Zgodnie z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy, zawsze gdy obydwiema stronami transakcji są przedsiębiorcy i jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może realizować obowiązek posiadania konta firmowego, używając rachunku w tej właśnie spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w realizowaniu przekazów pieniężnych w obrocie zagranicznym stosuje przepisy prawa bankowego w tym zakresie.
Przedsiębiorca z kontem
O ile same transakcje handlowe o wartości poniżej 60 tys. zł (w przypadku małego przedsiębiorcy stanowią one większość) można by obecnie rozliczać gotówkowo, o tyle bez konta w banku trudno byłoby przedsiębiorcy zapłacić składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także podatki.
Zgodnie z art. 61 Ordynacji podatkowej, zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych. Taką formę rozliczeń stosuje się również do wpłat kwot podatków pobranych przez płatników, jeżeli są oni przedsiębiorcami rozliczającymi się na podstawie księgi.
Ponadto zgodnie z art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na te ubezpieczenia opłaca się na wskazane przez ZUS rachunki bankowe odrębnymi wpłatami, w podziale na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
ODSETKI W KOSZTY
Zaliczenie odsetek od kredytu lub pożyczki do kosztów uzyskania przychodów jest możliwe tylko w przypadku, gdy istnieje związek przyczynowo-skutkowy wskazujący, że wykorzystanie zaciągniętego kredytu ma wpływ na wielkość przychodu osiągniętego z działalności gospodarczej. Oznacza to, że jeśli kredyt pozostaje w związku z przychodami uzyskiwanymi z prowadzonej działalności gospodarczej, to odsetki od tego kredytu mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich spłaty. Wykazanie takiego związku spoczywa na podatniku.
Składki te płatnik składek uiszcza przy użyciu bankowych dokumentów płatniczych składanych za pośrednictwem banku według specjalnych wzorów, dokumentu elektronicznego z programu informatycznego udostępnianego przez ZUS płatnikom składek lub wydruku z tego programu. Ponadto płatnik składek obowiązany jest opłacać należności z tytułu składek w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego. Zlecenia płatnicze przekazywane w innej formie nie są przyjmowane.
Umowa z bankiem
O tym, czy z określonego rachunku - w tym używanego także dla potrzeb prywatnych - przedsiębiorca może korzystać do rozliczeń z urzędem skarbowym lub z ZUS, przesądza umowa zawarta z bankiem. Musi być ona zgodna z przepisami prawa bankowego. Wynika z nich jedynie (art. 49 prawa bankowego), że rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe mogą być prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych, niezależnie od ich statusu dochodowego. Natomiast rachunki rozliczeniowe (bieżące i pomocnicze) wyłącznie dla osób fizycznych prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek, w tym dla osób będących przedsiębiorcami. Jeśli więc umowa o prowadzenie rachunku przewiduje takie rozwiązanie, przedsiębiorca może dokonywać przelewów z ROR, jeśli spełniają one wyżej opisane kryteria prawa działalności gospodarczej, podatkowego i ubezpieczeń społecznych (w tym w zakresie posługiwania się specjalnymi wzorami polecenia przelewu).
W praktyce przedsiębiorcy mający prawo do obniżania podstawy opodatkowania o koszty korzystają jednak z dwóch różnych kont bankowych, by mieć klarowną sytuację w zakresie rozliczania kosztów.
PODATKI BEZ PRZELEWU
Można zrezygnować z przelewu, gdy podatki pobierają płatnicy lub inkasenci, a także wtedy, gdy płacone są podatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, lub gdy zapłata podatku, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, jest dokonywana papierami wartościowymi, znakami akcyzy, znakami opłaty skarbowej lub urzędowymi blankietami wekslowymi.
Wpis do księgi
Koszty wszystkich operacji, które przeprowadzamy za pośrednictwem konta bankowego założonego dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, jeśli tylko dotyczą spraw służbowych, uznajemy za koszty działalności.
Dotyczy to zarówno stałej opłaty za prowadzenie rachunku pobieranej przez bank, jak i opłat za przelewy, wpłaty itp. Księgujemy je w kolumnie 13 (pozostałe wydatki) podatkowej księgi przychodów i rozchodów na podstawie not bankowych, które bank wystawia po dokonaniu każdej operacji.
Co do zasady, zgodnie z art. 23 ustawy o PIT, nie można uznać za koszt uzyskania przychodu ani kapitałów własnych, ani pochodzących z kredytu lub pożyczki. Nie ma natomiast przeszkód, by w koszty zaliczyć wszystkie odsetki od takich kredytów lub pożyczek. Ewidencjonujemy je także w kol. 13 księgi przychodów.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o PIT za przychód z działalności gospodarczej uważa się skapitalizowane odsetki od kredytów i pożyczek. Dzieje się tak, mimo że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 27 ustawy nie uważa się za koszt uzyskania przychodów udzielonych pożyczek. Mamy tu więc do czynienia z jednym z nielicznych przypadków, w których na gruncie podatku dochodowego wydatek (udzielona pożyczka) nie jest uznawany za koszt uzyskania przychodu, w tym koszt prowadzonej działalności gospodarczej, za to przychód z tej pożyczki (odsetki) stanowi przedmiot opodatkowania. Na dodatek w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą takie odsetki traktowane są jak przychody z działalności gospodarczej, a nie z kapitałów pieniężnych. Konsekwencją tego jest konieczność bieżącego wliczania ich do przychodów stanowiących podstawę ustalania zaliczek na podatek dochodowy.
W przypadku kont podmiotów gospodarczych odsetki od zgromadzonych na koncie kwot są zazwyczaj niewielkie, ale w określonych terminach (rocznych, kwartalnych, a ostatnio także miesięcznych) następuje ich kapitalizacja. Wówczas taką kwotę odsetek księgujemy w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pozostały przychód).
EDYTA DOBROWOLSKA
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 14, art. 22-23 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2002 r. Prawo bankowe nr 72, poz. 665).
- Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173, poz. 1807 ze zm.).