W niniejszym opracowaniu omówimy zasady rozliczania importu usług pośrednictwa oraz usług pośrednictwa niemających miejsce świadczenia w Polsce.
Import usług pośrednictwa
W przypadku gdy polski podatnik nabywa usługi pośrednictwa od podatnika zagranicznego (tj. podatnika mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski), wchodzi w grę wystąpienie u tego polskiego podatnika importu usług pośrednictwa. Dzieje się tak, co do zasady, jeśli:
1) miejsce świadczenia takich usług pośrednictwa znajduje się na terytorium Polski,
2) zagraniczny podatnik nie rozliczył w Polsce VAT z tytułu świadczenia takich usług (warunek ten nie dotyczy sytuacji, gdy są nabywane usługi pośrednictwa zaliczane do usług niematerialnych lub wewnątrzwspólnotowych - art. 17 ust. 2 ustawy o VAT).
W celu rozliczenia importu usługi pośrednictwa polski podatnik wystawia fakturę wewnętrzną z naliczonym VAT należnym z tytułu importu usług. Podatek ten stanowi jednocześnie kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu (art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT). Podatek ten powinien być naliczony według stawki obowiązującej w Polsce dla usługi pośrednictwa będącej przedmiotem importu (najczęściej 22%).
Taka faktura wewnętrzna powinna być ujęta w ewidencji VAT prowadzonej przez polskiego podatnika (nabywcę usługi pośrednictwa) oraz w deklaracji VAT-7/VAT-7K (poz. 34 i 35) za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy.
WAŻNE!
W przypadku importu usług pośrednictwa polski podatnik wystawia fakturę wewnętrzną z naliczonym VAT należnym, który stanowi kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.
Istnieją spory co do momentu powstawania obowiązku podatkowego przy imporcie usług. Nie jest jasne, w jaki sposób należy stosować art. 19 ust. 4 ustawy o VAT - zob. art. 19 ust. 9 ustawy o VAT. Należy jednak stwierdzić, że obowiązek ten powstaje, co do zasady, z chwilą wystawienia faktury wewnętrznej przez polskiego nabywcę usługi, nie później jednak niż 7 dnia, licząc od dnia jej wykonania.
Podobnie wypowiedział się przykładowo Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu w postanowieniu z 23 czerwca 2005 r., nr PP II 443/1/119/108i/05. Czytamy w nim:
„Nakaz stosowania tego przepisu odpowiednio do faktur wewnętrznych dokumentujących dokonanie importu usług pozwala wnioskować, iż co do zasady fakturę taką powinno się wystawić nie później niż siódmego dnia od dnia wykonania usługi. Należy jednak mieć na uwadze, iż jak już wskazano, podatnik ma możliwość udokumentowania wszystkich dokonanych w danym okresie czynności będących dla niego m.in. importem usług poprzez wystawienie za ten okres jednej faktury wewnętrznej. Zatem w przypadku gdy Podatnik dokumentuje czynności dokonane w danym okresie jedną fakturą wewnętrzną, właściwym jest odpowiednie zastosowanie do faktur wewnętrznych przepisu zawartego w § 16 ust. 2 rozporządzenia, stanowiącego, iż fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży - którą to sprzedaż utożsamiać należy w tym przypadku z dokonaniem czynności skutkującej powstaniem obowiązku podatkowego (importem usługi)”.
Równie często spotykany jest jednak pogląd, że obowiązek ten powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego usługodawcę, nie później jednak niż 7 dnia, licząc od dnia jej wykonania. Tak przykładowo stwierdza Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie w piśmie z 20 grudnia 2004 r., nr PO-O/443/629/AGA/04.
Opodatkowanie usług pośrednictwa niemających miejsca świadczenia w Polsce
W przypadku gdy miejsce świadczenia usługi pośrednictwa nie znajduje się w Polsce, usługa ta nie podlega opodatkowaniu polskim VAT. Nie oznacza to, że usługa taka w ogóle nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem, gdyż może podlegać ona (i najczęściej jest) opodatkowaniu w innym państwie.
W przypadkach takich możliwe są dwa scenariusze:
1) polski pośrednik jest zarejestrowany jako podatnik VAT w państwie, w którym usługa pośrednictwa podlega opodatkowaniu - wówczas wykonywaną przez siebie usługę pośrednictwa dokumentuje dokumentem (np. fakturą) wystawianym zgodnie z przepisami tego państwa,
2) polski pośrednik nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT w państwie, w którym usługa pośrednictwa podlega opodatkowaniu (jest to znacznie częściej spotykana sytuacja) - wówczas wykonywaną przez siebie usługę pośrednictwa dokumentuje polską fakturą uproszczoną, o której mowa w § 27 rozporządzenia o fakturach, a więc fakturą bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem (dodatkowo w przypadku usług pośrednictwa będących usługami niematerialnymi lub wewnątrzwspólnotowymi faktury takie powinny zawierać numer, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby VAT w swoim państwie, oraz informację, że zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca usługi).
W obu przypadkach usługi pośrednictwa wykazywane są, co do zasady, w poz. 21 deklaracji VAT-7/VAT-7K składanej przez polskiego pośrednika, a więc jako sprzedaż poza terytorium kraju, gdy z nabyciem towarów i usług związanych ze świadczeniem usług pośrednictwa przysługuje prawo do odliczenia VAT (art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy).
Podstawa prawna
- art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 2, art. 19, art. 27 i 28, art. 30 ust. 1 pkt 4, art. 41 ust 1, art. 43 ust. 1, art. 83, art. 86 ust. 2 pkt 4, art. 106 ust. 4 oraz art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
- § 7 ust. 1 pkt 6 oraz § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 97, poz. 970; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 245, poz. 1780
- § 27 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 95, poz. 798; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 102, poz. 860
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy