnienia zakładu pracy z obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy od dochodów pracownika uzyskanych z pracy wykonywanej poza Polską, w sytuacji gdy dochody te podlegają lub będą podlegać tam opodatkowaniu. Jeśli jednak pracownik złoży pracodawcy stosowny wniosek, zakład pracy będzie musiał pobierać zaliczki na podatek dochodowy z zastosowaniem metody proporcjonalnego zaliczenia, określonej w art. 27 ust. 9 i 9a updof.
Drugą zawiera znowelizowany art. 42e updof. Dotyczyć ona będzie sytuacji, gdy za zakład pracy wypłaty świadczeń ze stosunku pracy będzie dokonywał komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Będzie on wówczas zobowiązany, jako płatnik, do poboru zaliczki na podatek. Do wypłacanych świadczeń zastosuje jednak najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej.
Pozostałe obowiązki, dotyczące sporządzenia i przekazania rocznej deklaracji oraz imiennych informacji, będą identyczne jak dla pozostałych płatników. Obowiązywać tutaj będą również te same terminy ustawowe ich wypełnienia.
Prościej przy zatrudnianiu gosposi i niani
Mimo usunięcia z ustawy ulgi z tytułu zatrudniania na podstawie umowy aktywizacyjnej osób bezrobotnych w gospodarstwie domowym, tacy pracodawcy nadal będą pełnić funkcję płatników. Jednak zakres ich obowiązków zostanie nieco zmodyfikowany. Nadal będą oni pobierać i wpłacać na rachunek urzędu skarbowego miesięczne zaliczki na podatek dochodowy od należności wypłacanych z tytułu umowy aktywizacyjnej. Jednak przy poborze tych zaliczek będą stosować najniższą stawkę określoną w skali podatkowej obowiązującej w danym roku. Nie będą przy tym musieli składać deklaracji miesięcznych (tak samo jak pozostali płatnicy). Natomiast będą zobowiązani do sporządzenia rocznej deklaracji według ustalonego wzoru i przesłania jej do urzędu skarbowego właściwego dla siebie, a nie dla pracownika.
Ustawodawca zakreślił tym osobom taki sam termin wykonania tego obowiązku jak pozostałym płatnikom. Muszą one zatem przekazać deklarację roczną nie później niż do końca stycznia następnego roku. Jeśli obowiązek poboru zaliczek ustanie przed tym terminem, osoby te będą musiały przekazać deklarację najpóźniej do dnia ustania obowiązku poboru tych zaliczek.
Nie uległ zmianie termin przekazania przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe – podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika – imiennej informacji o wysokości przychodu. Jest nim koniec lutego następnego roku. Natomiast po zmianie obowiązek ten będą musieli wypełnić również pracodawcy zatrudniający nierezydentów. W takich przypadkach imienną informację trzeba będzie przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Dla kogo zaliczki kwartalne
Od 2007 r. całkowicie nowym rozwiązaniem będzie możliwość opłacania zaliczek w odstępach kwartalnych. Z takiego sposobu opłacania zaliczek będą mogli skorzystać mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą.
Przypomnijmy, że zgodnie z definicją ustawową zawartą w słowniczku małym podatnikiem będzie podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej równowartości 800 000 euro. Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Wysokość zaliczek za pierwszy, drugi i trzeci kwartał roku podatkowego podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych będą ustalać w sposób określony w art. 44 ust. 3g updof. Przepis ten stanowi, że obowiązek wpłacania zaliczki powstanie, poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Zaliczkę za ten kwartał będzie stanowił podatek obliczony od dochodu według zasad określonych w art. 26, 27 i 27b. Natomiast zaliczka za kolejne kwartały będzie ustalana w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały.
Należy podkreślić, że z tej formy opłacania zaliczek będą mogli korzystać nie tylko podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych, ale również ci, którzy wybrali opodatkowanie według stawki liniowej. Będą oni mogli wpłacać na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje właściwy naczelnik urzędu skarbowego, zaliczki kwartalne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c updof, a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały. Zaliczka będzie ulegać obniżeniu o podlegającą odliczeniu w granicach ustawowego limitu składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Aby móc korzystać z opłacania zaliczek co kwartał, trzeba będzie zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu wpłacania zaliczek. Mali podatnicy będą musieli to uczynić do 20 lutego roku podatkowego. Natomiast podatnicy, którzy rozpoczynają po raz pierwszy prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego, będą składać zawiadomienie w terminie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Zawiadomienie dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do 20 lutego roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek.
• art. 32 ust. 6, art. 35a, art. 38 ust. 1–1b, art. 41 ust. 1–2b, art. 42 ust. 1–1a, art. 42e, art. 44 o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.
Anna Welsyng
doradca podatkowy